Стерилизация бойынша тжірибелік нсаулытар.

 

Залалсыздандыру– адам мен жануарларда, сімдіктерде ауру оздыратын микроорганизмдерді жоюа баытталан шаралар жйесі. Залалсыздандыру – жпалы ауруларды ке таралып кетуін болдырмау шараларыны бірі. аза халы залалсыздандыру тсілдерін ерте заманнан бері олданып келген. Мысалы, ауыран адамны ыдыс-аяын блек стап айнату, науастан тскен шашты, тырнаты кміп тастау немесе ртеп жіберу; мал шарушылыында – ораларды, к-оысты тазалап отыру, днді даылдарды кнге кептіріп алу, т.б.

олдану масатына арай залалсыздандыру екі трге ажыратылады: саты (профилактикалы) залалсыздандыру жне ошаты залалсыздандыру (кнделікті немесе аымды жне орытынды).

Саты залалсыздандыру – алдын-ала таамды німдерді дайындайтын жне сатайтын жерлерді, малдан алынатын шикізат немесе таамды заттар сатайтын мекемелерді, мал ораларын, асты оймаларын, емхана жне ауруханаларды, жетханалар мен оыс жинайтын орындарды арнайы тсілдер олданып деу.

Ошаты залалсыздандыру – ауыран адам мен малды асында болып, олар сауыып кеткенге дейін кнделікті баылау жргізіп отыру, ауруды емдеуге алып кете салысымен жне аурудан жазылып кеткеннен кейін немесе ауру (адам не мал) ліп аланнан кейін бірден (кп кешікпей) ауру орнын толы деуден ткізу.

Залалсыздандыруды тсілдері

  1. Механикалы залалсыздандыруда й ішін шасорышпен тазалап, сабындап жуып, желдетеді, мал ораны су шашып сыпырады, малды траыны рал-жабдыын тазартады.
  2. Физикалы залалсыздандыруда ультраклгін, радиациялы, лазерлік сулелермен, ультрадыбыспен дейді, айнату, ртеу, бумен немесе ысты ауамен деу, т.б. пайдаланылады.
  3. Химиялы залалсыздандыруда ышылдар мен сілтілер, формалин, хлор, хлорлы к, натрий хлориді, хлорамин, фенол препараттары, тотытырыштар, т.б. олданылады.

Мал шаруашылыында ораларды, топыраты, суды, жиналан садыраны, кді; сімдік шаруашылыында тымды, екпе кшеттерді, топыраты, оймаларды, т.б. залалсыздандырады. Мал ораларын залалсыздандыру: 1) шаруашылы жпалы аурудан аман болан жадайда – малды жайылыма шыаран со, кктемде; 2) мал ола арайтын кезде – кзде жргізіледі. Залалсыздандыру шараларыны клемі, олдану тсілдері жне тиісті дезинфекциялы ерітінділерді тадап алу жпалы ауруды берілу механизміне, оздырышты тзімділігіне, деуге алынан заттарды асиетіне жне санына, трын й мен мал ораны клеміне арай тадап алынады. Залалсыздандыру жмыстарын келісімшарт бойынша санитарлы-эпидемиологиялы немесе дезинфекциялы станцияларды ызметкерлері атарады.

Дезинфекцияны йымдастыру жне жргізу

1. Тітіркендіргіш сері жне аллергиялы реакциялар тудыратын препараттармен й-жайларды себелеу, тозадату, срту дістерімен дезинфекциялау адамдар болмаан кезде жргізіледі.

2. Жекелеген объектілерді зарарсыздандыру кезінде дезралдарды шыыны осы Санитариялы аидалара 2-осымшаа сйкес есептеледі.

3. Инфекциялы ауруды ошаында аымдаы дезинфекция науасты анытаан кезден бастап емдеуге жатызана дейінгі кезеде жргізіледі, йде емделген кезде – аурудан жазылана дейін, реконвалесценттер мен бактерия тасымалдаушыларда – толы сауыана дейін жргізіледі.

4. Аымдаы дезинфекцияны денсаулы сатау йымыны медицина ызметкері йымдастырады, оны науаса ктім жасайтын адам, реконвалесцентті немесе бактерия тасымалдаушыны зі жргізеді.

