ЫБ-да АЛЫПТАУДЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫ РДIСIН ЖАСАУ

 

ЫБ-да алыптауды технологиялы рдiсiн жасау, дiп, шатама, жмырлау радиусын, тесiк алу шiн далдаша лшемдерiн белгiлеу жне соылманы сызбасын растыран кезде ажыранды жазытыты тадау топата алыптаан кезде олданылатын ереже бойынша жргiзiледi. дiп жне шатаманы белгілеген кезде таыда МЕСТ 7505-89 пайдаланылады. Итерiп шыарышты кмегiмен алыптан алынатын баспаты соылмаларды алыптау еiстерi, топаты соылмалара сйкес келетiн 3, 5, 7 жне 10⁰ еiстерiнi орнына 2, 3, 5 жне 7⁰ болуы ммкiн.

ЫБ-да алыптаан кезде топата алыптаанда олданылатын жылаларды олдануа болады. Бiрата зындатушы жне жылжытушы жылыларды, ал таы да шабушы пышаты олданбайды. рекеттер саны соылманы крделiлiгiнен жне металды ау ерекшелiгiнен туелдi болады. детте соылманы бiр, екi жне ш рекетпен алыптайды.

рекет бойынша дайындаманы пiшiндерi мен лшемдерiн жне олара сйкестi жылаларды технологиялы рдiске керi ретпен анытайды. Аыры жыланы пiшiнiн жне лшемін араан кезде, аыры жылада бiр жаншумен дайын соылманы алуа ммкiндiк берілетiн дайындаманы те жеiлдетiлген алашы пiшiнiн жобалайды. Содан кейiн осы алашы пiшiндi алу шiн керектi жыланы, ал таы да бастапы дайындамадан соылманы алуды ммкiндiгiн немесе бiр, екi жне одан да кп аралы рекеттi керектiгiн анытайды. Осы жылаларды лшемi мен пiшiнiн жне олара сйкестi дайындаманы лшемдерiн анытаан кезде топата алыптаанда рекеттердi жобалаан сияты дістемені олданады.

ЫБ-да алыпталатын соылмаларды жiктеу негiзiнде жне анытамаларда келтiрiлген млiметтерге сйенiп жыланы рылымды параметрлерiн жне алыптауды керектi рекеттерiн тадап алады.

11.1 БАСТАПЫ ДАЙЫНДАМАНЫ ЛШЕМДЕРIН АНЫТАУ

1. Тiгiнен шктiріп немесе сыымдаумен иыстырып жасалынатын соылма шiн дайындаманы клемi (см³) мынандай формуламен аныталады:

V_заг = (V_пок + V_пер + V_з) ,

мндаы V_пок – соылма тратын элементарлы геометриялы фигураларды клемiнi осындысымен аныталатын соылманы клемi, мм³; V_пер – далдашаны клемi, мм³; V₃ – ылауды клемi, мм³; d - металды отабыршаы, %.

А класс соылмалары шiн дайындаманы лшемдерiн анытаанда топата алыптаанда пайдаланан дістемені олданады. Бастапы дайындаманы есептелген диаметрi немесе квадратты абырасы (см) мынандай формуламен аныталады:

D^¢_заг = 1,08 ; А^¢_заг = ,

мндаы m₀ – дайындаманы зындыыны диаметрге немесе квадратты абырасына атынасы, m₀ = 1,6¸2,5 те етiп абылдау сынылады (шктiрiу процесiнi орнытылыын амтамассыз ету шiн).

Алынан D^¢_заг жне А^¢_заг лшемдерiн олданып МЕСТ-пен ескерiлген илемнi тржиыны бойынша е жаын, біра лкенірек дайындаманы лшемiн тадайды. Содан кейiн табылан дайындаманы зындыын мынандай формуланы олданып тзетедi (мм):

L_заг = = ,

мндаы D_заг – абылданан е жаын, біра лкенірек дайындаманы диаметрi, мм.

2. зын пiшiнi бар соылманы жасаан кезде дайындаманы клемiн мынандай формула бойынша анытайды (мм³): V_заг = (V_пок + V₃)× .

3. ЫБ-да ысып шыарумен алыптау. ысып шыарумен алыптаан кезде дайындаманы ылауы:

а) бйiржа ылауыны клемi (мм³): V₃ = ×D_п×h₃×в₃, мндаы D_п – соылманы диаметрi, мм; h₃ – ылауды алыдыы, мм; в₃ – ылауды енi, мм (детте в₃ = 3 ¸ 5 мм).

Тмендегi диаметрi бар соылмалар шiн ылауды алыдыы:

D_п, мм…… < 40 40 ¸ 70 70 ¸ 100 > 100

h₃, мм …… 0 1,0 1,5 > 1,5

б) Клдене ылауды клемi, мм³: ,

мндаы D₃ – ылауды сырты диаметрi, мм; в₃ – ылауды енi, мм.

Соылманы ылаусыз сыымдаумен алыптаан кезде отабыршаты ескерiп дайындаманы клемiн мынандай формуламен анытайды (мм³): V_заг = V_n× .

Жуандатуы бар сыры типтi соылманы сыымдаумен жасаан кезде ылауды, тiлiктеудi жне отабыршыты ескерiп дайындаманы клемiн мынандай формуламен анытайды: V_заг = (V_ут + V_с + V₃ + V_р)× , мндаы V_ут – соылманы жуандатылан блiмiнi клемi, мм³; V_с – сырыты клемi, мм³; V_р – сырыты тiлiктегенде шыын клемi, мм³ .

Жабы алыпта сыымдаумен сырыты соылманы жасаан кезде сырыты заруына кететiн металды шыынын ескеру ажет. йткенi сырыты зындыы номинальдiден 15¸25 мм лкен болуы ажет (кейiнiрек кесу шiн).

Сыымдау процесiнi параметрi.

Салыстырмалы жаншу, %: d₀ = болатты соылма шiн = 15¸95 %;

яалыпты кзiнен металды сыымдауды жылдамдыы, м/с: ,

мндаы u - деформацияны бастапы мерзiмiнде сотанны озалу жылдамдыы (u = 0,6¸0,8 м/с)

Кермелеу коэффициентi: К_в = F/f,

К_в = 7,5¸7,8 – бйiржа ылауынсыз сыымдау жредi;

К_в = 7,8¸15 – сыымдаан кезде бйiржаты ылау алынады;

К_в > 15 болан кезде сыымдау сынылмайды.

Негізгі дебиеттер [3] (тарау 4, бет 181 – 183); [4] (тарау 6, бет 376 – 409).

осымша дебиеттер [6] (тарау 8, бет 262 – 271).

Баылау сратары

ЫБ-да алыптауды технологиялы процесі алай жасалынады ?

ЫБ-да алыптаанда андай жылалар олданылады ?

Бастапы дайындаманы лшемдері алай есептелінеді ?

Соылманы сыымдаумен алыптаан кезде дайындаманы лшемдерін алай есептейді ?

Сыымдау процесіні параметрін алай есептейді ?