Студент-практикантты сабакты зіндік талдауы: сабаты тиімділігіні баалау лшемдері

Саба - логикалык аяталан, толы, шектеулі баандармен негізделіп амтылган оу-трбие рдісі. Оны крамында крделі тыыз байланыста оку процесіні негізгі элементтері камтылан: максат, міндет, мазмны, дісі, тсілі, трі, окушы мен оку арасындаы іс-эрекеттін байланысы. Саба з алдына малімні шеберлігіні айкын крінісі боланымен, бір жаынан окытуды психологиялы – педагогикалык задылыктарына, екінші жаынан білім беру стандартыны коятын талаптарына негізделген.

Оку рдісіні жалпы задылытары:

1. Максат кою оамны ажеттілігі мен даму денгейіне, білім рдісіне коятын талаптарына, тланы трбиелеу мен оытуа тікелей байланысты.

2. Мазмнын айкындау окытуды масаты мен міндеттеріне, оушыны жас ерекшелік жне жеке дара кабілеттеріне, оытуды теориялык жне практикалык даму денгейіне байланысты.

3. дістерді тандау окытуды міндеттері мен мазмнына, оушыларды наты оку ммкіндіктері мен оларды колдануына байланысты.

4. Оку рдісін йымдастыру формасы окытуды масаты, мазмны мен дістеріне байланысты.

5. Окушылардын оку іс-рекетіндегі белсенділігі окушыларды бойында ішкі танымдылы трткілерді жне сырты ынталарды (оамды, экономикалы, педагогикалы) амтылуымен тыыз байланысты.

6. Оку рдісіні тиімділігі барлы зандылытарды зара байланысы мен йымдастырылу жадайына байланысты

Оу рдісіні жекеленген зандылыктары:

§ дидактикалы з крамына рдісті мазмнды – процесуалды сипаттамасын (мазмны, тсілдері. трі, дісі, формасы т.б.) камтиды;

§ гносеологиялык мгалімнін басшылыымен оушыны оршаан ортанын нактылыын, табиаттын, оамны жне з - зін факторлары мен зандылытарын тану аспектілерін айындау.

§ психикалыа окушыны оку рдісіні барысындаы айрыша ішкі психикалы (танымдылы)іс -рекетіне катысты.

§ кибернетикалы оку рдісіндегі барлы байланысты сан кырлыын, акпаратты аымыны таралуын, апаратты меіеруін баскаруды бейнелейді.

§ леуметтік жалпы рдіске катысушыларды (окушы мен оушы арасындагы зара катынас, баыттылы, окуды леуметтік маыздылыгы т.б.) арым атынасын амтиды.

§ йымдастырушылы оку рдісін интеллектуалды ебек (оку мен окытушылык ебекті йымдасгыру, оларды материалды - техникалы жабдыкталуы, ынталандырылу, німділік т.б.) негізінде айкындайды. Окыту зандылытарын білу оку рдісін ртрлі наты жадайларда олайлы руа ммкіндігін береді

Саба талдау трлері мен типтері

Сабаты талдау мен зіндік баалауды зі малімні шыармашылыыны элементі. зіндік талдаусыз ммкін емес:

· окытуды толы жйесін кру;

· шеберлікті арттыру, шыармашылы абілетін дамыту;

· озат педагогикалык іс –тжірибені жинатау;

· техникалы жмыса уаытты жмсауды кыскарту;

· малімні зіндік кораумен психологиялы ахуалды амтамасыз ету

Саба талдау типтері

· толы -малім іс-рекетіні стилін аныктау мен іс тжірибесін, оку –трбие рдісін сапалы йымдастыруды баылау масатында жзеге асырылады.

· ыска - жалпы сапасын багалау максатында жэне негізгі дидактикалык
категорияларды айкындайды;

· кешенді - сабаты йымдастыру формасы, дісі, мазмны, масаты арасындаы байланыс пен бірлігін жан —жаты арастыруды болжайды. Кп жадайда бір таырыпа байланысты бірнеше сабактарды талдауда жне жасмамандарды окытуда колданылады.

· аспектілі — сабаты бір трін тере карастыру кажеттілігі туындаган кезде малімні іс рекетіндегі жекеленген амалдарды тиімділігі мен кемшіліктерін айыдау максатында колданылады.

Талдауды р кайсысыны бірнеше трлері бар: дидактикалы, психологиялык, трбиелік, методологиялык, йымдастырушылык..