5. орытынды дезинфекциялауды дезинфекциялы станциялар немесе санитариялы-эпидемиологиялы ызмет органдарыны (йымдарыны) дезинфекциялы блімдері (блімшелері), ауылды жерлерде – медициналы-санитариялы алашы кмек йымдары жргізеді.

6. орытынды дезинфекция инфекциялы аурулар ошатарында науасты емдеуге жатызу, ошаулау, науасты сауыуы немесе айтыс болуы кезінен бастап бір тулік ішінде жзеге асырылады.

7. Инфекциялы аурулар ошатарында орытынды дезинфекциялауды жргізуге тінімді науасты ошаулааннан, емдеуге жатызаннан кейін, диагноз згертілген со, науас айтыс боланнан кейін дрігер-эпидемиолог санитариялы-эпидемиологиялы сараптама орталытарыны блімдеріне (блімшелеріне), дезинфекциялы станциялара, обаа арсы крес мекемелеріне береді. ышыма жне дерматомикоз ошатарында орытынды дезинфекциялау жргізуге тінімді емдеуші дрігер береді.

8. Денсаулы сатау йымдарында аымдаы дезинфекциялауды жргізу шін дезралдарды, дезинфекциялы-стерильдеу жабдыыны ажеттілігін есептеу осы Санитариялы аидалара 3-осымшаа сйкес жргізіледі.

9. Шоырлануы сынылатын шоырланудан кемінде 5 %-а (немесе 0,1-0,2-ге) ауытитын дезралдарды олдануа жол берілмейді.

10. Дезинфекциялау режимдерін сатауды анааттанарлы трде баалау мынадай крсеткіштер бойынша айындалады:

1) аымдаы дезинфекциялаудан кейін 50 минуттан кешіктірмей алынан бактериологиялы шайындыларды 3 пайызынан (бдан рі – %) аспайтын баылау объектілерінен патогенді емес микрофлораны себу;

2) дезинфекциялау ерітінділеріні шоырлануын азайтуа немесе арттыруа ерітінділерді берілген шоырлануынан плюс-минус 0,1-0,2 шегінде жол беріледі;

3) р тріні ойылан сынамаларыны кемінде 5 %-ын дезинфекциялау заттарыны алды санына сйкес келмейтін анааттанысыз экспресс-сынамаларды анытау;

4) тестілік бактериологиялы баылауды камералы дезинфекциялау режиміне сйкес келуі;

5) анны алды санына о нтижелі сынамаларды болмауы;

6) синтетикалы жуу заттарыны сілтілік компоненттеріні жне майлы дрі-дрмектер алдытарыны алды санына о нтижелі сынамаларды болмауы;

7) стерильденбеген материалды болмауы, стерильдеу режиміні сйкес келуі.

11. Ошатардаы аымдаы дезинфекциялауды сапасын баылауды мемлекеттік санитариялы-эпидемиологиялы сараптама орталытарыны мамандары зертханалы дістерді ошатарды кемінде 5 %-ында олдана отырып, бір ошатан кемінде 10 бактериологиялы шайынды алу, дезинфекциялау ралыны (ра препарат) 1 сынамасын, жмыс ерітіндісіні 1 сынамасын алу арылы жзеге асырады.

12. Егер патогенді емес микрофлораны болуына о нтижелі шайындыларды саны алынан шайындылар саныны 3 %-нан аспайтынды, дезинфекциялау препаратыны алды саныны болуына теріс экспресс-сынамалар саны 5 %-дан аспайтынды жне дезинфекциялау ерітінділеріні анааттанысыз талдауыны саны 5 %-дан аспайтынды райтын болса, дезинфекциялау сапасы анааттанарлы болып есептеледі.

13. орытынды дезинфекциялау жргізгеннен кейін патогенді микрофлораны сепкен кезде, соысы анааттанысыз болып есептеледі жне дезинфекция сапасын кейіннен баылау арылы айта жргізіледі.

