Нерксіп, рылыс жне жер ойнауын пайдалануа арналан бюджет шыыстарын алыптастыру

рбір елді экономикасы мемлекеттік олдаусыз болуы ммкін емес, себебі оамны белгілі бір мтаждары тек мемлекет арылы аржыландырылады. Мндай мемлекеттік олдау экономиканы шикізат емес баыттаы бсекеге абілетті жне экспорта бадарланан тауарлар мен ызмет ндіруші салаларына бюджеттік аша аражаттарын блу арылы іске асырылады.

азастан Республикасыны нерксіп, рылыс жне жер ойнауын пайдалану саласындаы бюджеттік саясаты азіргі кезеде минералды-шикізат ресурстарын пайдалануыны тиімділігін жоарлату масатпен оларды мемлекеттік басару жйесін жетілдіруге баытталады. Осы бюджеттік бадарламаны іске асыру нтижесінде траты экономикалы суді амтамасыз ету мен халы трмысыны сапасын жасартуына сер етуі тиіс.

Аталан саланы аржыландырудаы бюджетті рлі, біріншіден, жоары технологиялы жасауларды жне оларды ндіріске енізуді амтамасыз ететін ылым, техника жне технология баыттарын дамытуа жрдем берушілікпен, екіншіден, жоары біліктілікті ылыми жне инженерлік кадрларды даярлауа жрдем берушілікпен тжырымдалады. Сонымен оса, бюджетті рлі нерксіп, рылыс жне жер ойнауын пайдалаігуыны даму аумаындаы р трлі мемлекеттік бадарламалар арастыран шараларды аржыландыруда маызды.

азіргі кезеде іске асырылып жаткан 2014-2015 жж. азастан Республикасыны Индустриалды-инновациялы стратегиясы экономиканы салаларын ртараптандыру арылы елді траты даму жетістігіне баытталан. Экономика салаларын диверсификациялау оны шикізатты баыттылыынан бсекеге абілетті жне экспорта бадарланан тауарлар мен ызмет ндіруге ауысуына себепші болады.

Осы Стратегияда ойылан масаттарды шешу шін бюджет шыындары баытыны маызды бірі болып жне базалы, бсекеге абілетті экономика салаларын анытауа ажеті маркетинттік зерттеу жргізу табылады. Мндай салаларды анытау масаты - оларды айналасында ылыми-ндірістік жйе мен тиімді инновациялы инфрарылым жасау жне дамыту. Осыан байланысты республикада пилотты кластерлер аныталуы басталды.

Бюджеттік кодексте нерксіп, рылыс жне жер койнауын пайдалануа арналан ралдарды блу баыттары республикалы жне жергілікті бюджеттерде соларды атаратын функциялары мен таайындамалары бойынша белгіленген. Мысалы, аша аражаттары республикалы бюджетте нерксіп, жер ойнауын пайдалану, сулет, ала рылысы жне рылыс іс-рекеттеріне блінуі арастырылан. Сонымен бірге бюджет ралдары арылы мыналар аржыландырылады:

• мемлекеттік нерксіптік саясатты іске асыру;

• жанармай-энергетика кешенін дамыту;

• энергия жинактау аумаындаы мемлекеттік саясатты іске асыру;

• жер ойнауы мен оны пайдалану жне сейсмологиялы акпарат мониторингі;

• мемлекеттік геологиялы зерттеу;

• геологиялы акпараты алыптастыру;

• рудниктер мен шахталарды жабу мен жою, техногендік алдытарды абырлау;

• республикалы мемлекеттік ала рылыс кадастрін жргізу;

• рылыс стандарттары мен нормаларды жасау жне алу.

Облыс, астана, республикалы маызы бар ала бюджеттерінде сулет, ала крылыс жне рылыс іс-рекеттеріне арналан республикалы бюджеттен аржыландырылатынан баса шыындар арастырылан.

нерксіп, рылыс жне жер ойнауын пайдалану аумаы бойынша инвестициялы іс-рекеттер реттеуді мемлекет масатты бюджеттік бадарламалар мен инвестициялы жобалара бюджет ралдарын блу арылы іске асырады. Осындайа арналан аша аражаттар сомасы жыл сайын бекітілетін бюджеттер шыындарыны крамында карастырылады. Ал республикалы бюджеттен аысыз негізде блінетін мемлекеттік инвестицияларды беру мемлекеттік жне салалы бадарламалар ішіндегі нерксіп, жер ойнауын пайдалану мен рылыс объектілері бойынша белгіленген басымды жобалара сйкестік іске асырылады.

Инвестициялы бадарламаларды аржыландыруды негізгі механизмі ретінде бюджеттік несиелендіру пайдаланады, Оны саясаты экономика аумаында шешім абылдау процедураларына ойылатын талаптармен длелденеді. Бюджеттік несиелендіруді масаты экономика салаларында бсекелестікті алыптастыру мен дамыту боландытан, ол мемлекеттік немесе салалы даму бадарламалары арылы іске асырылады жне мезгілдік рамкалары бар. Сондытан е алдымен бюджеттік несиелер — республикалы инвестициялы жобаларды аржыландыру мен аржы агенттігі мртебесі бар даму институттарды несиелеу жш жергілікті инвестициялы жобаларды аржыландыруа беріледі.