Кездейсо ателер.

Зерттеудi кездейсо атесi - iшiнара зерттеудi ретном жне бл былысты шын шамасымен былыс лшеу нтижелердi арасындаы жрiстi тек ана кездейсо нсiлдерi андай болмасын. Жеке зерттеуiндегi кездейсо ате кемiтiлген немесе бааны завы шеннойы тарабына бiрдей ытималдыы бар аиатынан нтижесi исайта алады

Кездейсо ателердi кзi - репрезентатив популяцияны анытауы, растырудаы асаана емес болмашы длсiздiктерi iрiктеу, топтар жне татты резульнi бекiтуiнде есепке алу жаттарды ресiмдеу, негiзгi жне баылау топтарыны растыруы, былыстарды лшемi тасы жне таы басалар. Егер тек ана кездейсо ателер бар болар едi болса, онда неткенмен зерттеулердi топтамасыны ках, орташа мнiнi ептеген тадауларына лшелетiн былысты шынайы мнiне соот ветствовало берiк жеткiлiктi алан нтижелердi айырмашылыы болуы ммкiн. Негiзгiсi белгiлер бойынша, клем бойынша кездейсо атенi кiшiрейтуiн дiс - айта крсетiлетiн iрiктеу, популяцияны растыруы. Кездейсо атенi ключить ИЖ толы ммкiн емес, бiра ол алдаы зерттеудi барлы йымын жрiп келе жатып згертпей мият ойлай минимизациялауы керек, оны ткiзуiнi ойылан ережелерi.

Жйелі трде ателер.

Жйелi трде ате, немесе араластыру - бл асаана емес, бiра лшеу нтижелердi шынайы мнiнен ауыту бiр жаа баыталан жйелi, кездейсо емес. Жйелi трде ателер ауыз шындыта олар, немесе наобо, зi iстер бар болатын айырмашылы жабуа жо болатында айырмашылытарды крiнетiндiгi здатьмен алады.

Iрiктеудi ателерi

• Жйелi трде атенi осы трi iрiктеуге атысушылары жне блу оларды салыстыруды тобында тадауды нтижесiнде пайда болады. осынды жне ерекшелiктi белгiлерiнi формасынан айын емес деп лированиеммен сабатас iрiктеулер достастыруды фор кезеде ате болуы ммкiн. Иссле дованиеге осыан байланысты сол з орды жеке сипаттамаларына эпидемиологиялы Ния исследовасыны масаттарына жаындамайтын атысушылар осылады. Мысалы, егер зерттеудi масаты дененi мол массасыны кездесетiндiгiнi жиiлiгiн жректi ишемия ауруыны ауруларында айындалса, онда е сау тлалар, йткенi бл жерде атыса алмайды. жректер ишемия ауруысыз.

Апаратты ателер

ателердi осы типы фактор жне салыстрылан топтарды ютсясыны шумата нтиже туралы (млiмет ) деректер жиыныны дахы табаа жйелi трде ауытумен байланан. атысушылары аламауымен апаратты ашуын ате жатан зерттеушiлерiне ай оны дербес мiрi денсаулыты Ниясы тра тятын немесе млiмет емес iлiгiлуге байлалан.
Зерттеушi топты интервью алушы-кiлi ателiктер негiзi. Егер интервью алушы немесе тексеру орындайтын дрiгер болса, рл тобына негiзгiге наты емделушiнi тиiстiлiгi немесе Конт туралы бiледi, оны ртрлi мдделiлiкпен формацияны ин жинай алады. Мысалы, егер оан зерттеушiнi жз роналарымен лкен ыылас айындалатын ытималды жне керiсiнше биiк негiзгi топты емделушi-мше емделушi болса, баылау тобынан атысушысы тиiстi тексерусiз ала аладуа биiк.

Араласатын фактор

(конфаудинг ) араласатын фактор - эпидемиологиялы зерттеулердегi атенi Найы болды ендi жайылан. Ескерiлмеген факторларды серi нтижелердi жылжуына згерiссiз алып келедi. Мысалы, темекiлер жне онко логикалы аурулармен шылым тартуды аралыында себептi-тергеулi байланыстарды былысына сiз негiзiнде баса факторларды бар болуы кедергi жасай алады жне (Таскендiр ) ческий згерiстерi сас патолог жетектеп жнетiн баылау тобы. 3-13-шi сурет жктiлiктi гормондарыны аласа шоырландыруы жне тсiктердi арасындаы себептi-тергеулi байланысты аныталан реттесiнi араласатын фактор сердi лгi-неге болан. Жиi кофе жне крcетiлген кедергiлермен емомны жанында статистикалы байланыс бастапы орнатылып, жне тек ана мндай байланысты наты себептерi ендiгрi йгiленетiн болды: жне кофе, жне тсiктер жиi ттыну йелдердi анындаы жктiлiктi гормондарыны аласа шоырландыруымен байланан.

