Санды немесе электронды термометр
Электронды термометр - алам тріндегі пішінде, арнайы кіріктірмелі сезімтал тетігі бар, лшеу нтижесі сан трінде шыны рылысынан крінетін пластикалы ондыры. Олар осымша ызметтерімен ерекшелінеді: соы лшеген нтижені есінде сатау, лшеу уаыты жне нтижесі туралы дыбысты сигнал беру, гигиеналы олдану шін ауыстыратын штытарыны болуы, корпусы су ткізбейді жне т.б. Электронды термометрлермен ауыз арылы, тік ішекте жне олты астында температураны лшейді (сурет 44).
|
Сурет 44
Электронды термометр
Артышылыы:
· олдануда ауіпсіздігі: бл ызулшегіште сынап болмаандытан, сындыру ммкін емес.
· Температураны лшеу нтижесін оу оай.
· Температураны лшеууаыты те ыса, барлыы 30–60 секунд. Температураны олты астында лшеу уаыты 1,5–3 минут зарады.
· Белгілі бір уаыттан кейін зінен-зі шеді.
· Жарыы бар термометрлерді араы кезде де олдануа болады.
· Барлы кзіргі лгілерінде соы лшеу тарихын сатайтын есте сатау ызметі бар (1-ден 25-ке дейін ).
· «Цельсий-Фаренгейт» лшеу ауыстыру шкаласы бар.
· те кп ртрлі лгіде, ртрлі пішінде жне ашы тсте немесе емізік трінде болады, икемді жарааттамайтын штытары болады.
Жетімсіздігі:
· Кптеген лгілерді, сіресе арзан трмысты лгілерін жууа, залалсыздандыруа болмайды.
· Кезеді трде батарейін ауыстырып отыру керек.
· Сынапты термометрлермен салыстыранда электронды термометрлерді баасы ымбат трады.
Инфраызыл термометр
Бл термометр трлері жаында пайда болса да, халы арсында тез арада сраныса ие болды. Инфраызыл термометр жмысыны принциптері: аса сезімтал лшейтін элемент адам денесінен блінетін инфраызыл суле мліметтерін тсіріп, біз йренген температуралы диапазонда сйы-кристалды рылыда крсетеді. Кейбір термометрлерде экрана жары тсіру арастырылан, ол тнгі уаытта алынан мліметтерді арауа кмектеседі (сурет 45).
|
Сурет 45.
Инфраызыл термометр
Артышылыы:
· Электронды термометрлерді барлы негізгі ызметтері бар (лшеуді есте сатау, дыбыс сигналдары, зі шу жне т.б.).
· Температураны те тез лшейді (барлыы 5–30 секунд).
· Ауыстыратын штытар дезинфекция жне гигиена сратарын шешуге ммкіндік береді.
· Тері бетіне тимейтін лгісі жылап жатан балаларды жне йытап жатан науасты да температураларын лшеуге ммкіндік береді.
Жетімсіздігі:
· лшеу жадайына байланысты лкен ателіктер болуы ммкін, ал арзан лгілерінде лшеу длдігі 0,3–0,5 градустан асуы ммкін.
· Температураны денені тек белгілі бір аймаында ана лшеу керек (мадай, ла, самай).
· Ортаы латы абынуы кезінде, ла лгілері дрыс нтиже бермейді.
· Айайлаан немесе жылаан балаларда лшеу нтижесі дрыс болмауы ммкін.
· Кезеді трде тексеруді ажет етеді.
· Термометрмен абайлап жмыс істемесе, латы дабыл жараын заымдаан жадайлары боландыы млім.
· ымбат трады.
Терможолатар
Терможолатар – бл дене температурасыны серінен, зіні тсін згертетін абілетке ие кристалдары бар термосезімтал абыша (сур. 46).
 |
Сурет 46.
Терможолатар
Терможолатарды ртрлі олданады. Оларда белгілері болады: «жоары температура» немесе «ктерілмеген температура». Олар температураны дрыс крсететін ызулшегішпен лшеу керек, не керек еместігі туралы сигнал береді.
