Трын й-коммуналды шаруашылыына арналан бюджет шыыстарын алыптастыру

Елді трын й-коммуналды шаруашылыы з алды кп-профилді нерксіптік рылым болып табылады. Оны рамына трын й шаруашылыы, электро, жылу жне газбен жабдытау, сумен жабдыктау жне канализация, калалар мен елді мекендерді кріктендіру, санитарлы жмыстар жргізу жне таы баса іс-рекет трлері кіреді. Кріктендіру объектілеріне, мысалы, жол жне жаяу адам жретін жол, жауынды канализация, сімдіктер, кшедегі жарытандыру, кшені осытан, кардан тазалауа арналан рал-жабдытар жатады.

«Трын й-коммуналды шару ашылы» атты функционалды топ бойынша шыындар республикалы бюджетте масатты инвестициялы трансферттер трінде тменгі бюджеттерге, мысалы, мынадай масаттара - коммуналды шаруашылыкты дамуына, сумен жабдытау жйесін жндеу мен дамуына, алалар мен елді мекендер кріктендіруді дамуына жне басалара беруі арастырылан.

Мемлекеттік бюджет шыындарыны баса бір баыты болып коммуналды трын й рылысы табылады. Себебі бекітілген Мемлекеттік трын й рылысын дамыту бадарламаа сйкес халыты й мселесін шешуді амтамасыз ету ажет. Сондай-а бюджетті мндай шыындарыны ажеттігі тозан йлер клеміні суіне де байланысты.

Бюджеттік кодекске сйкес трын й-коммуналды шаруашылы шыындарын аржыландыру негізінде оларды рекеттігіні айырмашылыына байланысты жергілікті бюджеттер ралдары аркылы іске асырылады. Республикалы маызы бар ала, астана, аудан бюджеттерінде трын й-коммуналды шаруашылыа арналан шыындар келесі баыттар бойы карастырылан:

• мемлекеттік трын й корын сатауды йымдастыру;

• трын й орын инвентаризациялау;

• занамалы актілерге сйкес азаматтарды жеке категория бойынша трын ймен амтамасыз ету;

• занамалы актілерге сйкес мемлекеттік ажеттік шін жер учаскілерін алу мен соан байланысты жылжымайтын млікті айыру;

• коммуналды меншіктегі сумен жабдыктау объектілері мен канализация, жылу жне электро желілерді ру мен айта ру;

• елді мекендерді санитариясын амтамасыз ету;

• тексіздерді жерлеу мен жерлеу орындарын стау;

• елді мекендерді кшелерін жарыктандыру;

• елді мекендерді кріктендіру мен жасылдандыру;

• елді мекендерді газдандыру;

• занамалы актілерге сйкес трын й имараттарыны сейсмолы мытылыын уаттауына баытталан шаралар;

• коммуналды трын й оры йлеріні рылысы;

• занамалы актілерге сйкес тозан йлерді лату.

Жергілікті бюджеттерді трын й-коммуналды шаруашылыына арналан шыындарыны алыптасуы елді мекендерді даму жоспарлары мен масатты бадарламалар негізінде іске асырылады.

азіргі кезеде іске асырылып жатан мемлекеттік трын й саясатыны басты масаты - траты трын й рылысын дамыту болып табылады. Осы саясатты нтижесінде елді барлы топтаы халыты трын ймен амтамасыз етуді едуір жоары дегеймен іске асыру ммкіндігі пайда болады. Мемлекетті трын й саясатыны масатына жету шін дамыан, сраныс пен сыныс жатарынан тегерілген трын й нарыын ру мен рылыс индустрия нарыын алыптастыру мен тиімді рекеттенуі арастырылады. Осы шаралармен оса ипотекалы несиелендіру ммкіндігін жетілдіру мен трын й рылысты жина жйесін дамыту негізінде жеке трын й рылысын ктеру мен лайтуды ынталандыру, трын й рылысына жекеше капиталды жмылдыру белгіленіп отыр.

Трын й саясатыны масаттарын орындау бекітілген Мемлекеттік трын й рылысын дамыту бадарламасын атару арылы іске асырылады. Бл бадарламаа сйкес трын й мселелерін кешенді шешуі жоспарлануда, сіресе леуметті орау топтаы халыты трын ймен амтамасыз етуі.

Аталан бадарламаны іске асыру бюджеттен тыс инвестицияларды жмылдырусыз жне за мерзімді аржыландыру жйені дамытпай ммкін емес. Осы баыттарда мемлекет тиісті шаралар абылдауды арастыруда, мысалы, «азастан ипотекалы компания», «азастанды ипотекалы несиелерді кепілдемелеу оры» жне «азастанны трын й рылыс жинатаушы банкі» атты акционерлік оамдарды рі арай капитализациялау.

Барлы осы шаралар халыа, сіресе леуметті орау топтаы халыа арналан ммкіндіктік трын й рылысын амтамасыз етуге баытталан.