14. орытынды дезинфекциялау бойынша жмысты йымдастыру сапасын баалау мынадай крсеткіштер бойынша айындалады:

1) орытынды дезинфекциялауа жататын ошатар саныны ішінде инфекциялы ошатарды деумен амту – кемінде 95 %;

2) науасты емдеуге жатызу немесе йымдастырылан жымнан ошаулау стінен бастап бір тулік ішінде инфекциялы ошатарда орытынды дезинфекциялауды орындау, орытынды дезинфекциялауды уатылы жргізу – кемінде 90 %;

3) камералы дезинфекциялау жргізуге жататын ошатар саныны ішінде камералы дезинфекциялау – кемінде 95 %;

4) ошатарды орытынды дезинфекциялау сапасын баылаумен амту: кзбен тексерген кезде – жргізілген дезинфекцияны жалпы саныны кемінде 10 %-ын (ауылды жерде – кемінде 5 %);

зертханалы дістерді олдана отырып – дезинфекция аяталаннан кейін 1 сааттан 3 саата дейінгі кезеде птер ошатарыны кемінде 10 %-ын.

15. Денсаулы сатау йымдарында дезинфекциялау сапасын баалау шін мыналар жргізіледі:

1) стационарларда бір тсекке 0,3 шайынды есебімен, амбулаториялы-емханалы йымдарда бір келуге 0,2 шайынды есебімен заттардан жне жабдытан шайынды алу арылы дезинфекциялауды сапасын бактериологиялы баылау;

2) бастапы дезинфектанттарды, дезпрепараттарды жмыс ерітінділеріні р тріні сынамаларыны кемінде 2 сынамасын зерттеу. Сынамаларды алу кезінде сынаманы алынан кні, дезинфекциялау ерітіндісіні дайындалан кні, оны шоырлануы, олданылу масаты белгіленеді;

3) камераны типі мен клеміне байланысты дезинфекциялау камераларыны жмысыны тиімділігін баылау камераны ш жазытыында 5-10 бактериялы (химиялы) тест салу арылы жргізіледі. Стерильдеу сапасын баалау шін стерильдеу жадайларына, медициналы масаттаы бйымдар мен ауа ортасыны стерильдігіне баылау жргізіледі.

16. Хирургиялы бейіндегі стационарларды (блімшелерді) й-жайларындаы ауа мынадай тсілдермен зарарсыздандырылады:

1) адамдар болмаан кезде олданылатын ашы жне аралас бактерицидті сулелегіштер мен жабы сулелегіштерді, оны ішінде адамдар болан кезде ауаны зарарсыздандыруды жргізуге ммкіндік беретін рециркуляторларды кмегімен ультраклгін сулеленумен сер ету;

2) орытынды тип бойынша дезинфекциялау жне крделі жинау жргізу кезінде адамдар болмаанда арнайы шашатын аппаратураны (аэрозоль генераторлары) кмегімен дезинфекциялау ралдарыны аэрозольдерімен сер ету;

3) орытынды дезинфекциялау жне крделі жинау жргізу кезінде адамдар болмаанда озон генераторлары ондырыларыны кмегімен озонмен сер ету;

4) микробтара арсы сзгілерді олдану.

17. Пациентті стационардан шыараннан кейін тсек-орын жабдыына камералы дезинфекциялау жргізіледі.

18. Дезинфекциялау сапасын бактериологиялы баылауды, стерильдеуді, биологиялы тесттерді дайындауды санитариялы-эпидемиологиялы сараптама орталыы жзеге асырады.

19. Денсаулы сатау йымдарында зертханалы дістерді олдана отырып, дезинфекциялауды сапасын баылау босандыру жне балалар йымдарында – жылына 3 рет, хирургиялы стационарларда – оршаан орта объектілерінен шайындылар алу, стерильдікке тексеру шін материал алу арылы – жылына 2 рет, зге де денсаулы сатау йымдарында (амбулаториялы-емханалы мекемелер, диспансерлер) – жылына 1 рет жргізілуі тиіс. Балалар йымдарында (сбилер йлері, баспаналар, балабашалар) баылау крсетілген объектілерді мемлекеттік санитариялы-эпидемиологиялы адаалауды жзеге асыратын блімдермен бірлесіп жылына 2 рет жргізілуі тиіс.

орапталан материал болуы тиіс:

Сапа гарантиясы болуы.

Бзылыса шырамаан.

Мыты болуы.

Ашу барысында шашылмауы тиіс.

Маркировкалы енгізуге болатын материалдан труы ажет.

