Таырыбы: М блімдерінде эпидемияа арсы шараларды йымдастыру.

Масаты:Студенттерді М инфекциялы баылауды йымдастыруымен таныстыру.

 

Дамыан елдерде нозономиальды инфекция науастарды 5-10%-да дамыан АІИ жне НИ аурушадылы жне лім саныны суімен бірге жреді.

Ауруханаішілік немесе нозокомиальді (грек. сзі nosokomeo- науасты кту) инфекцияа микробты этиологиялы аурулар жатызылады, ондай аурулар ауруханаа келген науастарда немесе емделуге келетіндерге, не жмыс кезінде жтырып алатын аурухана ызметкерлерінде пайда болады. АІИ емдеу орындарында кеінен таралан жне денсаулы сатау орнына те крделі мселе болып отыр. Мны барлыы (яни осындай инфекциялар) негізгі аурулар аымын тездетіп, науас міріне ауіп тудырып, госпитальдегі науастарды емделу уаытын зартады жне улкен осымша экономикалы дадарыса келіп соады. Ресейде ауруханаішілік инфекциядан 2млн адам зардап шегеді, олардан жазылу 15%-ы райды. ртрлі Европа елдерінде госпитальді инфекция жиілігі 6%-дан 27%-а дейін райды, АШ-та 7-8%, жыл сайын экономика тигізетін кесірі бірнеше милиард доллара келіп соады.

Этиология. АІИ оздырышы болып ртрлі бактерия, вирустар саыраулатар жне арапайымдылар кілдері болып табылады. Алайда жетекші болып патогенді жне шартты патогенді есебінде бактериялар табылады. Оларды тізімі те ауымды. Оларды ішіне стафилакокктарды бірнеше трі: Staphylococcus aureus жне S.epidermitidis, стрептакокктар -А, В, С, Д, F, G серотоп, пептострептококктар, Neisseriaceae тымдастыыны кілдері (нейссери, мараксела, кингелла) Enterobacterioceae тымдастыы (ішек таяшасы, клебсиелла, сальмонелла, шигелла т.б) микоплазмалар, бактероидтар, фузобактерия, клостридиялар жне т.б. Саыраулатарды ішінде е жиі кездесетін АІИ оздырышы Candida туыстасыны кілі сонымен бірге пневмацистер. Ал вирустарды ішінде: ортомиксовирустар, аденовиррустар, гепатит В, С, Д вирустары, энтеровирустар.

ртрлі микроорганизмдерді наты сер ету ролі ртрлі себептерге байланысты, ол: блме ішіндегі науас санына, аурухананы орналасу орнына, санитарлы-гиггиеналы тртіпке байланысты. Алайда ртрлі елдерде кптеген зерттеулер крсеткіштері бойынша соы жылдары АІИ этиологиясында грамм коккпен оса грамм (-) бактериялар да маызды роль атарады. Госпитальді инфекция оздырыштарыны ішінде несеп шыару жолдарын заымдаушы ішек таяшаларында 38% ке дейін, протейн-17,5% ккіріді таяшада-11,6%, клебсиеллада-8,5% жне энтеробактерияда-6,4% кездеседі. Госпитальді инфекция кезінде тменгі тыныс алу жолдарын заымдаушы-ккіріді таяша жне пневмакокк(17,1%), стафилакокк-12,4%, ал 31% науастарда ртрлі грамм (-) бактериялар кезідегі. Бйрек инфекциясы кезіде 41% науаста алтын стафилакокк табылды, 7,2%- стрептококк, 31%-грам (-) таяшалар.

