Дріс бойынша дістемелік нсаулар

Дріс материалдарын ыну шін дріс таырыбын арастыранда ондаы негізгі тсініктерге кіл бліп, оларды мнін тсінуге тырысу ажет.

Таырып Денсауды сатауа арналан бюджет шыыстарын алыптастыру

Масаты:денсаулы сатауа арналан шыыстарды алай алыптастыны тсіну, Халыты денсаулыын сатауа арналан шыындар, ауруханалар мен емханаларды аржыландыру кздерін крсету.

Негізгі тсініктер: Денсаулы сатауа арналан шыыстар, медициналы мекемелерді ызметін жоспарлау .

арастырылатын сратар:

1. Денсаулы сатауа арналан шыыстарды алыптастыру жне оларды аржыландыру коздері. Медициналы мекемелерді ызметін жоспарлау жне каржыландыру.

2. Халытыц денсаулыын сатауа арналан шыындар, ауруханалар мен емханаларды аржыландыру. Мамандырылан медициналы жрдем корсету бойынша шыындарды аржыландыру ерекшеліктері.

3. Мемлекеттік ызметкерлер емес мемлекеттік мекемелер жмыскерлеріні ебекаы жйесі. Денсаулы сатау мекемелер ызметкерлеріні ебекаы тлеу ерекшеліктері.

Денсаулы сатауа арналан шыыстарды алыптастыру жне оларды аржыландыру коздері. Медициналы мекемелерді ызметін жоспарлау жне каржыландыру.

Халыты денсаулыын сатау мен бекінісі з алды мемлекеттік пен оамды, леуметті-экономикалы пен медициналы мекемелерді кп жатык іс-рекеттерін крсетеді. Халыты денсаулы сатау сратары арнайы занамалы жне нормативтік актілермеи реттеледі. Олар Р Конституциясымен кепілденген азаматтарды денсаулы пен оны сатау жніндегі ытарын камтамасыз етуін, халык денсаулыынын бекінісі мен дамыту шарттарын жасау шін билік пен басаруды мемлекеттік органдарыны, жмыс берушілер мен лауазымды тлаларды жауапкершіліктерін аныктайды.

Халыкты денсаулыын сатау профилактикалы баыттылыы- мемлекет пен жмыс берушілерді леуметті-экономикалы шаралар жйесін іске асыру арылы амтамасыз етіледі. Бл жйе азаматтар денсаулыына зиянды сер ететін факторлар мен шарттарды жою жж ауруа шалдыуды алдын ала сатандыруа, мірге жне ебекке абілеттілікті жоары дегейде сйемелдеуге баытталады.

Республикалы бюджетті денсаулык сатауа арналан ралдарды жмсау Бюджеттік кодексте келесі баыттар бойынша аныталан:

• жоары мамандандырылан медициналы жрдем крсету;

• республикалы дегей бойынша табии жне техногендік ттенше жадайларды жою маында жедел медициналы жрдем ызметін йымдастыру;

• республикалы мндегі денсаулы сатау мемлекетгік йымдардаы медициналык сауыіырын шыару;

• психиатриялы аурулары бар жне ата байау талап ететін адамдара медициналы жрдем крсету;

• сотты-медициналы жне сотты-психиатриялы сарап жргізу;

• ауруларды шетелдерде емдеуді йымдастыру;

• айрыша кауіпті індетгерге арсы іс-рекет;

• республикалы денсаулык сатау йымдары шін ан, оны рамдас бліктері мен препараттарын ндіру;

• ресііубликалы дегей бойынша халыты, мемлекеттік шекара мен клікте санитарлы пидемиологиялы саулыты амтамасыз ету;

• скери ызметкерлер мен ы орау органдарыны ызметкерлерін, оларды жаня мшелерін, сондай-а скери ызметкерлер, ы корау органдары мен баса да категория азаматтар рамынан шыын зейнеткерлерге занамалы актілерге сйкес медициналы ызмет крсету;

• жергілікті бюджеттерден аржыландырылатыи шыындардан баса азаматтар денсаулы сатау саласындаы іс-рекет.

Айматы бюджетгер шыындарында денсаулы сактауа блінген ралдар келесі баыттар бойы арастырылан:

• республикалы бюджеттен аржылындырылатын баыттардан баса медициналы жрдем жасауды кепілдемеленген клемін амтамасыз ету;

• халыты санитарлы-эпидемиологиялы саулыын амтамасыз ету;

• занамалара сйкестік вакциналар, иммунобиологиялык жне баса да медициналы препараттармен мліктену;

• жергілікті денсаулы сактау йымдар шін ан жне оны рамдас бліктері мен препараттарын ндіру;

• республикалы бюджеттен аржыландырылатын баыттардан баса денсаулы сатау аумаындаы баса шаралар.