Педагогикалы талдауды масаттары р трлі болуы ммкін, осыан сйене отырып сабакты бір аспектісіне (жалпы педагогикалык, психологиялык т.б.) сйкес келетін жекеленген талдау жузеге асырылады

 

Сабаты талдауды жалпы лшемдері

Нтижелік. Сабакты нтижелігі сабаты ткізу технологиясына туелді деп саналады, оку рдісін йымдастыруды негізгі ережелері орындауа негізделген жне нерлым технология сапалы, соурлым сабаты нтижесі жоары. Сондыктан малімні жне оушыны барлы іс-рекеті казіргі заманы психологиялы - педагогикалык жетістіктерді ескеру негізінде жзеге асырылуы тиіс.

Сабакты тиімділігін арттыруды негізгі жолдары

§ танымдылы,трбиелік жне дамытушылык максатты кою мен шешу;

§ оку рдісіні колайлыы (оушыны жеке дара ммкіндіктері мен кабілетін ескере отырып окытуды барлык кезендерінде е олайлы нскасын тандау);

§ окушыларды танымдылык кызыушылытарын алыптастыру мен ынталандыру;

§ оытуды ынталандару дістері мен тсілдерін колдану;

§ оушыларды зіндік іс-рекетін йымдастыру;

§ жалпы жне арнаулы білім, білік, дады ттастыын калытпастыру;

§ карама -карсы байланысты шапшандыын йымдастыру ;

§ окушы мен малімні арым - катынасыны ынтыматастыын калыпгастыру;
жаымды психологиялы колайлы ахуалды камтамасыз ету;

Саба рылымы

Кзіргі танда ылыми акпарат аымы те лкен, окыту уакыты шектеулі. Е маызды талаптарды бірі окытуды дістері мен тиімді мазмнын табу болып саналады. Сабакгы рылымы дидактикалы масат негізінде крылады, оку материалдарыны мазмны, оку іс-эрекетіні барысында жзеге асырылатын акыл-ойлы жне практикалы операция крамына, психологиялы зандылыктары мен жадайына (класс рамына, дайындык денгейіне, кесел келтіретін жне кшті окушыларды сері т.б.) сйкес рылады. Кандай да бір оку материалыны менгерту денгейіні зандылыына сйкес малім йренуді логикасын, реттілігін рады, ол окытуды накты дістері мен амалдарды кптеген трлеріні сан алуандылыымен байкалады.

 

Сабактын тымды крылымын камтамасыз ететін:

§ окытуды, трбие м ен дамуды масатын кешенді жоспарлау;

§ саба мазмныны ішіндегі негізгісін жне такырыпты маыздысын, нактылыын блу;

§ материалды млшерлігі жне айталау уакыты, жана материалды оку, й тапсырмасын бекітуді максата лайыты реттілігін анытау;

§ окытуды тымды діс - тсілдері, амалдарын тандау;

§ окушылара жеке дара жэне дифференциалды кзкарас;

§ окытуды кажетті оку - материалды жадайын амтамасыз ету.

 

Окушыларды танымдылы іс-рекетін белсенділігін арттыру:

§ окушыны оку –танымдылы міндеттерді кабылдауы мен тсінуі;

§ шешу жолдарыны жоспарын ру;

§ міндетті іс-жзінде шешуі;

§ міндетті шешу рдісін бакылау;

§ лгіге сйкес нтижесін баалау;

§ жинаан білімін одан рі жетілдіруді міндеттерін айкындау

 

Малімге окушылара сабак стінде озіндік шыгармашылыкпен оку іс-рекетін йымдастыра білу кажет жэне окытуды «белсенді» эдісін колдана отырып менгерілу рдісіне бакылау жасау, ерекше карым - катынасты йымдастыра отырып коигеген дістемелік амалдарды колдана отырыпжзеге асыру кажет.

Сабаты зіндік талдау дегейі:

1. Эмоционалды -ырысыз дегей, малімні зіні педагогикалык іс -рекетіне толы канааттануы немесе канааттанбау денгейі.

2. Баалау-сабаты нтижссіні койылан масат пен жоспара сйкестігін баалау;

3. дістемелік -сабаа кабылданан талаптар негізінде сабаты талдау жасау;

4. Рефлексивті -себептері жне одан шыатын нтижені айындау. Бл талдауды жоары трі, оны іске асыру шін психологиялы – педагогикалы теорияны да атыстыру кажет.

 

Сабаты зіндік талдау

Окушыларды ктерілуін, жетістігін ескере отырып іс-жзінде орындалан мсн жоспарлананды салыстыру аркылы з іс-рекетіні соы нтижесін баалау максатында жргілген максатты мазмны мен міндеттеріне шын жректен ой -трысында жйелеп орналастыру болып табылады.