АІИ болып бактериялар табылады. Олар шартты патогенді кейде патогенді емес те трі болады. Ал энтерококктар жараат инфекцияларыны оздырышы болып табылады, ол ртрлі іріді хирургиялы аурулар, босанушылар жне гинекологиялы науастарда іріді асынулар тудырады. Энтерококктар сепсис, эндокардит тудырады, бйрек жне несеп жолдарын инфицирлейді жаа туан нрестелер ауруларыны этиологиясында маызды роль атаратын- Streptococcus agalactiae, нрестелерде олар туызатын ауруды жиілігі 1:500 -1:900-ы райды. S. Agalactiae- е жиі тудыратын ауруы: тыныс алу жолдары, септицемия, менингит. Жу жолыны кзі болып, босану жолыны шырышы, перзентхананы ызметкері ол кантакты-трмысты жолмен жреді. S. Agalactiae- негізгі асиеті. ос кокктан ралан те зын шышыр тріздес шар немесе сопа диаметрі 0,6--1,2мкм-дегі болатын клетка. Серотоп В-а жатызылады. Антиген 5 иммунопротективті асиеті бар патогенділік фактор болып табылады. S.agalactiae 10c, 40с. рН 9,6 ортасында, 0,1% метилий бар стте, 6,5% MgCl ортасында, 40% т ортасында 30 минут ішінде 400 спейді, фибринолизин тзбейді, желатинді, Крахмалды, эскулинді гидролиздемейді, біра гипурат пен аргининні гидролизін тудырады. Глюкоза, мальтоза, трегалозаны фермменттей отырып, ышыл тзеді. Ксилоза, арабикозаны, икулинді, маннитті жне сарбитті ферменттемейді. Глициринді тек аэробты жадайда ана ферменттейді. зіні суі шін 6 витаминді, 9 амин ышылын ажет етеді.

АИІ - ерекшелігі келесі жадайлармен аныталады.

1. Негізгі ауруа осылады нрестелері бірінші заымдайды.

2. Госпитальді инфекцияны ата этиологиясы жо. олайлы жадайда госпитальді инфекцияны патогенді немесе шартты патогенді микроорганизм тудырады.

3. Госпитальді инфекция оздырышы болып шартты патогенді бактерия болып табылады, алайда оны сері микроорганизм иммунитетіне байланысты. Оппортунистік инфекция деп-иммунореактиві тмен адамдарда (иммунитет ажеттілік) шартты немесе лсіз патогенді микроорганизмдер тудыратын ауруды айтады.

4. Госпитальді инфекцияны патогенезімен клиникалы крінісі згеше. Ктерілген жадайлар бойынша жтыру жолдарын патогенезімен клиникалы крінісіне арай келесі топтара бледі.

1) Септицемиялар мен бактериемиялар. Оларды жиі оздырыштары- алтын жне эпидермиальді стафилакокктар, протей, ішек таяшасы, клабсиелалар, энтеробактериялар, псевдоинадалар, серациялар, бактериоидтар, стрептакокктар, саыраулатар, кандидалар жне т.б.

2) Іріді -абыну инфекциялар: жедел жне созылмалы; жергілікті р трлі орындардан жне генерализирленген. р ауруханалардаы операциядан кейінгі іріді асынулар жиілігі 2-ден 20%-ті райды. Операциядан кейінгілерді 40%-і аурухана ішілік іріді септикалы инфекциямен ауыратындар. оздырыштары: стафилакокктар, стрептакокктар, грам (-) бактериялар, кластридиялар, бактероидтар, фузобактериялар жне т.б. Сонымен оса іріді- абынуды бйректе жне жмса лпаларда тудыратын оздырыштар: алтын жне эпидермиальді стафилакокк жне грам (--) таяшалар. Жедел іріді отит -стафилакокктар, пневмококктар, клебсиелалар жне т.б. Босананнан кейінгі мастит- алтын жне эпидермиальді-гир. Омфалиттер- алтын жне эпидермиальді стафилакокк. Іріді аппендицит- ішек таяшасы, бактероидтар, протей. Жедел гемотогенді остиомиелитті жиі тудыратын- алтын стафилакокк. Перитонит оздырышы ретінде табылатындар: ішек таяшалары, протей, бактероидтар, клебсиеллалар, энтерококктар.

3. Жараат жне кйік инфекциялар. Жараат инфекциялары эндогенді жне экзогенді асиетке ие болуы ммкін. Оларды оздырышы болып госпитальді бактерия штамдары, сіресе стафилакокктар оларды дріге тратылы асиеті бар. Жараат госпитальді инфекцияа пуэпиральді жне аборттан кейінгі сепсисті жатызуа болады, оларды оздырышы болып: стрептококктар, стафилакокктар, грам (-) бактериялар болып табылады.

