Таырып: аза тілін оытуды жаа технологиялары
аза тілін саналы жне сапалы мегерту – жаа технологияларды тиімді рі тымды олданумен тыыз байланысты. «Технология» терминіні тсінігі р илы В.И.Шепельді айтуы бойынша технология – нер, шеберлік, біліктілік, жадайды зерттеуге баытталан іс-рекеттерді жиынтыы ымын білдіреді.
Педагогика ылымында «педагогикалы технология» ымына бір жаты анытама беріле ойан жо. «Педагогикалы технология» ымына 1960 жылдары алаш рет АШ-та енгізіліп, р трлі тсініктер берілген. Ресейде 1990 жылдардан, азастанда 1993 жылдардан басталады. Ресейде педагогикалы технологияны алаш зерттеп, дебиеттерге енгізген алымдарды бірі – В.П.Беспалько: «Педагогикалы технологияны – практикада іске асатын наты педагогикалы жйе, жоба» деп крсеткен. Ол педагогикалы жйе тланы алыптастыруа ыпал ететін арнайы йымдастырылан, масатты, бір-бірімен зара байланысты діс-тсілдер деп арастырады. «Педагогикалы технология» ымына алаш рет жйелі зерттеу жргізген Т.Ильинаболды.
Технология – «шеберлік туралы ылым» деген ымды білдіретін грек сзі.
Оытуды жаа технологиясын пайдалану жадайындаы дістемелік жйеге ойылатын талаптар:
І. дістемелік жйені жетілдіруді ажеттілігі: оытуды жаа дістерін дрыс тадау;оытуды йымдастыруды йымдастыруды формасын дл анытау.
2. Оыту мотивациясы мен белсенділігін алыптастыру:
– оушыларды танымды ызыушылыын тудыра алу;
– оушыларды ізденімпаздыын, шыармашылыын алыптастыру;
3. Оу іс-рекетін басару рдісін жетілдіру:оушыны зін-зі басаруы;оушыны з рекетіне зіндік баа беру.
Педагогикалы технологияны басты белгісі мыналар:
1. Оушыны білім алу, даму, баса да іс-екеттерін масатты трде жзеге асыра білу.
2. Білім мен білігіне сай келетін бадар тадап алатындай дежеде трбиелеу.
3. з бетінше жмыс істеу дадыларын алыптастыру, дамыту.
Педагогикалы технологияларды трлері
|
|
|
| |||||||||
|
| |||||||||||
 | ||||||||||||
 |  | |||||||||||
|
|
|
Сонымен бірге, Эрдиневті – ірі блокпен окыту технологиясы (дидактикалы бірлікті шоырландыру технологиясы).
• Неменскийді семдікке баулу жйесі.
• Соы жылдары оытуды жымды технологиясы мен В.Монаховты, Дьяченконы оытуды жымды тсілі олданып жр.
• Ал азастанды профессор араевты тжырымдамасы негізінде жасалан дегейлеп саралап оыту немесе «Масат ою» технологиясы.
• Профессор У.Жанпейісованы «Модульдік оыту технологиясы».
• . Бітібаеваны «Эвристикалы жобалау технологиясы».
Сондай-а: 1. Проблемалы оыту дісі – негізін салушы Джон Дьюий 1894 жылы Чикаго университетінде енгізген. Бізде бл дісті «Махмудовты проблемалы дісі» деп те атайды. Бл діс кнделікті сабата олданылады.
2. Дьяченконы жптап оыту дісі – баланы бір-біріне йрету, бірінін білім дегейін біріне баалату, нса бойынша тапсырмаларды беріп, келесі нсаны оушылара тексерту, яни оушыны зара байланыстыру.
3. Канаржевский дісі – жаа саба мазмнынан бір сюжетті оып беру, таырыпты жасырын стау арылы оушыны назарын сабаа аудару.
4. Таы бір жиі олданылатын діс – Границскаяны кп дегейлі тапсырма беру дісі. Оушыны абілетіне байланысты жалпылама да, жеке де жргізуге болатын дісті трі. Бл дісті азастанда деп, зерттеуші – Ж.араев.