Осы масаттара арналан шыындар рамы бюджеттер бойы бюджеттік жіктелуге сйкес аныкталан. Мысалы, республикалык бюджет шыындар рамына 05 «Денсаулы сактау» атты функ-ционалды топ жне оны ішіндегі 01 «Ке профилді аурухана-лар», 02 «Халы денсаулыын сатау», 03 «Мамандандырылан медициналы жрдем», 09 «Денсаулы сатау аумаындаы баса да ызметтер» атты кіші функциялар кіреді.

Мемлекеттік денсаулы сатауды аржыландыру кздері ретінде келесілер табылады:

• республикалы жне жергілікті бюджеттер ралдары;

• халыаралы йымдар ралдары (денсаулы сатау жніндегі халыаралы бадарламалар);

• нормативтер стінде аылы медициналык кызмет крсету мен шаруашылы іс-рекетті баса трлері арылы алын-ан медициналы мекемелерді ралдары;

• азаматтарды здік ралдары;

• зады жне жеке тлаларды, сонымен атар баса мемлекеттерді аысыз жне игі айырымдылы жарналары;

• занамалармен тыйым салынбаан баса да кздер.
Бюджеттік аржыландыру жйесімен атар маызды бір кз болып медициналы амсыздандыру табылады. Ол косымша аржы ресурстарды пайдалануа ммкіншілік береді жне халык денсаулыын сатау жмысындаы экономикалы мдделілігіні механизмін райды.

Денсаулык сатау саласыны леуметгі-экономикалы маыздылыы жне осы салаа белінетін бюджет ралдарыны едуір лкен клемі шыындарды сапалы жоспарлау мен ралдарды тиімді талап етеді.

Денсаулы сатау мекемелерді іс-рекетін жоспарлау жш аржыландыру мекемелерді категориясы мен оны іс-рекетіні крсеткіштеріне байланысты. Бюджеттік жіктелуге сйкес денсаулы сатау мекемелерін аржыландыру бюджетгік бадарламалар мен кіші бадарламалар бойынша іске асырылады. Мысалы, республикалы бюджетге 02 «Халыты денсаулыын сактау» атты ішкі функция бойынша 006 «Халыты санитарлы-эпидемиологиялы саулыы» атты, 007 «ан жне оны рамдас бліктері мен препаратгарын рдіру» атты жне таы баса бадарламалар бойынша шыындар аржыландырылады.

Денсаулы сатауа арналан шыындарды аржыландыру жоспары ел мен аймактарды леуметті-экономикалы даму жоспарлары негізінде калыптастырылады. Денсаулык сатауа арналан шыындарды жоспарлау есептемелеріні негізін райтын оперативті-тізбекті крсеткіштер ретінде келесілер пайдаланады:

• орташа жылды орындар саны;

• жыл бойы бір кереуетті пайдалану кн саны;

• барлы орын-кн саны;

• дрігерлік ызметтерді орташажылдык саны;

• дрігерлік атысу саны.

Оперативті-тізбекті жне ндірістік крсеткіштер негізінде жне бюджеттік жіктелуді экономикалы ерекшеліктеріне сйкес денсаулы сатау мекемелеріні бекітілген форма бойынша шыындарды аржыландыру жоспары есептеледі. Укілетті басару органынен бекітілген жне тиісті аржылы жыла рылан бл аржыландыру жоспарда денсаулы сатау мекеменін ралдарыны жалпы клемі, масатты баыты жне токсан боиынша блінісі крсетіледі

Халытыц денсаулыын сатауа арналан шыындар, ауруханалар мен емханаларды аржыландыру. Мамандырылан медициналы жрдем корсету бойынша шыындарды аржыландыру ерекшеліктері.

Денсаулы сатауа арналан шыындарды жалпы клеміні ішінде е лкен лес салматы емдік-профилактикалы мекеме-лерді стауа арналан шыындар алады. Мндай шыындара ке-лесілер жатады:

• барлы ауруханалы мекемелер трлері;

• амбулаториялы-емханалымекемелер;

• ана мен баланы орау мекемелері;

• диспансерлер;

• айрыша типтегі денсаулы сатау мекемелері;

• шипажайлы мекемелер.
Емдік-профилактикалы мекемелер шыындарын жоспарлау мен аржыландыру бюджеттік жіктелуді экономикалы ерекшеліктері бойынша арнайы формалар толтыру арылы іске асырылады. Денсаулы сатау мемлекетгік мекемелердегі мемлекеттік ызметкерлер емес жмыскерлерге негізгі ебекаы тлеуге арналан шыындар есептемелерін жасау шін 04-111 форма толтырылады. Мнда ызметтер атаулары мен категориялары бойынша жмыскерлерді ай сайыны жалаысыны сомасы аныталады.

Денсаулы сатау мекемелерінде тамаа арналан шыындарды есептеу шін 02-131 форма пайдаланады. Мнда блімдер атаулары, орташажылды орын кн саны, бір орын-кнге есептегендегі тамаа арналан шыындарды нормасы, шыындарды жалпы сомасы крсетіледі.

