Дріс. Фотометриялы сепарациялау. Рентгенолюминесценттік сепарация
Фотометриялы сепарациялау минерал мен таужыныстарыны крінетін жары пен рекеттесуі кезіндегі оптикалы асиеттеріні айырмашылытарын олдануыа негізделген.
Фотометриялы сепараторды жарыты (желілі) трлі негізгі кен орындарындаы алтын кендерін байыту шін олданады.
ондыры кенді екі топа бледі:
Алтын лесі жоары ашы кварцты кесектер жне алтын лесі тмен ашы жасыл, ою тсті кесектер.
Сепарациялауды мндай трін тсі бойынша мраморларды блу шін жне де хромитті блу шін олданады.
Фотометриялы сепарациялау кезінде нім кластара блінген блу керек. Мысалы, ірілігі 200-ден 10-мм-ге дейінгі кенді 4-6 класа блу ажет. Біра , сепарациялау алдында кенді ажетті кластара блу саны, оны тсіні арама-арсылыына байланысты екенін ескеру керек. Сепаратора тсетін кенні е кіші млшерін анытауды маызы зор. са кластарды деу кезінде німділікті тмендеуіне байланысты байытуа жмсалатын шыындар лаяды.
азіргі кезде фотометриялы сепарациямен байытылмайтын 6мм-ден са класс елеу кезінде блінеді.
Фотометриялы сепарацияны олданатын ондырыларды жмыс істеу принципі тмендегідей.
Бункерден ірілігі -100+50 мм жне -50+15 мм кен байытуа тседі. Кен тсіру жылдамдыы реттеу жне кесектерді абаттасуын болдырмау шін екі атар тербелмелі тиегішті олдануды арастырылан. Клбеу жазы бет ленталы траспортерге кен беруді жылдамдатады жне жеке кен тйіршіктері арасындаы ашытыта лайтады. Екінші тиегіштегі су шашыратыштар кенді сулап тйіршігіні жарыа суле шаылту асиеттеріні айырмашылыын жоарыдаыдай жне шламды бліп шыарады.
Сепараторда сорттаушы лента а тсті. Фотометриялы ондыры рамына тмендегі элементтер кіреді:
-тербелмелі тиегіш;
-баылау яшыы;
сканирлеу яшыы;
-ауа беруге арналан форсунка.
Сканерлеу жйесі гелий-неонды лазерлі суле тарату кзін, сегіз ырлы айналы барабан жне фото кбейткіштен трады. Соысы ызыл тске сезімтал линза жне трубкалар жйесінен трады.
Лазер поляризацияланан реттелген тербелісті интенсивті (арынды) жары сулелерін шыарады. Ол сулелер жоары жылдамдыпен айналып тран барабанны сегіз айнасыны бірімен ленталы транспортер бетіне баытталады. Ленталы транспортер немесе кен тйіршіктері бетінен шашыраан лазер сулелеріні блігі барабанны баса айнасынан сынаннан кейін фото кбейткішке тседі. Лазермен фото кбейткіш айналы барабана атынасы бойынша былай орналасан.
Диаметрі 3мм лазер сулесі фото кбейткішпен ленталы транспортерді крінетін саина ортасы бойымен орналасан. Баылау жйесін здіксіз тазалап отырады (ауамен).
*Ескерту: Бл рылы табии радиоактивтілікті олданатын ондырыларда болмайды.
Фото кбейткіштен видео сигнал электронды ондырыа тседі. Ол сигналды талдайды(шаылдырышты абілетін, кен кесектеріні млшерін анытайды) жне кенішіндегі алынатын кесектерді латыру шін, пневматикалы орындаушы ондырыны іске осу шін бйры береді. 3,4-суреттерде фотометриялы ондырыны негізгі элементтері келтірілген, ал5-суретте ндірістік ондырыны жалпы крінісі келтірілген.
німділігі 150т/саат фотометриялы ондырыны капиталды шыыны 1млн доллар. Эксплуатациялы шыындар санына, сортталатын нім ірілігіні диапазонына жне оларды табии асиеттеріне байланысты.
Фотометриялы сепарацияны негізгі алтын кендерін байыту шін олдану масаты алтын лесі тмен (0,9-1,5г/т) кендерді алдыты шыаруда болашаы зор.
Фотометриялы сепарацияны олдану алтын кендерін йінді трде еріту дісіне дайындау кезінде, сіресе осы процеспен асыл металдар блінбейтін кварц кесектері шін маызы зор.
Рентгенолюминесценттік сепарация.Рентгенолюминесценттік сепарация - бл алмаздарды кзге крінетін жары шыару (люминесценция) абілеттілігіне негізделген блу дісі. Люминесценция былысы екі процесті жруінен пайда болады.
оздырылан энергияны жтылуы мен оны сулеленуі люминесценция былысыны себептері осы уаыта дейін ашылан жо.
Алмазды люминесценсиялану бірдей емес. Оны тсі кгілдірден сарыа жне клгінге дейін згеріп трады. Сулеленуді интенсивтілігі тменгі шамалара байланысты:
-рентген сулесіні кші;
-рентген ттігіндегі (трубканы) керкеуге;
-алмаз бен рентген ттігіні араашытыына;
-алмазды ірілігіне.
Алмазды температурасы сулеленуді жарытыы мен интенсивтілігіне айтарлытай сер етеді. Температура 120оС асанда жарырау толы жоалады.
Рентгенолюминесценттік сепарацияны жмыс істеу принципі тмендегідей.