Малімні сабаты талдауа койылатын негізгі талаптар:

· талданатын такырыпты максаты мен міндеті;

· дидактика, психология, дістеме, бадарлама, нормативтік талаптар мен дістемелік сыныстарды негізін білу;

· з сабаына талдау жасайтын позиция мен крсеткіштерді айдындай білу;

· окушыларды ерекшеліктеріні мінездемесі жне сабатаы жмыста оны ескерілуі;

· сабакгы жоспарын, трін, рылымын, мазмны, діс –тсілдерін длелдеу;

· сабак барысында окушыларды орындайтын жаттыулар мен тапсырмаларды оку міндеттеріні жйесінде психологиялы жне педагогикалы баалау;

· сабаты ртрлі кезедерінде оушыларды ойлау кабілетіні з бетінділігіні дамуын баалау;

· сабаты жоспарланан міндеттерін жзеге асыру;

· сабата фактілермен рекеттерді педагогикалы масата лайытылыын баалау;

· сабакты кезендеріні озара байланысы мен крсету мен баалау;

· жргізілген сабаа(немесе кейбір кезедеріне) канааттануы (канааттанбауы) );

· стсіздіктерді немесе кемшіліктерді жоюды іске асыру жолдар

 

Сабаты зіндік талдау

1.Сабакты жалпы крылымын баалау: Бл ткізілген саба сабаты кандай тріне жатады? Бл сабакты блім, тарау, такырып ішіндегі орны кандай? Осы лгідегі сабатарды ішінде элементтері наты белгіленген бе? Сабакты р блігіне жмсалатын уакыт млшері дрыс белгіленген бе?

2. Сабакты дидактикалы максатын жзеге асыру: Осы таырыптаы (сратаы) бадарламаны талаптарыны барлыы байкалды ма? Жана материалды тсіндірген кезде оушылар аншалыты белсенді болды (кабылдауы, тсінуі, танымдылы кызыушылыты оянуы)? Жана материалды жеке «бліктеріні» шешілу жолдары дрыс тандалды ма?Жаа материалды окыту кезінде нені згертуді кажет етті жне калай?Алашкы. жаласкан бекіту з орнын таба алды ма? (сабакты арнайы тандалан кезеінде жана материалмен тсіндіру барысында бекіту орын алды ма) Окушыларды білім, білік, дады денгейіні сапасы калай бааланды (окушыларды камтылуы каншалыты, татаа шыару принципі т.б.)?

3. Окыту рдісінде окушыларды дамуын жзеге асыру: окушыларды ойлау операцияларыны негізіне (талдау, синтез, жалпылау, топтастыру, жйелеу) камтылуы орын алды ма? Пнні ішінде жне пн аралы байланыс кру жзеге асырылды ма? Шыармашылык ойлауды дамыту дістері колданылды ма? Жалпы дамуына катысты кандай -бір акпарат орын алды ма? Окушыларды эстетикалык дамуы орын алды ма?

4. Сабак барысында трбиелеу. Оку материалыны мазмнындаы барлык трбие ммкіндіктері колданылды ма? Дние танымын калыптастыруда кандай жмыс жргізілді? Сабакта окытуды мірмен байланысы калай жзеге асырылды? Малім тласыны трбиелік сері андай болды?

5. Дидактиканы негізгі принциптерін сатау. Окытуды принциптерін жзеге асыруда малімні іс рекетімен окушы іс -рекеті дрыс йымдастырылды ма?

6. Окыту дістсрін тандау. Окытуды дістерін тадауда жалпы талаптар ескерілді ме (дидактикалы масаты, оку материалыны ерекшелігі, пнні, окушыны жас ерекшелігі мен жеке кабілеттеріні жалпы масатты баыттылыа байланысы т.б.)?

7.Сабактаы малімні жмысы. Сабата малімні кандай іс-рекеті орын алды, кадай клемде (сйлеу іс-рекеті, тыдау, жазу. окушыларта кмек т.б.? Класпен карым -катынаса орнатылды ма?

8. Окушылардын сабатаы жмысы. Сабакгы ртрлі кезедеріндегі окушыларды белсенділігі кандай болды?Сабата окушыларды кандай іс-рекеті орын алды?Сабата кандай тртібі болды жне неге?

9. Сабакты гигиеналык жадайы. Класс блмелері жеткілікті жары болды ма? Окушылар денсаулыгы, бойы, лгеріміне байланысты отырызылан ба? Саба кестесіне дрыс ойылан ба?

10. Кейбір леуметтік міндеттер. Педагогикалык кеес, дістемелік бірлестік немесе мектепті зерттеуімен кабылданан шешіммен байланысты міндеттер. Жадайга байланысты талдау барлык параметр негінде аталандарды ішінен талдаудын бір-екі трін ана алуа болады