Лекция. Дниежзілік саясат жне халыаралы атынас

1.Дниежзілік саясат ымы

2.Халыаралы атыныстар жйесі

3.Сырты саясат мні мен ызметтері.

4. азастан Ре сспубликасы сырты саясат, оны кп баыттылы сипаты.

Саба масаты:Халыаралы атынас алыптасуы мні, ондаы негізгі принцптер сіресе лтты мдде, халыаралы саяси институттар жне оларды ызмет ету механизмдері, сырты жне ішкі саясаттаы баыттарды талылап мнін ашу.

міндеттері:Таырып бойынша апараттарды толы мегеру

1. Дниежзілік саясат деп мемлекеттерді жне баса халыаралы субьектілеріні лемдік сахнадаы іс рекетіні жиынтыын айтады. Ол лемдік ауымдастыты міріне атысты шешімдерді шыару, абылдау жне оларды жзеге асыруды, мемлекеттерді тбегейлі мдделеріне сйкес станымдар мен масаттарды амтиды. Сонымен атар,олар: сырты саясат, халыаралы саясат, халыаралы атынастар ымдарымен толытырылады.

2. Халыаралы атынастар деп - халытар, мемлекеттер, мемлекеттік жйелер арасындаы дниежзілік дегейде жргізілген саяси экономикалы, ыты, дипломатиялы, скери, мдени байланыстар жне оларды іске асырушы лейметтік, экономикалы, саяси кштер мен йымдарды зара атынастарыны жиынтыын айтады. Бл айырмашылытар, біріншіден, халыаралы атынастара атысушыларды, оларды іске асырушыларды кбеюіне байланысты. азіргі лемдік саясатты жргізуде оамды саяси йымдар мен озалыстарды белсенділігі артып келе жатыр деуге болады, біра, халыаралы атынастарды негізгі рлді мемлекет атарады, себебі, ол белгілі бір леуметтік топты немесе саяси йымны емес, жалпы оамны мддесін орайды. Сондытан оан баса елдермен сырты саясатты жргізгенде келісім шарттар жасау, соыс ашу т.б. зады трде іске асыруа кілдіктер беріледі.

3. Сырты саясатжеке мемлекеттерді дниежзілік дрежеде жргізген іс рекеті жатады Ал халыаралы саясата мемлекеттік не топты мдделерді жзеге асыруа баытталан мемлекеттер , жеке адамдар арасындаы оамды атынастар кіреді.

Сырты саясатты алыптасуына р трлі жадайлар ыпал жасайды. Оны ішінде е маыздысы – мемлекетті орналасан географиялы ортасы. Оан жер бедері, ауа райы, топыра, жер ойнауыны табии байлытары, сімдіктер мен жануарлар дниесі, табии атынас жолдары жне т.б. Географиялы орта ндіргіштерді орналастыруа, жалпы оам дамуына сан илы сер етеді. Айналадаы табии ортаны оам дамуына сер ететін зерттейтін географиялы баыт деген теория пайда болды. Оны негізін салушы французды белгілі флсафа аартушысы- Ш.Монтескье. Ол халытарды материалды жне рухани мірі географиялы ортаны жадайларына туелді деп санады.

Халыаралы саясатты алыптастыруа идеологияны да атынасы бар. ай елде болмасын жасылы пен жаманды, адалды пен арамды, ділдік пен ділетсіздік, адамдар арасындаы арым – атынастар, оамны леуметтік даму задылытары жнінде зіндік тсініктері, ой пікірлері болады. Бл кзарасты сырты саясата да серін тигізеді.

3.Республиканы сырты саясатына экономикалы байланыстарды ныайтып, дамытуда кіреді. Бгінде республикамызда бірнеше шетел фирмаларыны , банкілеріні , зге йымдарды кілдері бар. азастан азіргі лемні 80 – нен астам елдеріне німдер шыарады.

азастанны азіргі сырты саясатыны негізгі масаттары мен принуциптері:

- мемлекеттік мддені орау;

- елімізде экономикалы реформаларды жаластыру; демократиялы институттарды кшейту шін сырты жадайды барынша амтамасыз ету;

- лемдегі барлы елдермен те ыты жне серіктестік атынастарды дамыту;

- аламды жне айматы интеграциялы процестерге белсене атысу ;

- халыаралы йымдармен ынтыматастыты тередету;

азастан егеменді жне туелсіз мемлекет ретінде алыптасты жне лемдік оамдастыты толы ылы мшесі, оны ажыраысыз блігі болып еніп отыр. Ол зіні сырты саясатында барлы лттармен, кршілермен те дрежелі досты атынас орнатпа. Сонымен атар республикамызды халыаралы дегейде мдделі болып отыран ккейтесті мселелері – арусыздану жне халыаралы ауіпсіздікті ныайту, айматы жанжалдарды реттеу жне бейбітшілікті олдау жніндегі операцияларды тиімділігін арттыру, адам ытары, айналадаы ортаны орау.

дебиеттер:

1.ЖамбыловД."Саясаттану негіздері"-А.:1998ж. 56-65 бет.

2.Кенжебаев С. " Саясаттану негіздері"-А.:1999ж.72-88 бет.

3.Крімбеков О.К. " Саясаттану негіздері" -А.: 1994ж. 39-50 бет.

4.Кшімов Д. " Демократия негіздеріне кіріспе"-Алматы : 1997ж. 108-146 бет.

5.алив Н. " Туелсіз азастан саяи жйесі"-Аиат:№12.2001ж. 19-25 бет.