НДІРІСТІ ЙЫМДАСТЫРУ
3.1 Оператора нсаулы
Жоба жктелген кезде, бірден массивті егізуге арналан пішін терезесі пайда болады.
Сурет 7 Бадарламаны жктелгендегі крінісі
Массивті толтыру шін «Массивті егізу жне min max орнын ауыстыру» батырмасын басу керек! Ол шін Borland Delphi бадарламасыны button компоненті пйадаланады.
Сурет 8 Жиым элементтеріні толтырылан крінісі
Жолдар мен баандар толтырылып, «Массивті толтыру» батырмасы басылан со StringGrid компоненті массив элементтерімен толтырылады.
StringGrid компоненті – бл компонент апаратты кесте трінде бейнелеу шін пайдаланылады. Кесте белгіленген жмыс аймаынан трады.
Белгіленген айма жмыс аймаыны жол жне баан атауларын шыару жне тышанны кмегімен оларды лшемін басару ызметін атарады.
Белгіленген айма баса тспен ерекшеленген жне оан пернетатадан апарат енгізуге болмайды. асиеттері:
FixedRows – белгіленген айматы жолдар саны.
FixedCols - белгіленген айматы баандар саны.
RowCount – жмыс аймаы жол апараттарынан трады
ColCount - жмыс аймаы баан апараттарынан трады (оны бадарламалы жолмен де, тышанны немесе пернетатаны да кмегімен згертуге болады.
Бадарламадаы апаратпен атынас Cells[Acol, AROW:integer]: string асиеттеріні кмегімен жзеге асырылады. Мндаы, Acol - кестені баан нмірі, ал AROW - жол нмірі, ал нмірлеу нлден басталады.
Top – кесте рісіні жоары шекарасынан форманы жоары шекарасына дейінгі ашыты.
Left - кесте рісіні сол жа шекарасынан форманы сол жа шекарасына дейінгі ашыты.
Width – кесте рісіні ені.
Height – кесте рісіні биіктігі.
Font – кесте яшытарыны мазмнын шыару шін пайдаланылатын аріп.
Options.goEditing – кесте яшыыны мазмнын жндеу ммкіндігін крсетеді. Егер «аиат» мні таайындалса, жндеуге рсат етіледі, кері жадайда рсат етілмейді.
Options.goTab – курсорды кестені келесі яшыына <Tab> батырмасын пайдаланып кшіру ммкіндігін крсетеді. Егер «аиат» мні таайындалса, жндеуге рсат етіледі, кері жадайда рсат етілмейді.
Options.GoAlwaysShowEditor – компонентті жндеу режимінде болу ммкіндігін крсетеді.
Есепті нтижесі болып табылатын е лкен жне е кіші элементтерді пішінге шыару шін Label компоненті пайдаланады.
Сурет 10 Массивті толтыру жне нтиже шыару бадарламалы коды
Сурет 11 Есепті жауабыны крінісі
Бадарламаны коды Borland Delphi – ні «Код терезесінде» орналасан.
Код терезесі – бадарлама мтінін рып, жндеуге арналан. Бл мтін арнайы ереже бойынша рылады жне бадарламаны жмыс алгоритмін сипаттайды. Мтінді жазу ережелеріні жиынтыы бадарламалау тілі деп аталады. Delphi жйесінде Object Pascal бадарламалау тілі пайдаланылады.
Е алашында Код терезесінде толыанды Windows терезесі ретінде бос форманы басаруды амтамасыз ететін алашы шаын мтін шыады.
Жобамен жмыс барысында программист оан бадарламаны басаруды жзеге асыратын алашы толытырулар жасайды.
Тіпті арапайым бадарлама ру шін бадарлама кодын рып згертуге, жндеуге тура келеді. Жаа жобаны ашаннан кейін тмендегідей жолдар крінеді:
Delphi бл жолдарды жаа форма шін код терезесіне автоматты трде ояды. Код терезесі бадарламаны жмысы басталаннан кейінгі жаын арастырады.
ОРЫТЫНДЫ
Реттелген тип немесе массив – деп, біртектес типті, саны шектелген, барлы элементтері индекспен реттеліп жне бір идентификатормен бірлестіріп аталан, берілімдер жиынынайтады.
Осыан дейінгі арастырылып келген млімет типтері арапайым болып есептеледі. Себебі олар тек бір ана объектіге яни бір ана сана немесе символа атысты ана олданылады. Delphi-де бір типке жататын бірнеше элементтерден тратын обектілерді де пайдалануа болады. Массив осындай бір типке жататын элементтерден ралатын рылымды тип болып табылады.
арапайым типтер атарына жататын стандартты (Integer,real) жне олданушылар (тізбектелген тип) типтерінде бір айнымалыны сатау шін, негізінен компьютер жадысыны бір ана яшыы олданылады. Біра кптеген программалау есептеріні шешімін табу барысында рбір элементті деректерін жеке айнымалыа сатау орнына, оларды тізбектеп бір жерде сатау анарлым тиімді болып табылады.
Курсты жмысты басты масаты болып табылатын «B (10x10) массиві берілген . Осы массивтегі е лкен жне е кіші элементтеріні орнын ауыстыру. Екі массивті жне е лкен, е кіші мнін шыару керек» есебі толытай зіні шешімін тапты. Есепті шешу барысында жаадан кптеген функциялар пайдаланды. Соны бірі ретінде массив элементтерін айталанусыз толтыруды атап кетуге болады.Курсты жмысты масаты мен міндеттері толытай орындалды.