Рубеждік баылау сратары
1.Аспан сферасыны анытамасын бер: Радиусы алауымызша алынатын, бетіндегі шыратарды орналасуы табиаттаыдай, центрі кеістікті кез-келген нктесінде орналасан жорамал сфера.
2.Тік сызы алай аныталады? Жк ілінген созылмайтын, жылжымайтын жіп баыты.
3.Шын (математикалы) горизонт деп нені айтады?Жазытытаы тік сызыа перпендикуляр аспан сферасыны лкен шебері.
4.Аспан сферасы ай баытта айналады? Шыыстан батыса арай.
5.Дние осі алай аныталады.Солтстік жне отстік дние полюстарын осатын жорамал сызы.
6.Дние полюстарыны анытамасын берідер.Аспан сферасыны туліктік айналуы кезіндегі озалмайтын екі нктені бірін солтстік, екіншісін отстік дние полюстары деп аталады.
7.Аспан экваторы дегеніміз не ?Жазытытаы дние осіне перпендикуляр аспан сферасыны лкен шебері аспан экваторы деп аталады.
8.Шыыс жне батыс нктелері алай аныталады: Аспан экваторы мен шын горизонтты иылысан нктелері.
9.Аспан меридианыны анытамасын бер.Солтстік, отстік дние полюстары жне зенит, надир арылы тетін аспан сферасыны лкен шебері.
10.Отстік жне солтстік нктелері дегеніміз не?
Аспан меридианы мен шын горизонтты иылысан нктелері.
11.Шын горизонтты жне аспан меридианыны нктелері аспан сферасыны туліктік айналысына атынаса ма? атынасады.
12.Дние полюсіні биіктігі туралы теорема.
Жер бетіні кез келген нктесіндегі дние полюсіні горизонттан биіктігі сол нктені жаырапиалы ендігіне те.
13.Биіктік доалары (н/е вертикальдар) деген не?
Зенит жне надир арылы тетін доалар (аспан сферасыны лкен шеберлері)
14.Альмуконтораттар деген не?
Шын горизонта параллель кіші шебер.
15.Шыраты азимуты дегеніміз не жне оны згеру шегі андай?
Отстік нктеден батыса арай шыраты биіктік доасына дейін шын горизонт бойымен есптейтін брыш А=0:360°.
16.Шыраты биіктігі (шын горизонты) деп нені айтады жне оны згеру шегі:
Шын горизонттан шыраты биіктік доасыны бойымен шыраа дейінгі доа жне оан сйкес орталы брыш.
17.Шыраты зениттік ашытыы деген не жне оны згеру шегі:
Зениттен шыраа дейінгі доасыны бойымен есептелетін доа Z=0÷180°.
18.Еісу доалары деген не?
Солтстік жне отстік дние полюстары арылы тетін лкен шеберлер.
19.Аспан параллельдері деген не?
Аспан экваторына параллель шеберлер.
20.Кктемгі жне кзгі кн теелу нктелері алай аныталады?
Аспан экваторы мен эклиптиканы иылысу нктелері.
21.Аспан экваторы деген не?Жазытыы дние осіне перпендикуляр аспан сферасыны лкен шеберлері.
22.Эклиптика деген не?Кнні 1жыл ішінде жретін крінерлік жолы (жлдыздар арасында).
23.Тік ктерілу брышы деген не жне оны згеру шегі:
Кктемгі кн теелу нктесінен,экватор бойымен, батыстан шыыса арай шыраты еісу доасына дейінгі брыш =0÷360°.
24.Шыраты еісуі деген не жіне оны згеру шегі?
Шыраты еісу доасыны бойымен аспан экваторы мен шыра арасындаы брыш немесе доа =0÷ ±90°.
25.Саатты брыш деген не жне оны згеру шегі:
Аспан меридианы мен экваторды иылысу нктесінен батыса арай шыраты еісу доасына дейінгі брыш t=0÷24са.
26.Шыратарды кульминациясы деген не?
Шыратарды меридианасын иып ту былысы.
27.Шыраты жоары кульминациясы деген не?
Шыраты аспан сферасыны отстік блігін иып ту былысы.
28.Шыраты тменгі кульминациясы деген не?
Шыраты аспан меридианыны солтстік блігін иып ту былысы.
29.Эклиптикалы бойлы жне оны згеру шегі:
Кктемгі кн теелу нктесінен эклиптика бойымен, батыстан шыыса арай шыраты бойлыына (арай) дейінгі брыш =0÷360°.
30.Эклиптикалы ендік жне оны згеру шегі:
Бойлы бойымен есептелетін эклиптикадан шыраа дейінгі брыш =0÷ ±90°.
31.Эклиптиканы негізгі трт нктесін аныта:Жазы кн тоырау, кзгі кн теелу, ысы кн торау, кктемгі кн теелу нктелері.
32.Кктемгі кн теелу нктесіні экваториалды координатасын тап:=0, =0
33.Жазы кн тоырау нктесіні экваториалды координатасын тап:=90°=6са . =+23°, 26´
34.Кзгі кн теелу нктесіні экваториалды координаталары:=180°=12са . =0
35.ысы кн тоырау нктесіні экваториалды координатасын тап:
=270°=18 =-23°, 26´.
36.Кктемгі кн теелу нктесіні эклиптикалы координаталары: =90° =0
37.Жазы кн тоырау нктесіні эклиптикалы координаталары: =90° =0
38.Кзгі кн теелу нктесіні эклиптикалы координаталары:=180° =0
39. ысы кн тоырау нктесіні эклиптикалы координаталары: =270° =0
40.Кн кктемде андай зодиак шо жлдыздарынан теді жне оларды табалары:Балытар, тоты, торпа.
41.Кн жазда андай зодиак шо жлдыздарынан теді жне оларды табалары:Егіздер, шаян, арыстан.
42.Кн кзде андай зодиак шо жлдыздарынан теді жне оларды табалары: Бикеш, таразы, сарышаян.
43.Кн ыста андай зодиак шо жлдыздарынан теді жне оларды табалары:Мерген, тауешкі, суйыш.
44.Жлдызды тулік деген не?Кктемгі кн теелу нктесінен атар 2 жоары кульминациясыны ара-ы уаыт.
45.Жлдызды уаыт деген не?Кн теелу нктесіні (Аспан меридианы- отстік блігінен батыса арай есептелетін) саатты брышы S=t
46.Шын кн тулігі деген не?Кн дискісі центіріні атар 2 жоары кульминациясы арасындаы уаыт.
47.Шын кн уаыты деген не?Кн дискісі центіріні саатты брышы осылан 12 саат Т=t+12
48.Орта нкте уаыты:Орта кн центіріні са- брышы ж/е осылан 12 саат Т=t +12
49.Жер беті неше саатты белдеулерге блінген? 24.
50.Бір саатты белдеуді ені анша градус? 15° 1 саат.