Психология ылымны негізгі салаларыны зара байланысын талдаыз

азіргі кезде психология ылымы — кптеген салалар мен тарматара блініп, ілгері дамып отыран рісі ке ылыми тн. Бл салалар мен тарматар дамуы мен калыптасуы жаынан адамны трлі тжірибелік іс-рекеттерін амтитын р килы сатыда тр. Оларды топтастырьш, жік-жікке ажырату жіктеу (классификация) деп аталады.

Адамны наты іс-рекеттеріне сйене отырьш, оны психикасыны дамуын темендегіше жіктейміз. I. Тлім-трбие (педагогикады) псяхологиясы, Бл пнні зерттейтіні — адамды оыту мен трбислеу ісіндегі психологиялы зандылытар. Ол оушыларды акыл-ойы мен ойлау жйесін, дадыларын алыптастыруды, оларды тиісті оу материалдарын мегеруі мен стаз-шкірт арасындаы зара арым-катынастарды зереттеуді тйінді мселелерін арастырады.

II. Жас кезедеріні психологнясы — р илы психикалы процестерді табии негізі мен немі дамып отыратын азаматты асиеттерін, психологиялы сапаларын зерттейтін бл сала мынадай тарматардан ралады: балалар психологиясы, жеткіншектер психологиясы, жастар психологиясы, ересектер психологиясы, арт адамдар психологнясы

III. Арнаулы психология. Бл адам дамуыны біралыпты даму жолынан ауытуын, ми ауруына шыраандарды психикалы кйзелістері мен осы саладаьы ер илы ауруларды себептерін арастырады.

IV. Ебек психологиясы — адамны іс-рекет трлеріні психологиясын, ебекті ылыми негізге сйене отырып йымдастыру мселелерін арастырады.

V. Медициналык психология дріерлерді ызметі мен ауруларды мінез-лын зерттейді.

VI. скери психологияны е басты міндеті — азаматты ел-жрты мен Отанын орайтын алан болуа психологиялы трыдан даярлау. Мнда жауынгердін. мінез-лы мен отаншылды асиетін трбиелеп алыптастыру жадайлары, бастытар мен баынушылар арасындаш арым-атынастар, гіт-насихат жмыста-рын жргізу, дшпана дейген шпенділік сезімдерінік оянып, оан арсы барлау істерін йымдастыру жне соыс техникасын мегеру мен басару дістері зерттеледі,

VIІ. леуметтік-психология адам мен оам арасындаы атынас мселелерімен айналысады. Бл сала адамдарды белгілі бір негізде йымдасан топтары мен кездейсо топтары арасындаы зара арым-катынастаы психологиялы кбылыстарды сырын зерттейді. азіргі кезде леуметтік психология шеберінде мынадай ш трлі мселе амтылады:

VIII. Спорт психологиясы спортшыларды іс-рекетіндегі психологиялы ерекшеліктерін арастырады, Спорт жетекшілері мен баынушыларды зара карым-атынасын, оларды даярлауды жадайын, рал-жабдытармен амтамасыз етілуін, психологиялы даярлыын іздестіре келе, оларды жаттытыру жне кш-уатын жинатау дегейін, жарыстарды йымдастыру, ткізу мседелерні психологиялы факторларын зерттсйді рбір ел мен халыты спорт неріндегі срекшеліктерін де ескере отырып, оларды жаттытыру міндеттері аныталады.

IX. Сауда психологиясы — азіргі заманда кенінсн дамып отыран сала. Бл сала бойынша рбір елді саяси-экономикалы жне мдени-материалды ажеттіліктерін теу масаттарына арай дамыту шаралары белгіленеді, Сонымен атар, сіресе, жарнамаларды психологиялы ыпалы, елдегі адамдарды жас ерекшеліктері, сатьш алушыларды мтаждыы, олара ызмет крсетуді факторлары арастырылады.

X. ылыми-шыармашылы (творчество) психологиясы — соы кездерде зерттеле бастаан сала, Бл салада шыармашылы адамны жасампазды ызметі, зіндік ерекшеліктері, белсенділігі айын крініп, ылыми жаалытарды ашудаы интуициясы, сезімдік рлі т, б. сипаттары зерттеледі. Осы баыттаы ерекше ма-нызды задылы — эвристика тсілі.

XI. Кркемнер, дебиет пен шыармашылыа атысты психология. Бл сала бойынша арастырылатын мселелер —- семдікті абылдау жне оны адам жан дниесін байытуа ыпал ету факторлары. Бл саланы зекті мселелері лі кнге дейін жйелі трде вз дрежссінде зерттеле ойан жо.

XII. Салыстырмалы психология психиканын филогенетикалы трлерін карастырады. Мнда адам мен хайуанаттар психикасын салыстыра отырып зерттейді. Оларды психикасындаы айырмашылытары мен ерекшеліктері ажыратылады. Бл саланы жануарлар пснхологкясын зерттейтін тармаы рбір тр мен текті, оларды тобындаы жан-жануар, жндіктерді. льш. рылы механизмдерін арастырады

XIII. За психологиясы хыа атысты мселелерді реттеу жне оларды тжірибе жзінде олдануды психологиялы мселелерін зерттейді. Бл сала сот психологиясы, кылмыс психологиясы, ебекпен тзету психологиясы (пенитендиарлы) деп аталатын тармактардан раяады.