5. Шадриковты жеке оыту дісі — р оушыа жеке келу арылы оу рдісін йымдастыру. Бл технологиямен жмыс жасау кезіде оушыны жеке ерекшелігі мен туа біткен абілеті ескеріледі.
6. Жаа педагогикалы технологияларда зін-зі атаан жаа дістерді бірі - саралап оыту. Америкада бастауыш сыныптарда, Франция мен Жапонияда жоары сыныптарда саралап оыту жасы нтижелер беріп, дние жзіні кптеген елдерінде олдануда.
7. Жаа педагогикалы технологияны XX асырдын 60 жылдарында пайда болан трі — «Модульдік блокпен оыту жйесі». Бны дние жзінде 4 трлі жолы бар: 1. Американды Модуль. 2. Скобинні орыс Модулі. 3. Неміс Модулі. 4. Алвксюк пен Фурманны украиндік Модулі.
8. В.Ф.Шаталовтытірек-сызба нса жне зара байланысты ш дегей дісі.
9. В.В Фирсовтыдифференциалды оыту трі.
Мндай педагогикалы технологияларды жан-жаты тараан, о нтижесін танытып жатан біратар трлерін атауа болады:
Дамыта оыту технологиясы.Бл технология 46 елді 700-ге жуы мектебінде олданылып жр. Дамыта оытуды Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдов жасаан жйесіні кздеген масаттарына жету тек баланы зіні белсенділігіне байланысты. Осыан орай, бл жйені діс-тсілдері де оушыны оу белсенділігін йымдастыру, талдап кмектесіп отыруды кздейді.
Дегейлеп оыту технологиясы.Дегейлеп оытуды ерекшелігі – оушыларды саба барысында бірнеше жмыс жасай алатындыында, сонымен бірге азіргі жаа технологиямен оыту барысында компьютерлер мен оларды басарушы алгоритмдер бізді оамымызды маызды блігіне айналды.
Сын трысынан ойлау технологиясы.«Сыни ойлау» анытамасына еш келмейтін ойлауды шінші трі, ол шыармашылы немесе ккейкесті ойлау.
Оытуды компьютерлік технологиясы. Білім беру жйесінде жаа-апаратты технология дегеніміз – оу жне оу-дістемелік материалдар жинаы, оу ызметіндегі есептеуші техниканы техникалы ралдары, оытушылар мен оушылар ебектерін жзеге асыру шін оларды олдану формалары мен дістері деген анытама беруге болады.
Топтастыру технологиясы.Бл технология з ішінен сыныпты саба йымы, леция-семинарлы жйе, белл-ланкестрлік жйе, зертханалы-топталан діс, сызба дісі, трамп дісі болып сараланады. Белл-ланкестрлік жйе бойынша лкен жастаы балалар бірінші малімні басшылыымен з беттерінше тапсырмаларды орындайды, содан со жасы нтиже алан оушылар нашар мегерген оушылара йретеді. Трамп жйесін пайдаланан кезде малім оулытаы тапсырмаларды орындау шін сыныпты топтара бледі. р топты басшысы сайланады. р топ зіне блінген тапсырмаларды орындайды. Топ мшелеріні тапсырманы орындауа атысандары сараланады.
жымды оыту технологиясы.Негізін алаан А.Н.Ривин жне оны шкірттеріні тжирибесі бізді заманымызды 40-жылдарына дейін белсенді трде жзеге асып келеді. азіргі кезде бл дісті жаластырып, насихаттаушы В.Н.Дьяченко. дісті негізгі мні – оушыларды з бетінше білім алуа йрету, дербестігін алыптастыру.
Проект технологиясы. з бетімен оу жмыстары– педагогтарда брыннан келе жатан зекті мселе. Оны зерттеу барысында кптеген педагогтар, ХІХ асырды соы мен ХХ асырды басындаы методистер мен психологтар лкен кіл блді. Олар мектеп жйесіндегі оытуда, оу-трбие барысында жоары нтижелі амалдар арылы оушыларды з беттерінше оу жмыстарыны р трін таппашы болды.