Органикалы затты білмеуі тиіс.

Стационарларда ртрлі стерильдеу дістерін олданады бумен, ауа арылы жне газды.

ртрлі стерильдеу дістеріні артышылытары мен кемшіліктері мына кестеде крсетілген.

 

Артышылытары мен кемшіліктері
діс Артышылытары Кемшіліктері
Бу арылы стерилизация Стационарлардаы е таралан стерильдеу дісі; оршаан орта жне мед.ызметкерлер шін ауіпті емес; ыса экспозиция; Тменгі баа; Аэрация ажет емес. Стерильді сапасы ауа тскенде бзылуы ммкін; Жоары температураа сезімтал німдері бзылуы ммкін;
Ауалы стерилизация Тменгі коррозиялы рам; Бйыма тере енеді; оршаан орта шін ауіпті емес; Аэрация ажет емес. за уаытты алады; р мемлекетте температуралы жне стау уаыты ртрлі; Термолабильдік бйымдар бзылуы ммкін.
100% этилен ышылымен стерильдеу ораптаы жне пластикалы заттарды ішіне оай енеді; Мед.бйымдарды кп тріне олдануа болады; арау жне баылау оай. Аэрация шін уаытты ажет етеді; Камера клемі кіші; Этилен кгі уытты, канцорегенді, оай жаныш; Этилен кгін орабымен бірге рт-ттаныш жерлерден алша стау ажет.
Сутек асын тотыымен стерильдеу Тменгі температуралы режим; Аэрация ажет емес; оршаан орта жне мед.персонал шін ауіпті; алдытары ауіпті емес; Жмыс жасау, аару, баылау оай. ааз, бйымдар мен ерітінділерді стерильдеуге болмайды; Камера клемі кіші; зын жне ысы каналды бйымдарды стерильдеуге болмайды; Синтетикалы орапты ажет етеді.
Формальдегид ерітіндісі парларымен стерильдеу рт тудырыш жне жарылыш; Мед. Бйымдарды кбіне олдануа болады. Формальдегид алдытарын тазалау ажет; Токсикалы жне аллергиялы асиетке ие; Экспозиция уаыты за; Стерилизациядан кейін формальдегидті деу за.

 

Стерильдеуді баым сапасы НБ-ды маызды шарасы болып шектелінеді. Стерилизаторларды физикалы баылау дісі температураны, ан ысымын лшеу жне стерильдеу уаытын санау болып табылады.

Стерильді заттарды сатау зонасы идеалды трде айтанда былай болуы тиіс. Стерилизациялы блімні жанында болуы тиіс, сонымен атар стерильді німдер шанан, ылалдан, паразиттерден, жндіктерден температураны тмендеуінен ораныста болуы ажет.

дебиет:

1. Внутрибольничная инфекция: учебное пособие/ под ред. В.Л.Осиповой. – М., 2009.

2. Шкатова Е.Ю., Морозкова О.А. Инфекционная безопасность в ЛПУ. Феникс, 2008.

Баылау:

  1. Дезинфекцияны кілтті жадайы.
  2. Дезинфекция сзіні маынасы.
  3. Жуды ауіптілік дрежесіне байланысты науастар шін олданатын медициналы бйымдарды андай категориялара жіктейміз.
  4. Жоары дегейлі дезинфекция болмысы (ЖДД).
  5. Тменгі дегейлі дезинфекция болмысы (ТДД).
  6. Аралы дегейлі дезинфекция болмысы (АДД).
  7. Дезинфекция сапасына сер ететін факторлар.
  8. Сізді тжірибелі нсаулытарыыз.
  9. Стерилизацияны кілтті жадайы.
  10. Стерилизация бойынша тжірибелі нсаулытар.
  11. Бу арылы жргізілетін стерильдеуді артышылытары мен кемшіліктері.
  12. Ауалы стерильдеуді артышылытары мен кемшіліктері.
  13. 100% этилен ышылымен стерильдеуді артышылытары мен кемшіліктері.
  14. Сутек асын тотыымен стерильдеуді артышылытары мен кемшіліктері.
  15. Формальдегид ерітіндісі парларымен стерильдеуді артышылытары мен кемшіліктері.

Кредит

Дріс