Траты (стационарлы) денсаулы сатау мекемелерінде дрі-дрмектерге арналан шыындарды есептеу шін 02-132 форма растырылады. Бл жатта блімдер атаулары, емделетін ауруларды жоспарлы саны, бір кнге шаандаы бір ауруды емдеу ны, бір ауруды ауруханада болан орташа кн саны, дрі-дрмекке арналан шыындар сомасы крсетіледі. Ал амбулаториялы-емханалы мекемелерде дрі-дрмек шыындарын есептеу шін 03-132 форма растырылады. Мнда жоспарлап отыран дрігерлік катысу саны, бір атысуа ажетгі дрі-дрмек ны жне барлы шыындар сомасы крсетіледі.

Сонымен атар, денсаулы сатау мекемелерінде баса да шыындар есептеу шін тиісті формалар пайдаланады. Мысалы, 01-139 форма жиаздар мен инвентарлар сатып алуа арналан шыындарды есептеу шін толтырылады, 01-141 - ысты жне суы су, канализация мен газа ажетті шыындарды есептеуге, 01-144 - электроуатты тлеуге ажетті шыындарды есептеу-ге, 01-145 - имаратгарды жылумен амтамасыз етуге ажетті шыындарды есептеуге, 01-146 - имараттар, рал-жабдытар мен баса да негізгі ралдарды стауа, жндеуге жмсалатын шыындарды есептеуге олданылады.

Республикалы бюджетті «Денсаулы сатау» функцио-налды топ рамында айрыша ішкі функция арастырылан. Осы ішкі функция аркылы мамандандырылан медициналы жрдем жасауа арналан шыындарды теу шін бюджетгік ралдар беріледі. аржыландыру ел аумаында ете маызды багыттар, мысалы, ауруларды жеке бір трлерін дрі-дрмектермен ам-тамасыз ету немесе халыты денсаулыын орау ажетгілік сияты арнайы бадарламалар арылы жргізіледі.

Мемлекеттік ызметкерлер емес мемлекеттік мекемелер жмыскерлеріні ебекаы жйесі. Денсаулы сатау мекемелер ызметкерлеріні ебекаы тлеу ерекшеліктері.

Ебекаы бекітілген бірыай тарифтік кесте негізінде таайындалады жне арнайы нормативтік актімен реттеледі. Осы нормативтік актілерге сйкес мемлекеттік денсаулы сатау мекемелерінде уаытша ебекаы жйесі пайдаланады, ал бл мекемелерді барлы жмыскерлері мемлекеттік мекемелер ызметтері тізілімінін О категория тобына жатады. Бл ызметтер тізіліміне сйкес жмыскерлерді ебекаы дрежелері анытау медициналы жне фармацевтілік жмыскерлерді аттестация-лау тртібі жніндегі рекеттегі ережелер негізінде ткізілетін тарификациялау мен аттестациялау нтижелері бойынша іске асырылады.

Медициналы жмыскерді ызметтік млшерлемесі тиісті ызмет категориясы мен рекеттегі нормативтік актілермен карастырылан осымша тлемдер осындысы ретінде есептелген негіздік молшерлеме арылы алыптасады. Бір медициналы жне баса да категория жмыскерлеріні орташа айлы млшерлемесі мен оларды саны арылы денсаулы сактау мекемесіні ебекаы оры есептеледі.

Денсаулы сатау мекемелерін аржыландыру бекітілген бюджеттік аржы блу млшерінде, ал осы ралдарды жмсау бекітілген аржыландыру жоспары крсеткіштеріне атады сйкестікте іске асырылады.

Тжырымдама

Таырып бойынша теориялы білімді баылау жне зін-зі тексеруге арналан сратар:

1. Республикалы бюджетті денсаулык сатауа арналан ралдарды жмсау бюджеттік кодексте андай і баыттар бойынша аныталады?

2. Айматы бюджеттер шыындарында денсаулы сактауа блінген ралдар андай баыттар бойы арастырылады?

3. Мемлекеттік денсаулы сатауды аржыландыру кздері ретінде нелер болып табылады?

4. Денсаулык сатауа арналан шыындарды жоспарлау есептемелеріні негізін райтын оперативті-тізбекті крсеткіштерді атап крсетініз?

5. Емдік-профилактикалы мекемелерді стауа арналан шыындар андай?

6. Траты (стационарлы) денсаулы сатау мекемелерінде дрі-дрмектерге арналан шыындарды есептеу шін андай форма толтырылады?

дебиеттер тізімі:

7. азастан Республикасыны Конституциясы

8. азастан Республикасыны Азаматты Кодексі

9. Законы Республики Казахстан: О налогах и других обязательных платежах в бюджет от 24.04.2014 г. № 2235 с изм. и доп. от 23.01.01 г. № 147-II; О государственном контроле при применении тансфертных цен от 05.01.01 г. № 136-II; Краткие комментарии к ЗРК.- Алматы: Lem, 2013.- 207 с.