Таырып Халыаралы шарттар ыы
1. жаттарды ыы, оны айнар кздері жне кодификациясы.
2. Халыаралы шарттарды бекітуді негізгі салалары.
3. Халыаралы шарттарды орындалуы.
Халыаралы атынастар саласын жан-жаты зерттеу халыаралы ы жйесіні здіксіз жне демелі трде дамып келе жатандыы жайлы орытынды жасауа ммкіндік береді. Бгінде халыаралы-ыты реттеу саласына млде жааша, брын арастырылмаан тіршілік рекет аспектілері жатызылуда. Мемлекеттерді зара келісімшарттарды баран сайын кптеп жасасуы жне халыаралы міндеттемелерді жзеге асырылуын амтамасыз етуге деген талпыныс мемлекеттерді зара туелділігіні артуына негіз болуда. Мемлекеттер халыаралы міндеттемелерді едуір санын орындай отырып з тжірибесінде халыыралы келісімшартты нормаларды жзеге асырумен жне оларды орындалуын амтамасыз етуді анарлым жетілген механизмдерін зірлеумен байланысты болып келетін біратар мселелерге кез болып отырады. Халыаралы келісімшартты нормаларды жзеге асыру проблемасыны Кеестік кезеде жеткілікті дрежеде зерттелгеніне арамастан, бізді пікірімізше, аталмыш мселені азастан Республикасыны дербес халыыралы-ыты ызметіне атысты ой елегінен ткізуді ажеттігі орын алуда.
азастан егемендігін алан сттен бергі тарихи трыдан аланда ыса болып келетін кезе ішінде жеткілікті дрежеде ке халыаралы-ыты базаны алыптастырып лгерген. азастан Республикасы дегейі бойынша, реттеу таырыбы, ену тртібі мен ктеріліп отыран мселелерді маыздылыы бойынша ртрлі болып келетін 2300-ден арты халыаралы келісімшарт жасасты. Халыаралы келісімшартты нормаларды Республикамызды аумаында жзеге асырылуы жайлы айта отырып, олар млтіксіз трде орындалып жатыр деп біржаты трде тжырым жасау иын. Бл трыда белгілі бір иындытар кездесуде. рине, зге кез келген мемлекет трізді азастан зіні халыыралы міндеттемелеріні орындалуын амтамасыз ету барысында орын алып отыран проблемалы мселелерді шешіп отыруа тырысады. Бл мселелер ыты механизмдерді кемшілігімен, сондай-а саяси жігерді жотыымен байланысты болуда Саяси жадайлармен негізделген жзеге асыру проблемаларыны шешілуі шын мнінде халыыралы келісімшартты нормаларды талаптарын орындау барысында кездесіп отыратын барлы кедергілерді ысырып тастайды. Бл ретте айта кететіні, ішкі мемлекеттік нормативтік ыты актілердегі халыаралы міндеттемелерді орындалмау мселелерін іздестіру мен келісімшартты нормаларды жзеге асыруды тиімді механизмдерін зірлеу шаралары саяси сипаттаы проблемаларды мемлекет абылдаан халыаралы міндеттемелерді орындалу барысына тигізетін серін азайтуа ыпал етуі ммкін. Осыны ескерумен бізді халыыралы-ыты норманы жзеге асыруды амтамасыз етуді ыты жаы ызытыруда жне бл ебекте нормативтік-ыты сипаттаы мселелерге кбірек кіл блінген.
азастан Республикасыны ішкі мемлекеттік ыты халыаралы ыты нормаларымен зара рекеттесуін амтамасыз ететін конституциялы нормаларына келер болса, олар жеткілікті дрежеде прогрессивті болып табылады деп мойындаан жн болады. Мысалы, азастан Республикасы Конституциясыны 4-бабыны 3-тармаына сйкес бекітілген халыаралы келісімшарттар ішкі мемлекеттік актілерге араанда басымдылыа ие, ал задарда егер халыыралы келісімшартта згеше ережелер бекітілген болса, соысыны ережелері олданылуы тиіс екендігі крсетілген.
Келісімшартты тжірибені, сондай-а халыаралы келісімшартты нормаларды жзеге асырумен байланысты болып келетін мселелерді зерттеу ісіні теориялы трыдан аланда да, практикалы трыдан аланда да маыздылыы жоары екендігі тсінікті жадай. Халыаралы келісімшарттарды, ішкі мемлекеттік рсімдерді жзеге асыру мселесін ылыми трыдан зерттеу ісі лемні бсекеге барынша абілетті елу еліні атарынан з орнын табуа талпынып отыран мемлекет шін ерекше маызды болуда. гіме халыаралы-ыты нормаларды орындауды амтамасыз етуді зара йлесімді трде ласып жатан ішкімемлекеттік жне халыаралы механизмдерін дамыту жайында болуда. Осы трыдан аланда халыаралы келісімшартты нормаларды азастан Республикасыны аумаында жзеге асыру мселелерін зерттеу ісі брын-соды кешенді трде жргізіліп крмеген.