рамында алмазы бар басты кен бункерден тербелмелі ауашыа тсіп, одан жол-жол болып тмен арай еркін лайды. лау кезінде тйіршіктер рентген сулесі бар айматан теді. Сулелену зонасында алмаз фотоэлектронды зорайтышты катодына сер ететін ыса сигналды жары импульсін шыарады. Кшейтілген сигнал басару блогына беріледі, ал одан сигнал пневматикалы рылыа беріледі. Пневматикалы рылы рамында алмазы бар кен блігін ауамен арнайы бункерге айдайды. Кенні ірілігіне байланысты сепараторды німділігі 0,3¸2,4 т/са аралыында згереді.
ондыры ішіні толы жары сыздыын жне жмысшыны рентген сулесінен орануын сепараторды лабиринтті тыызданан апаы амтамасыз етеді.
Алашы байыту сепараторы тменгі іріліктегі материалда жмыс істейді:
-30+20 мм; -20+8 мм; -8+4 мм; -4+2 мм.
Рентгенолюминесценттік сепаратор алашы байыту сепараторы концентрат сапасын ктеру операциялары жне соы, аыры операция сепараторы болып блінеді.
Термоадгезионды (жабыса) сепарация.Термоадгезиондылы байыту дісінде минерал тйіршігіні жылуды бойына сііруді ртрлі абілеттілігі пайдаланылады. Жылу сулелеріні (инфраызыл немесе индукциялы ыздыру) сері кезінде кейбір жылтыр тйіршіктерді температурасы жоарыламайды, ал кгірт тйіршіктер атты ызады. Егер оспа суледен ткеннен кейін жылылыа сезімтал затпен жанасса (мыс, смола), онда минерал тйіршігіні температурасы арамай температурамен атарласанда ол оан табысады, ал салын тйіршіктер жабыс палы.
Термоадгезионды діс атты ызатын тсі кгірт минералдара олданылады (графит, хромит, касситерит, турмалин, биотит, вольфрамит, гематит). Ол минералдар ызбайтын ірі кристалды минералдармен бірге кездеседі (галит, сильвин, флюорит, кварц, кальцит т.б.) «Детройд» (АШ) тз руднигінде жер асты жадайларында тзды тастарды термоадгезиондылы сепарациямен байытатын ондыры жмыс істейді. Ол сату - сорттау агрегаттарымен тау-кен ндірісіні бірінде орналасан. оршаан ортаны жыл бойындаы температурасы +140 . ол жер асты операциясыны басым кен алдыын жоарылатады. Жер асты ондырыны е жоары німділігі 500 т/са. Сепарацияланан нім ірілігі 7-ден 15 мм-ге дейін.
ыздыратын жабды тмендегідей:
Шам орнатылан панель, ол барабанды елеуішті ішінде орналасан елеуішті диаметрі 2,4 м зындыы 7,4 м, айналу жылдамдыы 2,7 айн/мин.
Лампалы панельде инфраызыл сулелі 240 стандартты шам орнатылан. р шамны уаты 50 Вт. Панель жатаулар барабан ішінде роликтерге ілінген. Айналмалы елеуіштен тербелмелі питатель арылы жне тотытанбаан болаттан жасалан ыса науа арылы ызан зат жа абатпен бетті арнаулы шайырмен (смоламен) жаылан ені 1,5 м зындыы 6,7 м ленталы конвейерге беріледі. Конвейерді жылжу жылдамдыы 5,3м/с. Тозамен ластану нтижесінде лента бетіні жабысатыы тмендейді. Шайыр ысты кйінде пульверизатордан лентаа здіксіз беріліп трады. Шайырды саатты шыыны 1,35 кг немесе делетін 1т тас тзына кететін млшері 0,45г. арамай абаты белгіленген алыдытан жоары болмауы шін, рбір 15 саатта ол балу температурасына дейін ыздырылып, артыы ырышпен алынып тасталынады. Сепарацияланатын тйіршіктер лента стінде 1,2с болады. ыздырылмаан (таза тас тзы) лентадан белгілі бір баытпен шып кетеді. ыздырылан тйіршікті бір блігі ортадан тепкіш кшті серімен лента тас барабанды айналып ткен кезде блініп алынады, ал барабана жабысан ыздырылан тйіршіктер арнаулы керілген сым темір арылы блініп алынады. Алынан німдер райсысы белгілі бір бункерге барып тседі. Конвейерлерді тменгі жаына орналасан айналып тратын нейлоннан жасалынан щетка бетін тозанан тазартып трады. німділігі 32,2 т/са сепарациялау ондырысынан кейін, алынан концентратты рамындаы хлорлы натрийді лесі 98,17%, ал e-96,9 %. Егер концентратты сапасын 99,09 %-ке ктерсе, e-62,5 %-ке дейін тмендейді. Бл жадайда ондырыны німділігін 15,3 т/са болады. ондырыдаы барлы операциялар автоматты трде реттеледі. Минерал шикізатын байыту шін радиометриялы, фотометриялы жне термоадгезиондылы сепарациялаудан баса да дістер олданылады.
Егер нерлым таза концентрат алса, хлорлы натрий лесі 99,09 %. Онда e-62,5 ке тмендейді.
Одан баса кен аынын немесе кенні гамма-сулесінен гамма-гамма сепарациялаудан спектрін белгілеуді, электро ткізгіштігін нейтронды жтуды олданумен сорттау ондырылары жасалынан.
дебиет: 1-нег. [4-79]