Миграция

Миграция - жйелi трде ателердi таы бiр кзi, атысушыларды жоалтуы бар ныйы зерттеу барысында байланан. атысушылар бойынша зерттеулерден шыып алатын себептер ртрлi бола алады: атысушыларды жанында наты зерттеуден ерекшелiк белгiлерi алатын стоятельств туралы зерттеулерге Тереса, тратын жерiнi ауысымы, лiм, пайда болу жоалту ин.

дебиет:

1. Т.Гринхальх «Основы доказательной медицины», М., 2006

2. Р.Флетчер, С.Флетчер, Э.Вагнер «Клиническая эпидемиология. Основы доказательной медицины», М., 2001

3. Общая эпидемиология с основами доказательной медицины. Руководство к практическим занятиям: учеб.пособие / Под ред. В.И.Покровского, Н.И.Брико. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2010.-400 с.

4. В.В.Власов «Эпидемиология», М., 2004.

Баылау сратары:

1. Кездейсо ателер

2. Жйелi трде ателер

3. Iрiктеудi ателерi

4. Апаратты ателер

5. Араласатын фактор

6. Миграция

Дріс

Таырыбы: «Длелденген медицина жне медициналы жарнама».

Масаты:Студенттерді ДМ жэне медициналы жарнамамен таныстыру.

Жарнамалы жариялауларды мазмна талаптар Лстi дрыс тiркеуi шiн Дм жне млiметке дрiгерлердi ыына рметтi озалысты есепке алуы бар 80-шi жылдарында, сонымен бiрге баалы млiметтi маыздылыыны ынуы лi згере бастады. Соы емес рлдер байланысты терiс млiметтi ндiрушi Лстерге ттынушылары сот ескi де ойнады. Жарнамаа мндай талаптар арбаларды жасалды жне, сыпайыра, IFPMA. IFPMA Лстi жарнамадаы кодекстi е тменгi талаптары туралы млiметтердi келтiрулерiн ескередi:

· торговомназвании;

· одобренномназвании;

· ат жне серiктестiк адресi немесе оны укiлi, жауапты нiмнi таратуына

· крсетулердi тжырымды

· простую;
ары арай млiмет срау салу бойынша тсiнiктi болан туралы

· айын ескерту

Арба бл талаптара осымша ретiнде туралы млiметтi жарнамасындаы беру керексiнедi

· осымша эффекттер жне е маызды кедергiлер

· саты, арсы крсету жне ескертудi талаптары

· баса Лстермен негiзгi зара рекеттесулер

· келтiрiлген бекiтулермен сйкес негiзгi дебиетке * сiлтемелер.

Бас регламенттеулерде Дм кздi нктесiмен жарнаманы мазмныды - мiндет длел ылыми зерттеулерге сiлтемелердi бекiтуiн растайды!) соны iшiнде жне мiндеттеме срау салу бойынша дрiгерге жаттарды жiберуге жарияланбаан. Е алдымен, мндай талаптарды ыпалменiмен дрiгерлiк журналдардаы жарнамасыны зiмнi трi згердi. Онда кдiмгi клиникалы сынаулар, сiлтеме туралы есептеу нтижелерiнен графикасы мета болды - талдаулар. Трлi тстiсi ыстырмадан тысары таы бiрнеше беттер толы млiметтi баспаа шыара бастады - сйткендесi хабарлауа болады барлы тиiстi. Мндай жарнамалыы жариялауды белгiлi маынада ндiрушi iстелiнген препараттар бойынша млiметтi тегiс амтитын шолу бола алады. Жарнама осылай скерге шаырылатын суреттен длел болды.

Бл брын йгiлi айаты ммкiндiк туызды: дрiгерлер, сонымен атар барлы адамдар, тiптi ыпала зi шыраан жарнама трып ал, бiра олар лi жне ксiби пайдалы млiметтi оны алайды кздерiн арайды! тте, зерттеулер ткiзiлген соы 20 жылдара жарамсызы ауiптенулердi дркiн-дркiн растады.

Кеестен кейiн кеiстiктi дамитын елдерiндегi жарнама берушiлерi бл е тменгi талаптар да шыдамайды.
Артынан тап дрiгерлер жарнамалара сенетiн, жарнама толы емес немесе брмалалан млiметтi болады, дрiгерлердi Дмны йренуi шеберiнде жарнамалы млiметтi сын кзiмен олдануа оыта бастады, диагностикалы жне терапевтиялы кiрiсулердi зерттеулерi туралы есептеу нтижелерiне ана емес.

