Бронхопневманияны пайда болу себептері

Тлдерді бронхопневмонияа шырататын себептер р илы. Е негізгісі – аналы буаз мала берілетін азытарды нарсыз жне сапасыз болуы ( белок, углевод, витамин жне баса минералды тздарды жетіспеуі), ышылды азытарды (срлем, борда, жем) басым болуы, ктуді нашарлыы ( ора тарлыы, ішіні лас, суы, дымыл болуы ), серуендетуді аздыы болып табылады. Айтылан жайлар серінен тл ана рсаында нашар жетіледі де, лсіз болып туады.

Ендігі бір олайсыз жадай-буаз мал тлдейтін жне жаа туан тлдер тратын профилакторийді ластыы, микроклиматыны нашарлыы,оларды азытандыратын ыдыстарды таза болмауы да крделі сер етеді.Ауруа шалдыуды таы бір себебі-тл сіру техналогиясындаы олылы,олар:бзауа уызды не стті мезгілінде ішкізбеу,азыты нарсыздыы, ультраклгін сулелерді тапшылыы, серуенге шыармау, тл рационыны салмаына, жасына сай болмауы т.б жайлар. Шаруашылытарда осы себептерді барлыы бірдей немесе р трлі дрежеде орын алуы ммкін.

Бронхопневмония кп себепті ауру деп есептелінеді. Ол организмге бірнеше олайсыз жадайларды (стресстер) бір мезгілде сер етіп, оны табии тзімділігін лсіретуінен пайда болады. Бронхитті тудыратын себептерді барлыы дерлік одан грі кштірек жне заыра сер етсе, бронхопневмонияны да себепкері болады.

Ірі ара малды сіріп бордаылайтын шаруашылытарда, кп жадайда, бронхопневмонияны пайда болып кп таралуына зоогигиеналы нормативті технологияны бзыландыы: шаруашылытардан малды кліктермен кешенге алып келе жатанда суы тигізу, келген малды суы кндері суы ораларда жуу, малды ылалды. едені цемент, желтінде орада тсенішсіз стау, жылы орада тран малды суы сумен суару т.б. келіп сотырады.

Шоша сіретін шаруашылытарда, детте шошаларды тсенішсіз, суы, едені цемент не асфальт (цемент ауруы), суы, біра ауасыны ылалдылыы жоары жне аммиак жиналан ораларда стауы, бронхопневмонияны кп таралуына себепкер болады [3,4,5].

Отстік дала жне шлейт аудандарда жазды атты ысыан кндері денені натыланбаан тзімділік кшіні лсіреуінен ойлар арасында бронхопневмоиия жаппай кездесуі ммкін.

Бронхопневмония тудыруа нарсыз, рі сапасыз азытандыру (рационда нруыз (белок), витамин, (друмен) минералды заттарды жетіспеуі, ктіп-бауды нзіктендіру, серуендетуді йымдастырмау, табии жне ультраклгін сулелеріні жетіспеуі, тлді лсіз тууы, жас кезінде малды ішек-арын, рахит ауруларымен ауруы себепкер болады.

Бронхопневмонияны тудырып, рі арай дамытуда микро-организмдерді маызы те зор. Бронхопневмониямен ауыран не сол дерттен лген малды кпшілігіні кпелеріні кабынан жерлерінен стрептококктар, стафилококктар, сарциндер, протейлер, ашытылы саыраулактар, микоплазмалар жне микроорганизмдерді баса да трлері блініп алынады. Бл микроорганизмдерді сері, кбінесе туынды трде ауруды асындыруа баытталынады, ал кейбір ыайы тскен жадайларда дерттенуді негізгі себепкері де болуы ммкін. Бронхопневмонияны тудырын, оны ріарай дамытуа, сіресе тлдер арасында, вирустарды атынасы бар екені длелденген.

Кейбір малдары бір жерге кп шоырланан шаруашылытарда, кбінесе аралас індеттер аныталынады. Малдарды кп каматамасыз ететін шаруашылытардан іріктелініп толтырылатын фермалар мен кешендерде бл ауру баса дерттерге араанда жиірек кездеседі.

 

 

Орытынды

Ауру мал жай айларында клеке жерде, ыста, кзде жылы, таза орада сталып, нарлы азыпен азытандырылады. Тлдер ст емуден шыан болса, олара міндетті трде( 7-10 кн бойына) аймаы алынбаан ст(3-4 литр бзаулара) беріледі. Тлдерді кйін, ндылыын арттыру шін витаминдер (А, Д, С , В ), гидролизин Л-103, аминопентид-2, гаммоглобулин немесе енесіні аны (тері астына, етіне ) егіледі. Тыныс жолын кілегей сйытан тазарту шін хлорлы аммоний, ас содасы, карбонат тзы беріледі жне скипидар, ихтиол,ас содасы буларымен емдеу дісі олданылады.

Ауруды жіті трінде сульфаниламид (норсульфазол, сульфадимезин, сульфазол,сульфадимегоксин) жне антибиотиктер (пенициллин трлеріне) олданылады, кофеин, глюкоза ерітінділері жіберіледі. Ауруды созылмалы трінде тетракциклин атарына жататын антибиотиктерді ( дибиомицин, дитетрациклин, окситетрациклин, биоветин, т.б.) олданады. Антибиотиктерді кеірдектен жіберу не аэрозоль трінде олдану жасы нтиже береді.

Балау. Бронхопневмония кп себепті ауру боландытам оны дл анытау шін жан-жаты трыдан келіп, жалпы жне арнайы зерттеу дістерін пайдаланады. Ауру жайындаы жиналан мліметтері, ауруа тн клиникалы белгілері жне лекседегі болатын згерістері арылы бронхопневмонияны еш ателеспей дл анытауа болады. Ауруды анын тексергенде лейкоциттерді сола арай ыыскан нейтрофил тріні кбейгені, лимфоциттерді, эозинофилді азайаны, моноциттерді кбейгені, эритроциттерді шегу жылдамдыыны артаны, сілті орыны азайаны жне каталаза белсенділігіні бседегені, альбуминдерді азайып, глобулиндер фракцияларыны кбейгені, артериялы андаы гемогло-булинні оттегімен аныуыны азайамы байалады.

Обьективті дл анытайтын діске рентгенмен зерттеу дісі жатады. Стационарда емдегенде рентгеноскопия (арау), рентгенография (суретке тсіру) не флюорография (экраннан кішірейтіліп тсірілген сурет) дістерін олданады, ал арнайы кешендер жне отарларда диспансерлеу кезінде флюорография дісін пайдаланады. Рентген сулесін олданатын дістермен тек ауруды жалпы трде анытап ана оймай, кпені натылы заымдалынан жерін, оны клемін ажыратып, емдеу барысындаы згерістерді де баылауа болады

Пайдаланылан дебиеттер:

Негізгі

1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007

2. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2010., том 2., с. -111-143

3. Патофизиология: Учебник п/ред А.И. Воложина, Г.В. Порядина.- Т.3. –М.: «Академия», 2006.-С. 126-148

4. \Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.–М.: Гэотар-Медия. -2008.-С. 332-335

осымша

1. Шиффман Ф. Дж. Патофизиология крови. Пер. с англ. – М. – СПб: ЗАО «Издательство Бином», «Невский Диалект», 2007. С. 247 -253.

2. Руководство по гематологии//Под ред. А.И Воробьева.- М.: Ньюдиамед, 2007.-1275 с.

3. Л.А. Кузьмина. Гематология детского возраста. М.: 2001.- 400 с.

4. аламтор желісінен