Терможолатар жол жргенде ажет болады, сондытан демалуа немесе сапара шыандатерможолатарды зімен бірге алу керек.
Артышылыы:
· Жола шыанда олдануа ыайлы, кп орын алмайды, салмаы да жо.
· Температураны тез лшейді (барлыы 5–30 секунд).
Жетімсіздігі:
· Кп ателеседі
· лшеуге кп факторлар сер етеді: жары, терлеу, тері бетіне тиіп тру тыыздыы жне т.б.
Адама температураны анытау шін, термометрді андай трін олданса аса маызы жо. Бастысы – бір кезе ішінде температураны ртрлі ызулшегішпен лшемеу ажет, йткені крсеткіштері біршама згеруі ммкін жне адамны денсаулы жадайыны жалпы крінісін дрыс крсетпеуі ммкін.
олты астында дене температурасын лшеу дістері (аксилярлы лшеу)
Шараа дайындау:
1. Термометрді істейтініне кз жеткізііз
2. Шкаладаы крсеткіш 35°С аспайтынына кз жеткізііз (ажет жадайда термометрді сілкілеп тсірііз).
3. олты асты терісі ратыын тексерііз (ажет жадайда таза майлыпен срту).
Шараны орындалуы:
1. олты астын арау
2. Сынапты резервуар науасты олты астыны ортасында тратындай етіп, термометрді ою ажет (теріге толыымен тиіп труы керек).
3. Науаса олын кеуде уысына басуын срау керек.
4. Термометрді олты астынан 10 минуттан кейін алып, крсеткішін арау керек.
5. Дене температурасын лшегеннен кейін алынан мліметтерді температуралы ааза тіркеу керек.
6. Термометрді дезинфицирленген ерітіндісі йылан ыдыса салу ажет.
Ауыз уысында температураны лшеу дістері (оральды лшеу)
Шараны орындалуы:
1.Температураны лшер алдында 5 минуттай босасу ажет.
2.Термометрді штыын тілді тбіріне жаын жерге астына ояды (тіл асты атпары).
3.Термометрия жргізгенде, суы ауа тспеу масатында ауыз жабы болуы керек.
4.Ауыз уысында дене температурасын сынапты термометрмен лшеу уаыты –3 минуттан аспау керек.
5.Ауыз уысында дене температурасын лшегенде алыпты дегей:36,8-37,30 С
Таяу арада ішкен ысты немесе суы сусындар, темекі шегу температураны згертуі ммкін. Бл дісті 4-5 жаса дейінгі балалара, ауыз уысыны аурулары бар науастара, психикалы аурулара олдануа болмайды.
Тік ішекте температураны лшеу дістері (ректальды лшеу)
Тік ішекте дене температурасын лшегенде дрыс нтиже алынады, йткені тік ішек-траты температурасы бар анальды ысышпен жабылан уыс. Онымен оса тік ішектегі температура ішкі мшелерді температурасына сай келеді.
Ректальды лшеуге крсеткіш: 4-5 жаса дейінгі балалар, азаны жалпы тоазуы, олты асты терісіні заымдалуы жне абыну процестері, науасты айын лсіреуі.
арама-арсы крсеткіштер: іш ту, іш ату, ктеу жне тік ішекті баса аурулары.
Шараны орындалуы:
1.Термометрді штыын вазелинмен майлау.
2.Науаса бір ырымен жатуын тіну, кішкентай балаларды ішімен жатызады.
3.Термометрді абайлап тік ішекке 3-5 см тередікке енгізу. Термометрді бірден кіргізуге, тік ішекте атты бекітуге, дене температурасын лшегенде озалуа болмайды.
4. Науаса термометр айналасын жамбасымен ысып стауын, жамбасында жатан саусатарымен термометрді стап труын тіну.
5. Тік ішекте дене температурасын сынапты термометрмен лшеу уаыты 2–3 минуттан аспау керек.
6. Тік ішекте дене температурасын лшегенде алыпты дегей:37,3-37,70 С. Тік ішекте олты астына араанда алыпты температура 0,5-1 0 С –а жоары екенін есте сатау керек.