Кйік инфекцияларын туызушы кбіне старфилакокктар мен грам (-) бактериялар, олар тері немесе науасты шырышты абаттарында тіршілік етеді.

4. Тыныс алу жолдарыны аурулары: Олар ренит, фаринит, конъюктивит, бронхит, бронхиолит, пневмония, кпені абцессі-жне гангренасы ретінде дамуы ммкін. оздырыштары болып: реновирустар, короновирустар, аденовирус, парамиксовирустар жне т.б вирустар, пневмакокктар,инфлюэнц таяшалары, микоплазмалар болып табылады.

5. Урогенитальді инфекциялар-пиелонефрит, уретрит, гломерунонефрит жне т.б. Осы инфекцияны е ауыр трі уро сепсис табылады. оздырыштары ртрлі серотоптарды стрептококктары, стафилакокктар жне грам (-) таяшалар (протей, ккіріді таяшалар, ішек таяшалары т.б ).

6. Жедел ішек инфекциялары: Олар таам интаксикация, токсико инфекция немесе таам инфекция асиеттеріне ие болуы ммкін. Таам интаксикация ретінде стафилакокктар, продукцирлеуші энтеротоксиндер, таам токсикоинфекциялар олар мына тымдастыа кіреді: Enterobac, Pseudomonadaclae, Vibrionuceae, Bacillaceae жне Streptoc, таам инфекциясын- эшерихи, шегеллалар, кампильбактериялар, сальмонеллалар т.б. сіресе жиі байалатын ауруханаішілік сальмонеллездар. Эпидемиология жаынан оларды 3 топа блуге болады.

1) Сальмонеллездар аурухана орындарындаы таамдарды пайда болады (с німдер, жмырта, ст німдері).

2) Егер аурухана ызметкері немесе науастарды арасында бактерия тасымалдаушылар кездессе онда жу жолы-контакты-трмысты жол болып табылады. Мндай ауруларды таралуы инфицирленген заттара, ктуші ызметкерді олына байланысты.

3) Ауру сйы дрі-дрмектерді пероральді олданумен байланысты. Одай жадай ерте жастаы балалара арналан ауруханаларда байалады, мысалы сауылан тс стіні сальмонелламен жтырылуы барлы жаа туылан нрестелерге жуы ммкін.

7. Пострансфузиоонды инфекция. Бл ауру егу кезінде стерильденбеген шприц (инелер) олданан кезде тууы ммкін. Осындай жолмен ВИЧ- В,С,Д гепатитіні, цитомегаловирустармен, эпидермиальді стафилакокктар мен жу байалады. Осындай нтижеге алып келетін - донарлы ан йю.

8. АІИ тобына жататын ерекше ауру тріне: тез сер ететін антибиотиктермен за олдануда жатады. Олар азадаы алыпты микрофлора балансты бзады. Бл антибиотиктерді сері тек ауру тудырушы оздырыштара ана тиіп оймай сонымен атар алыпты микрофлора кілдеріне жататындарды антибиотикке деген сезімталдылы асиеті тежейді. Оларды орны микроорганизмдер басады, олар кп млшерде кбейгіш, антибиотиктерге траты жне дисбактериоз тудырады. Клиникалы жадайда антибиотиктерді олдану аурухана инфекцияны пайда болуымен таралуына бірден бір себеп болады. Алаш жаа антибиотиктерді на осы стационарда басталады, бактерия штамдарыны тратануы шін ажетті жадай, жне осы бактерияны жаа эпидемиялы клоны пайда болуына жадай туады. Антибиоотиктерге тратылы жадайын амтамассыз ететін жне баса да бір патогенді факторлар синтезін адаалайтын конъюгативті жне конъюгативті емес R-плазмидалар болып табылады. Осыан байланысты антибиотикке тратылы жне веруленттілік асиетіне ие бактериялді клоны табылуы ммкін. Осындай жол арылы пайда болатын эхпидемиологиялы бактрия клоны, сонымен атар шартты патогенді бактериялар берілген аурулар эпидемиологиясында маызды роль атарады.

Жиі кездесетін аурухана ішілік инфекцияларды назологиялы трі жне оларды кодты аталуы №1-кестеде келтірілген.