Ксіби маманы болуда ажетті абілетті трін талдаыз

абілет– адамны бір іс-рекетті орындауда рилы дегейде крінетін жеке асиеті.

абілеттілікті жіктеу:

1. Адамны ксіби ызметіні трлеріне арай: инженерлік абілеттілік, ылыми абілеттілік, кркемдік абілеттілік.

2. Адам психикасыны ш трлі ызметіне арай: коммуникативтік абілеттілік, регулятивтік абілеттілік, танымды (когнитивтік) абілеттілік.

Іштей сарапталуына арай танымды абілет-тілікті зі мынандай трлерге блінеді: білімді жинатау (оып-йрену), білімді трлендіру, жадта сатау (шыармашылы, яни креативтік), білімді олдануа ажет интеллектуалды абілеттілік.

абілет негізінен екіге блінеді.Адамны аыл-ой згешеліктеріні жеке асиеттерін крсететін кез келген адамнан табылатын кабілет жалпы абілет деп аталады. Аылды орамдылыы мен сыншылдыы, материалды еске тез алдыра алу, зейінділік пен баылаышты, зеректік пен тапырлы т.б. осы секілді аыл-ой рекетінде крінетін згешеліктер жалпы абілет болып табылады.

Іс-рекетті жеке салаларында ана крініп, оны нтижелі орындалуына ммкіндік беретін абілетті, арнаулы абілет деп атайды. Бан суретшіні, музыкантты, актерді, спортшыны аын-жазушыны т.б. абілеттерін жатызуа болады.

Ал магистранттар болаша педагогтер боландытан, олар аталмыш салада ксіби маман болуы шін тмендегідей абілеттіктерге ие болуы шарт:

Педагогикалы абілеттер — малімні педаготтік ызметте жоары нтижелерге жетуін амтамасыз ететіндей даралы-психологиялы ерекшеліктері мен ксіптік трыдан маызды асиеттеріні жалпылама жиынтыы. Педагогикалы абілеттерді мынадай трлері сараланады: гностикалы (танып білу жне одан лззат ала білу), дидактикалы (тсіндіре білу, білім бере йрете білу), коммуникациялы (арым-атынас, ынтыматасты жасай білу), конструктивтік (оу-трбие материалын іріктеп ала білу, жобалай, жасай білу), ймыдастырушылы (шкірттерін р алуан арекет трлеріне еліктіріп, тарта білу, атысушыларды брін біріктіріп, оларды мдделерін ойылан масатты орындауа баыттай білу), перцептивтік (баланы ішкі жан дниесін ына білу, оларды сезімдері мен жай-кйін тсіне білу, эмпатияа абілеттілік), болжамдаушылы (педагогикалы крегендік жасай білу, педагогикалы ызметтегі зара рекеттестік нтижелерін болжай білу), суттестивтік (малімні эмоциялы, ерік-жігерлік иландырушылы ыпалы, ны айтылан жігерлі сзбен ажетті сер нтижесіне жете білу абілеті), экспрессивтік (малімні зіні білімі мен сенімдерін эмоциямен серлі етіп айтып жеткізе білуі, артистизмі, дауыс ыраы, ым, ишара, отайлылы элементтерін жетік мегеруі).

49.арым-атынаста комплимент айтуды ажеттілігін длелдеіз арым-атынаста комплимент айтуды маызы зор. Комплимент пен жаымпаздыа орта ешнрсе жо, себебі кез-келген адамда матауа трарлытай асиеттер болады. Соны байап, баалап ашы трде жеткізе білу – комплимент айту шеберлігі б.т. Комплимент адама деген жылы арым-атынасты крінісі. Ол баса адамдарды жасы жатары мен абілеттерін тауып, оны ары арай дамытуа ыпал жасайды. Адамны з-зіне деген сенімі мен зін-зі баалауы жоарылайды. Адамдар комплимент сияты матау сздерді рашан ажет етеді. Т.Пейн «Бір-екі жылы сз адамды баытты етсе, оны бндай баыттан бас тартызу шін обаан болу керек» деген.

Комплимент екідайлы маынасыз болу керек. Асыра айту, аыл айту, тзетуді комплимент айту кезінде олданбаан жн. Комплиментті ялмай, жасанды крінбес шін сенімді тонмен айту керек. Оны айтуды уаытын дрыс тадаан жн. Сонымен атар айталанбайтындай оригиналды боланы жн, жаттанды сздер адамда теріс эмоция туындатуы ммкін. рашан комплимент пен жаымпаздыты ажырата білііз.

Сонымен комплимент айтуды масаты – гімелесушіні кілін ктеру, ары-арайы сізбен серіктестікке жол ашу. Матау – гімелесушіні асиеттеріне жаымды баа беру. р адам матауды ажет етеді.

Комплимент айтуды психологиялы ережелері: схбаттасушыны ішкі жан дниесіне назар аударыыз; схбаттасушыны жасырын артышылытарына назар аударыыз; комплиментті шынайылыы; комплимент жалпы емес барынша наты болуы керек;

Комплиментті кптеген функциялары бар:

1. Комплимент айтылатын адамны кілін ктеру. Кез-келген адам жасы да крісі де, йел адам да ер адам да олара сйсініп араанды натады. Комплимент баытталып тран адамны ана емес, айтып тран адамны да кіл-кйін ктереді.

2.Комплиментті кмегімен адама кейбір жо немесе лсіз крінетін асиеттерді бар екенін сендіруге болады, немесе кейбір кемшілігін жндеуге болады, мысалы ыпсызды. Ол шін оны осы баыттаы кіші болса да жасы нтижелері шін матау керек.

3. Жалпы аланда комплимент – арым-атынас элементі. Комплиментті кмегімен арым-атынасты тзетуге, дшпанмен достасуа болады. Егер кйеуі йеліне жиі комплимент айтып отырса бндай отбасында рыс-керіс ытималдыы те тмен болады.