дебиет:

1. Т.Гринхальх «Основы доказательной медицины», М., 2006

2. Р.Флетчер, С.Флетчер, Э.Вагнер «Клиническая эпидемиология. Основы доказательной медицины», М., 2001

4. В.В.Власов «Эпидемиология», М., 2004.

Баылау сратары:

1. Жарнамаа ойылатын талаптар.

2. Жарнама туралы млімет.

3. Жарнама мазмны..

Дріс

Таырыбы: «оамды денсаулы жне денсаулы сатау саладаы ДМ аидаларын олдану».

Масаты:Студенттерді оамды денсаулы жне денсаулы сатау саладаы ДМ аидаларын олданумен таныстыру.

Длел дрiгерлiктi Впринципысы клиникалы тжiрибегеана емес, денсаулы сатаудаы ызметтi барлы трлерiне де таралады. Длел дрiгерлiктi тжырымдамасы денсаулы сатауды дрiгерлiк тжiрибе, басаруды бкiл лемде танылан дiстемелiк негiзбен жне дрiгерлiк бiлiм бгiн болып табылады. ылыми зерттеулердi iздестiруi ткiзетiн аида длел дрiгерлiгiнi бiлiмi оларды аиаттыы баалансын жне наты шешiмдерде ылыми млiметтердi баса трге згертсiн з кнделiктi ызметiндегi рбiр дрiгерлiк ызметкерiне керек.

Длел дрiгерлiктi тжырымдамаларына сйкес, тжiрибеде тиiмдiлiгi жне ауiпсiздiгi негiзде бiрттас дiстемелiк аида iстелiнген жоары сапалы зерттеулерде растаан кiрiсу олдануы керек.

Длел негiзделген дрiгерлiк саналы iздестiру жне бар (длелдер ) ылыми млiметтердi кризистiк баасы жне оны жеке ерекшелiктерi жне жоары баалауларды есепке алуы бар емделушiнi жргiзуiн тымды тактиканы келесi тадауы тсiнедi.

Клиникалы тжiрибе шiнана емес, денсаулы сатау шiн негiзiнен серлердi тымды вариантты тадауы шiн олдану жасы ылыми млiметi аны аида жарамды. Барлы дегейлердегi денсаулы сатаулар жйелi трде олдану ылыми исынды длелдер дрiгерлiк ызметкерлер жне йымдастырушымен дрiгерлiк туралыана емес, денсаулы сатау жне длел негiзделген денсаулытарды орауы туралы айтуа ммкiндiк бередi.

Ауруды емедеу немесе алдын алу бадарламасыны дiсiнi тадауы шiн ылыми млiметтердi олдануды ажеттiлiгi туралы идея дрiгерлiк шiн бiрдее жаа болып табылмайды, дегенмен (сiресе клиникалы) ылыми зерттеулердi дiстемесiне талап бiрнеше соы он жылдытара маызды згерiстерi шыдады. Длел дрiгерлiктi тжырымдамасы ылыми зерттеулер сапа бойынша згешеленетiн жне туралы жадайда салады, сйкесiнше нтижелердi аиаттыы. Нтижелердi аиаттыымен ателердi минимизациялауыны дiстерiнi зерттеудi (дизайн ) растыруын бiрдей дiстi тадауы, олдануымен аныталады, сонымен бiрге деректердi деудi статистикалы дiстерiн сауаттылы олданумен.

Егер эффекттегi айырмашылы кiрiсу алан жне алмаан емделушiлерде бар болса, дрiгерлiк кiрiсуiн тиiмдiлiк iспен крсетiлген санауа болады, жне бл айырмашылы айырмашылы тменде кездейсо санауа болатын кейбiр табалдырыты шаманы асады. Сайып келгенде, "длел" ымдарды негiзде (салыстырмалы ) тексерiлетiн тжiрибенi ажеттiлiгi немесе баылау жне нтижелердi статистикалы маыздылыты баасы туралы сыныс жатады.

дебиет:

1. Т.Гринхальх «Основы доказательной медицины», М., 2006

2. Р.Флетчер, С.Флетчер, Э.Вагнер «Клиническая эпидемиология. Основы доказательной медицины», М., 2001

4. В.В.Власов «Эпидемиология», М., 2004.

Баылау сратары:

1. оам денсаулыы туралы тсінік.

2. ДМ аидалары.

3. оам денсаулытаы негізгі аидалар.

4. Нтижелері.

АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МІНІСТРЛІГІ

КАСПИЙ УНИВЕРСИТЕТІ

ГУМАНИТАРЛЫ ЫЛЫМДАР ЖОАРЫ МЕКТЕБІ (ФАКУЛЬТЕТ)

«МЕЙІРБИКЕ ІСІ КАФЕДРАСЫ»

Оу бадарламасы – (5В 110100 «Мейірбике ісі»)