Таырып : лім жне лу.

Масаты:лім жне лу туралы таныстыруды растыру.

 

азір батыс елдеріні кпшілігінде адам ліміні критериялары миды лу критериясы деп абылдап отыр. Бл критериялар асыр озалысыны, ауруа вербальді немесе моторлы реакциясыны жне діни рефлекстерді жоалуы осып отыр. Бл критериялар науасты аылы немесе зерделі белсенділігіні жотыы крсетіп ана оймай, миды белсенділігіні барлы белгілі функциялара жоаланы крсетіп отыр. Жоарыда келтірілген реакцияларды жоалуы, сол адамны енді ешашан санасына келмейтіні, ми рылысыны заымдананына кугер бола алады.

Бізді кз арасымызбен науаса баытталан медициналы араласу мен емдеу науаса пайда келуден тратыны білеміз. Шындап келгенде науасты осындай жадайда стауды тспалдауды немесе денесіні андайда бір мшесі алып тастаудан не басын кесіп тастаудан еш айырмашылыы жо. Осыдан науасты миы лгеннен кейін оны алып алуа рекет жасауды тотатуымыза болады. Дегенмен миды луі диагностикалау клиникалы жадайларда р уаытта маыналы емес.

Гораций 22 жастаы студент жол-клік апатынан зардап шеккен. Жараат аланнан бері 3 ай клемінде уаыт тті, Гораций содан бері траты вегетативті жадайда алып отыр. Ол кейде жтынып, дем алып, кзін жыпылытатып, кейде кзін ашып айналдырады. Тыныс алу жоларыны инфекциясыны алды алу масатында ішін ара антибиотиктер мен емдеп назогастральді ттікшені кмегімен мір онымен жаласуда. Біра оны бас миында клиникалы немесе электроэнцефалографикалы белсенділік белгілері жо.

Траты вегетативті жадай ( ТВЖ) – бл жоары миды лу клиникалы крінісі. Мндай жадайларда науастарда аыл ой белсенділігі, олар тс крмейді, ойланбайды, сырты ортаны ойын абылдамайды йткені оларды ешандай неврологиялы негізі ызмет істемейді. Длме дл маынада олар « бл мірде болмайды». Сонымен атар егер ТВЖ диагнозы дрыс ойылса жазылу ммкін емес. Сондытан бл жерде наты диагноз ою те маызды, дрыс диагноз ойылмаан науастар интенсивті реабилитацияа душар болып, бірнеше апталар мен айлар ткеннен кейін олар айткенмен ашылан жадайлар болан.

ТВЖ бойынша жан жаты мамандардан жиналан топ диагностикалаудаы келесі критерияларын шыарды :

· Баса адамдармен з ара рекет жасауа абілетсіздігі жне оршаан лемге немесе зін жете тсінуге кулнуіні жо болуы;

· Есту кру ауру сезімдеріне баытталан траты кулнуіні жо болуы;

· Сйлеу жне тсінуді олдану кулнуіні жо болуы;

· йы – сергектік цикліні басыда болаты ауыстырмалы сергуі

· Мейірбикелік ктім жне дрігерлік араласу шарттарыда автономды функцияларды жеткілікті сатау;

· Зр жне нжісі стай алмауы;

· Жлын – ми рефлекстеріні трлі сатыларыны саталуы.

Бл критериялар те ауыр жадайларын крсетсе, ТВЖ – даы науастар денелері озалтып, ал кей жадайларда оларды беттеріде клкі пайда болып немесе жас аады .Кейде олар айайлап сйлеуге де абілетті болады. Кптеген вегететивті науастарда туа біткен: су, жтел, сору жне жтыну, асазан – ішек жолдарыны жмыс істеу рефлекстері саталып реттеліп отырады.

Кптеген жадайларда соы функцияны сатау за уаыт бойы ТВЖ- да науастарды кнелтуіне ммкіндігін туызады.

ТВЖ – да мекендеу е кп тараан зына бойы 5, 10, немесе 20 жас белгілі жадайлардан е за мерзім – 37 жас.

Кома vidilante деп ТВЖ – айырмашылыы бас ми абыы заымданбайды. Бл науастар оршаан лемді, сйлегенді тсініп абылдауа абілетті келеді, біра оларды барлы моторлы функциялары ерікті баылаудан айырылады.

ЭЭГ- да тіркелгендей ми белсенділігі крсетіп науасты ми абыыа тскен оршаан ортамен кзі озалту арылы серлі атынаста болуы ммкін.

ТВЖ – даы науастарды туыстарыны кпшілігі « Шынды емес пе? Ол енді осыда жо ой» деп срайды. ТВЖ – даы науастарды мірі зартуа біз моральді міндетті емеспіз, йткені бізді кмегімізді ажет ететі ол субъект жо тек биологиялы алдытары саталады.

азіргі уаытта егер науаса наты ТВЖ диагнозы ойылан болса, за жзіде мірі олдау шін жасанды заттарды соны ішінде назогастральді зондты олдануды тотатуымыз заа айшы келмейді.

Проблема шешімдері тиімсіз ауыр жадайларды туекелдік тсінігіне келеді. Науасты мірі таруа баытталан араласуды шешімдері оны жадайы жасартуы ммкін. Кптеген дамыан елдерде бл сратар байсалды талылауа айналан. Кптеген коментаторлар мірді олдайты емді тотатуа рсат етілсе атерлі адама келеді деп болжайды, йткені біз белсенді эвтаназия мен енді тотату арасыдаы шекараны иып теміз.

дебиет:

1. Биоэтика: Оу ралы/Ред. бойынша. П.В. Лопатина. – 4- е изд. – М., 2009.- 272 б.

2. Кэмпбелл, Г.Джиллетт, П. Джонс, Дрiгерлiк деп : ауырсындарды . аылшынша :Оу ралы/Ред. бойынша. Ю.М. Лопухин, Б.Г. Юдиннi редакциясы посУПод. - М : Гэотар - медиа, 2007 – 400 б.

Баылау сратары :

1. ТВЖ жадайы.

2. ТВЖ жадайы диагностикалау критериялары.

 

Дріс.