Халыаралы жария ыы жне халыаралы жеке ыты ара атынасы.
ХАЛЫАРАЛЫ ЖАРИЯ Ы ПНІНЕН ДРІСТЕР
Азіргі тада халыаралы ыты реттелу жадайы, оны азастанны ы жйесіндегі орны, халыаралы келісім-шарт ынтыматастыы мен азастан задарында халыаралы ыты баалылыы тек ана халыаралы байланыса тікелей атысушылар ана емес, лауазымды жне басада тлаларды ке клемінде ана болжамданбайды, оны маынасы ке, ол оамды мірді барлы негізгі салаларына з ыпалын жасауда.
Ы салалары ішінде фундаменталды сала болып табылатын Халыаралы ы пнін оыту барлы за оу орындарында кзделген. Себебі бл пн студенттерге жалпы мемлекетімізді мемлекеттігін танытатын белгілермен таныстырып теді. Мемлекетімізді ішіндегі саяси процесстер мен аымдара ыты баа бере отырып, мемлекеттегі жеке тланы ыты жадайын айындап крсетеді.
Бл пн мемлекетті ата заы болып табылатын негізгі зады нормативтік акт – Конституцияа жне халыаралы ыты айнар кзі болып табылатын халыаралы актілерге негізделген ы саласы, яни халыаралы ыты оу пні, объектісі, субъектісі, жйесімен жне дістерімен таныстырады. Халыаралы ы ымы мен адамдарды жне азаматтарды ытары мен бостандытарына кепілдік беру институты жнінде, мемлекеттік билік органдарыны ыты мртебесі жнінде ке малмат беріп, азастан Республикасыны мемлекеттік рылысымен таныстыру Халыаралы ыты негізгі масаты болып табылады.
Лекция мен семинар сабаы барысында студенттерге Халыаралы ыты алыптасуы, оны оамды дамудаы ролі мен орны жнінде ке шолу жасалып, азаматты оам ыты мемлекет рудаы халыаралы атынастарды маызы мен прогрессивті сері жайында теориялар мен кзарастар, ылыми пікірлер келтіру арылы мемлекетті рылымды ерекшеліктері сипатталан. Курсты оу барысында парламентаризм, демократизм, дуализм, бикамерализм, дипломатия, консулды ы, арыш ыы жне таыда баса жаа ы салалары мен таныс болады. Аымдаы баылау семинар сабатарында ауызша лгіде, жазбаша баылау жмысы жнінде, рбір тілген таырып бойынша тест арылы алынады.
Дріс тезистері
Таырып. азіргі халыаралы ыты мазмны жне жйесі.
Халыаралы атынас жне халыаралы ы.
Халыаралы ы ыты ерекше жйесі ретінде.
Халыаралы жария ыы жне халыаралы жеке ыты ара атынасы.
азіргі кезде бкіл адамзат ХХІ асырдаы з болашаын айындап, жріп ткен жолын ой елегінен ткізуде. Барша лем оамы ылым мен техника, мдениет пен нер, сол сияты кптеген ндіріс салаларында лы жетістіктерге ол жеткізуде. Мемлекеттер арасындаы зара арым-атнасты зара тыыз байланысты болуы мемлекеттерді халыаралы ы нормалары мен егемендік ыына сатау болып табылады. Халыаралы ыты нормалары халыаралы зара арым-атнастан басталады. Халыаралы ы кез келген оамны міріне лкен маанасы бар, халыаралы зара арым-атнасты дамуы мен сіп жетілуін реттейді.Халыаралы зара арым-атнастар халыаралы ыты нормаларыны мазмнын анытайды.
Айрыша зерттеуді ажет ететін тбегейлі мселерді (проблемаларды) бірі болып, е алдымен халыаралы ыты жне халыаралы зара арым-атнасты халыаралы жйедегі алатын орны белгілі. Мысалы, халыаралы зара арым-атнасты зертеушілер негізінен халыаралы зара арым-атнасты маызды жне анытаушы деп алып, оны жйе ретінде арйды(Г.А.Арбатов,Н.И.Лебедев, Ш.П.Саканаев, Д.Г.Томошевский жне т.б.).
Халыаралы жйе тар маынада мынаны рады: біріншіден: мемлекетке сас рылымдар: екіншіден, мемлекет рылым жолында,зіні туелсіздігі шін жрген халытар жне лттар;
шіншіден, халыаралы оамдар;
Тртіншіден,мемлекеттерді бірігуі;
Бесіншіден,осы элементер арасындаы байланыстар.
Жоарыда аталып ткендерден баса, халыаралы жйе ,халыаралы зара арым-атнаста олданылып жрген баса да, халыаралы-ыты жне леуметтік нормаларды райды. Халыаралы жйе аныталан бірттасты жне баса да рамдас бліктермен салыстырмалы бірттасыа тн. Халыаралы жйені зіне тн сипаты болып, біріншіден оны негізгі элементі мемлекетті халыаралы жйені блігі болып табылатындыы.
Осыдан, халыаралы ыты даму мселесін анытай отырып, халыаралы жйе ымы мен рамдас блігін жне азіргі кезедегі халыаралы зара арым-атнасты зіне тн ерекшілігін анытау керек.
Осы, жоарыда крсетілген тжырымдарды, халыаралы зара арым-атнастарды, оларды ыты табиатты ымы туралы жалпы орытынды шыаруа болады.
Халыаралы зара байланыс – бл, саяси, экономикалы, ыты, дипломатиялы, скери, мдени, ылыми, идеоялогиялы жне мемлекеттер арасын жалайды баса да байланыстарды жйесі.
Халыаралы зара арым-атынастара, мемлекеттер арасындаы ынтымытасты ныайту жне лайту, бейбітшілікте жне халыаралы ауіпсіздікті амтамасыз етудегі туындайтын жаа тйінді мселелер, ядролы соысты болдырмау, халыаралы ыты рлін ктеру тн асиет.