Лингвистикалы трансляторды рылымды слбасы

ТТ- проблемалы-баытталан ішкіжиыны

 


 

М – есептеу жйесіні тілі

 

11-ші сурет

 

ТТ сараптауыны тапсырмасы бірігеді:

-ТТ сйлемдеріні дрыс рыландыын анытау;

-ТТ мтінінде атлерді дрыстау;

-Сйлемді Фрагментерге декомпозициялау жне оны синтаксистік рылымын ру;

-М -тіліні фрагменттеріндегі ТТ фрагменттеріні семантикалы интерпритациясы;

-Мселелі ортаны жадайын бейнелейтін рылымда М тілді фрагменттеріні композициясымен.

ТТ синтезіні тапсырмасы байланысады:

-Пайдаланушыа хабарлау ажетті апараттарды анытау;

-М тіліні алдаы фразалара сйкес келетін фрагменттерге мтінні блінуі;

-Синтезделіну фразасы шін лексемді анытау;

-Синтаксистік фраза рылымыны рылуы;

-Сздерді ретке келуін жне сзформасыны морфологиялы талдауыны орындалуы.

Морфологиялы талдау (синтез).

Морфологиялы талдауды масаты - рбір сзформасыны сйлеміндегі (x,y) тізімі шін рылу, x – лексема немесе берілген бірлікті негізі, ал y- берілген сзформасын анытайтын ішкі тізімні грамматикалы белгілеріні мні.

Сабатар-зат есім, кпшілік маынада, атау септік.

Морфологиялы талдауды негізгі екі десі бар:

-декларативті, ол морфологиялы апаратты сйкес комплексімен жйелік сздікте барлы ммкіндікті сз формасы саталанда.

- процедуралы , жйеде сз формасын талдауа жне сйкес апарат комплексін жазуа, сз трлендіру ережелер жиынтыы бар.

Морфологиялы талдау наты сзформаны ТТ сздік жне берілген морфологиялы апарат бойынша руа арналан.

Синтаксисті талдау(синтез).

Синтаксисті талдауды масаты-морфологиялы апараттар негізінде сйлемні синтаксисті рылымыны рылуы жне сз жне сз тіркесті бірігуіні синтаксисті ережесі. Синтаксисті рылым сйлем мен сз арасындаы байланысты крсетеді.Снитаксисті рылымы негізгі екі бейнелеу дісі бар-растырушылар жйесі жне байланысты бтаы.

растырушылар жйе. w зындыты Х тізбегі бар дерлік. Тізбекті рбір сзформасы нкте деп аталады. Х тізбегі кез келген a жне b нктесі шін мынадай a<b деген кескін тсінігі енгізіледі, ол s кптеген нктелерден трады жне a<s<b тесіздігін анааттандырады. Х

тізбегіні S кескін жиыны осы тізбекті райтын жйе деп аталады, егер – х тізбекті барлы нктелерінен тратын S жиынында кескіндер болса немесе тізбекті барлыы бірнктелі кескіндері болса.

- b жиынындаы кез келген екі кесінді иылыспайды немесе біреуі екіншісінде болады.

S элементтері растырушылар деп аталады. Мысалы,”дріс негізгі корпусты 232 дрісханасында теді” деген сйлемі шін келесі жйе растырушылар дерлік

 

(Лекция теді (232 дрісханада (негізгі корпуста) ) )

1 2 3 3 2 1

12-ші сурет. Сйлемді растырушылар жйесі.

 

Туелділік бтаы. Х-бос емес тізбегі жне Х – барлы х нкте жиыны. R бинарлы атынас, Х аныталан, онда баытталан (X,R) графы бта болып табылады да, туелділік атынасы деп аталады. (X,R) бтаы Х шін байланыс бтаы деп аталады.Егер a жне b нктелеріні арасында a>b атынасы болса, онда a нктесін басарушы ал b нктесін басарылатын деп атаймыз.13-ші сурет.

 

дріс негізгі корпусты 232 дрісханасында теді

                                   
         
             
               
 
 


толытауыш

анытауыш пысытауыш

13-ші сурет.

 

 

Синтаксистік талдауды масаты сйлем рылымыны синтаксистік згеруі жне оларды сйкес лексамаларымен толтырылуы болып саналады.Талдауды орытынды адамы болып оны морфологиялы сипаттаманы лексемамен жазылуы.

Семантикалы интерпретация (синтез) жне оны ауалды талдау.

Семантикалы интерпретацияны масаты М тілінде фрагменттерді згеруі. Мндай фрагменттерді алу синтаксистік рылымда крсетілген ТТ сйлеміні апараттарды осылуын болжайды. Мселелі талдау сатысында иын жадайлардаы фрагменттерді кбі шыл ортадаы жадайларды бейнелеу ережелеріні кмегімен рылады. Нтижесінде ТТ мтінімен берілген жадайларды бейнелеу рылымы шыады,кейін ЕЖ-не кіруге беріледі. (14-ші сурет.)

Оиа

 

 

           
     


Объект Орны Орны

Мінездеме

 

Мінездеме.

       
   

 


Мні Мні

 

 

14-ші сурет. Сйлемні семантикалы жйесі\

Семантикалы синтез М тіліні мтінінде оны бліктері алдаы фразалара жне ТТ сйлемдеріне сйкес келетіндей трлендіруде бірігеді.

 

дебиет: 2нег.[43-77], 9нег.[31-41], 1ос. [42-48].

Баылау сратары:

1.Табии тілді талдау жне синтезі неде байланысады?

2.Табии тілді морфолгиялы талдауы андай тсілдермен ткізіледі?

3. Табии тілді синтаксистік талдауы андай тсілдермен ткізіледі?

4. Морфологиялы,синтаксистік талдауа жне семантикалы интерпритацияа мысал келтірііз.

5. ТТ- морфологиялы, синтаксистік сараптау жне семантикалы интерпретациясына мысал келтірііз.