Поликристалдарды пластикалы деформацияны дислокационды механизмі.

Пластикалы деформация сыранауды немесе еселенуді нтижесінде болады. Ертеректе сыранау кезінде кристалды бір блігі периодты бтін санына баса блігіне атысты бір бтін ретінде жылжиды деп арастыран. Бл кернеуге ажеттілік шынайы згермелі кернеуден бірнеше атара жоары.

Темір шін згермелі кернеуді теориялы мні: tтеор=13300 МПа, t реал=20

Пластикалы деформацияны жаа заманы теориясыны негізі ретінде келесі жадайлар алынан:

-сыранау жылжу жазытыында бір уаытта емес тізбектей таралады

-сыранау кристалды оны жктеу кезінде пайда болатын кристалды торыны бзылан жерінен басталады.

Деформация механизіміні слбасы 6.6 суретте келтірілген. Деформация тепе-те кйде озалмайды. Экстражазыты кернеуді серімен атомдарды орналасуыны елеусіз жагдайында онан сола арай орын ауыстырады . PS (SR) жазытыыны тменгі блігі оа арай ыысады жне PQ экстражазытыыны тменгі шетімен бірігеді.

QR- алды деформация. Дислокация алдаы озалыстарда бкіл сорылау жазытыынын теді жне дн бетіне шыады. Бл кезде днні жоары блігі тменгі блігіне атысты торды атомаралы бір периодына жылжиды. (6.6.б сурет). Дислокацияны рбір бір адам орын ауыстыруы кезінде сыранау жазытыыны жоары жне томенгі бліктерінде орналасан бкіл атомдар арасындаы емес , тек PS жазытыыны екі атарыны атомдарыны арасындаы байланысты зу керек. Бл кезде ажетті згермелі кернеу аз,практикалы шынайыа те .

 

 

 

Сурет11..6. Пластикалы деформациянын дислокациялы механизіміні слбасы. а- шеткі дислокацияны озалысы кезінде атодарды бір атомаралы ашытыа орын ауыстыруы ; б- дислокацияны бкіл кристалл арылы ауысуы.

 

Баылау сратары:

1.Металлдарды созылу диаграммасын келтірідер.

2.Металдарды серпімді деформациясы

3.Металдарды пластикалы деформациясы

4.Екілену рдісі

5.Пластикалы деформацияны дислокационды механизмі.

Глоссарий:

Беріктік шегі-е лкен жуктемеге сай, лгіні бзылуына келетін

А нуктесіндегі жуктеме, пропорционалды шегі деп аталады

0,2 % те жуктеме аышты шегі деп аталады

Пластикалы –металды пластикалы деформацияа бейімділігі

Еселену-кристалды бір блігіні баса бір блігіне симметриялы жадайдаы брылысы.

Пластикалы деформация сыранауды немесе еселенуді нтижесінде болады.

Пропорциональдышегі деформация мен кернеу арасындаы сызыты туелділікті сатайтын жоары кернеу.

Блиц-тест:

1.Кристалды бір блігіні баса бір блігіне симметриялы жадайдаы брылысы

  1. ту
  2. Аударма
  3. Жылжу
  4. Еселену

2.Металды пластикалы деформацияа бейімділі

  1. Серпімдік
  2. Ттрлы
  3. Пластикалы
  4. Ттасты

3. Е лкен жуктемеге сай, лгіні бзылуына келетін .....аталады

  1. Беріктік шегі
  2. Ттрлы шегі
  3. Сыну шегі
  4. Шыдамдылы шегі

4.Материалды пластикалы деформацияа бейімділігі, басаша айтанда сырты пішіні бзбай формаларымен лшемдері алды деформация алуы.....

A. Сынуы

B. Аусуы

C. Жылжуы

D. Деформациялауы

5.лгі ымасыны аудан бірлігіне сер ететін кш ....

A. Жктеме

B. Аусуы

C. Жылжуы

D. згеруіы

 

Негізгі дебиет

1.Лившиц Б.Г. Металлография М, Металлургия, 1990.

2.Вегман Е.Ф., Руфанов Ю.Т., Федорченко И.Н., «Кристаллография, минералогия и рентгенография» М, Металлургия, 1990г.

3.Миловский А.В. «Минералогия и петрография» М, Москва 1979г.

4.Торопов Н.А. , Булак Л.Н. «Кристаллография и минералогия» М, Москва 1972г.

5.Захаров А.М.Диаграммы состояний двойных и тройных систем.М, Металлургия ,1978г.

6.Ермолов В.А. Геология: Учебник .Часть 1.М.МГТУ.2004г

7.ЕрмоловВ.А.Геология,Учебное пособие.Часть5 «Кристаллография, минералогия и геология камнесамоцветного сырья».М.МГТУ.2007г.

8.ЕрмоловВ.А, ПоповаГ.В, МосейкинВ.В.и др.Учебник. «Месторождения полезных ископаемых»М.МГТУ.2007г.

9.ЕрмоловА,ПоповГ.Б,МосейкинВ.В. и др.; Под ред.В.А.Ермолова. Месторождения полезных ископаемых .М.:Изд.МГГУ, 2004год (электр.библ.)

Осымша дебиет

10.Емельянов Н.А. «Практика руководства по минералогии» М, Москва 1972г.

11.Юшко С.А. Руководство для лабораторного исследования руд. Методы лабор. исследования руд.

12.Смагулов Д.У. Металлография: Окулык/ Д.У. Смагулов. - Алматы: КазУТУ, 2007  

Дріс 12

атты фазаны рлысы.

Жмысты масаты: атты фазаны рлысымен танысу.

1. атты ерітінділер. атты ерітінділерді егізу жне орналастыру.Шектелген жне шектелмеген атты ерітінділер.

2. атты ерітінділер рамындаы компоненттерді еруіне сер ететін факторлар. Аралы фаза.

Кілт сздер: шектелген жне шектелмеген атты ерітінділер, механикалы оспа, химиялы осындылар, компонент, фаза, микрорылыс.