Салы тсімдерін болжау. Салы тсімдері контингентіні есей дісіні сипаттамасы

Корпорациялы табыс салыыны болжауы бірнеше есептеу нсаларымен аныкталады. Бірінші нса бойынша есептік кезеде тапсырылан салы декларацияларыны мліметтер жиынтыы пайдаланады. Бл мліметтер арылы е алдымен болжамдау мерзіміне салы салынатын табыс аныталады. Сонымен бірге шегерімдер клемінін згерістері де есептеледі, яни есепті мерзім бойынша аныталан салы салынатын табыс аымдаы жылы инфляция дегейі мен келесі салы жылына болжамдап отыран инфляция дегейіне коррекцияланады. Сондай-а, осыан оса зияндар клеміні згерістері мен оларды ауыстыру мерзімі есептелуге тиісті.

Бірінші вариант бойынша корпорациялы табыс салыыны сомасы келесі формула арылы аныталады:

Тб = Де * Іа/100% * 16/100% * Сор, мнда

Тб - корпорациялы табыс салыынын болжамы;

Де - есепті жылы салы салынан табыс клемі;

Іа - аымдаы жылы ттынушылы баалар индексі;

16 - жоспарлаушы жыла ттынушылы баалар индексі;

Сор. - есепті жылы салыты орташа млшерлемесі.

Екінші вариант бойынша рбір айматаы ірі салык т-леушілер бойы корпорациялы табыс салыынын есептелген жне тленген сомасы мен салы декларациялар бойынша жылды арты-ауыс нтижесі жне алым-салы алдытары сома-лар згерістері жніндегі апарат пайдаланады. Мндай есептеу-де ктілетін тсімдерден траты сипатта емес жне ндірістік іс-рекетпен байланысы жо біржолы телемдер алынады да салыкты ктілетін сомасы жоспарлап отыран ттынушылы бааларды индексіне корреляцияланады. Болжамдап отыран тсімдер сомасы бл арада келесі формула арылы аныкталады:

Тб = Со * 16/100% * Ік/100% * Сор., мнда Тб - корпорациялы табыс салыыны болжамды сомасы; Со — аымдаы жылы салыты ктілетін сомасы; 16 - жоспарлап отыран ттынушылык баалар индексі; Ік - жоспарлап отыран ндіріс клеміні индексі. Дивиденттерден, сый берулерден, резидент еместерді ызмет крсету бойынша азастанды кздерден тскен табыстарынан тсетін салытарды болжамдау негізінде оларды аыры екі жыл бойы тсімдеріні динамикасы мен болжамдап отыраіі мерзім-дегі экономика дамуыны макроэкономикалы параметрлерінщ згерістері бойынша жоспарланады.

Шикізат секторы йымдары бойы зады тлалардаи тсетін корпорациялы табыс салыыны болжамы сол йымдар тізіміне кірітін рбір салы тлеушілер бойынша блек есептеу арылы аныталады. Оларды есептеу формулалары келесілер:

1. Т - (Оі * Бі) + (Оэ * Бэ) + (Отмд * Бтмд) * Кт, мнда Т — нім сатудан табыс, мын теге; Оі - ішкі нарыктаы нім клемі, мы тонна; Оэ - экспорта сататын нім клемі, мы тонна; Отмд - ТМД елдеріне сататын нім клемі, мы тонна; Бі - ішкі нарытаы німні сату баасы, долл. 1 тонна; Бэ - экспортка сататын німні сату баасы, долл. 1 тонна; Бтмд -ТМД елдеріне сататын німні сату баасы, долл. 1 тонна;

Кт - АШ долларына атынасты тегенін курсы.

2. Ст = (Тнс + Тбс) - Ш,

мнда Ст - салы салынатын табыс;

Тнс - негізгі сатудан тскен табыс;

Тбс - баса да сатудан тскен табыс;

Ш - шегерімдер.

3. КТС - Ст * 30%/100%,

мнда
КТС - корпорациялы табыс салыы;
Ст - салы салынатын табыс;

30% - корпорациялы табыс салыыны млшерлемесі.

Тлем кзінен салынатын жеке табыс салыын болжамдау шін салы органдарына тапсырылатын салы декларацияларыны мліметтері пайдаланады. Е алдымен есептелген салы салынатын табыс сомасы мен жеке табыс салыыны млшері пайдалана отырып, айматар бойынша ткен жыл мен есепті жылда алыптасан салы алуыны орташа пайызын келесі формула арылы анытау ажет:

Оа - Сж / То * 100%, мнда

Оа - салы алуды орташа пайызы;

Сж- есепті жылдаы тлем кзінен салынатын жеке табыс сомасы;

То - есепті жылдаы салы салынатын табысты есептелген

сомасы.

Содан кейін, осы пайыз бен табыс сомасыны негізінде аымдаы жылдаы тсетін салытарды сомасы аныталады. Демек, тлем кзінен салынатын жеке табыс салыыны болжамы келесі формула арылы есептеуге болады:

Сж - Тк * I /100% * Оа /100%, мнда

Сж - тлем кзінен салынатын табыс салыыны болжамы;

Тк - аымдаы жылда салы салынатын табысты ктілетін сомасы;

I - жоспарлап отыран жылдаы ттынушылы бааларды идексі;

Оа - салы алуды орташа пайызы.

Осы діспен есептеуде ктіліп отыран тсімдер сомасынан траты сипатта емес біржолы тлемдерді алып тастау ажет.

• бюджеттік жосларлау жніндегі орталы укілетті орган елді орташа мерзімді леуметті-экономикалы даму жоспарыны макроэкономикалы крсеткіштері негізінде салык тсімдеріні контингенттерін болжамдап, оларды бюджеттік жоспарлау жніндегі жергілікті укілетті органдара жеткізеді;

• бюджеттік жоспарлау жне бюджетті атару жніндегі жергілікті укілетті органдар тиісті аума бойынша кірістер шектелімдерін жоспарлауды іске асырады.

Бюджет кірістеріні шектелімдерін болжамдау процесінде рекеттегі занамалы жне нормативтік актілерге атзілген згерістер мен осымшаларды есептеу ажет жне тсімдер бюджет жйесіні дегейлері бойынша кезекті жыла бекітілген респуб-ликалы бюджет жніндегі Занын баптарына сйкес болуы тиіс.