Бзылан ажеттілікті анааттандырудаы мейірбикелік рекеттер

 

Науас адам жеке гигиенасын жзеге асыру кезінде кмекке мтаж болады: жуыну, ырыну, ауыз уысыны ктімі, шаш, тырна ктімі, дрет алу, ванна абылдау жне таматану. Бл кезде мейірбике олдары науас олдарыны ызметін атарады. Біра кмектесе отырып, науас дербестігінде талап ету керек, сол шін оны тілегін мадатаан да жн.

Медициналы ызметкер науасты дербестігін сатау масатында науасты жне оны отбасы мшелерін «зін- зі кту» дістеріне белсене атысуына шаыруы керек (кесте 7-10).

 

Кесте 7.

Науасты физиологиялы ажеттіліктерін анааттандыру кезіндегі кмек

 

ажеттіліктер	Бзылан ажеттілікті анааттандырудаы мейірбикелік рекеттер
Ауаа	Кереует бас жаын ктеру, науаса Фаулер алпын беру. Науасты йрету: - жтелу, тыныс алу жаттыулар техникасын; - тншыу стамасында зіне-зі кмек крсету дістерін; - ингаляторды збетінше олдануды.
Таамда	Науас таматануында кмектесу. Науасты адекватты таматануа йрету. Диетаны сатауа науаса жне оны туыстарына кеес беру
Сйыты абылдауда	Науаса ішуіне кмектесу. ажетті сйыты млшерімен амтамасыз ету
мір ажеттіліктеріні німдерін бліп шыару	Науасты судномен жне зр абылдаышпен амтамасыз ету. Науасты жне туыстарын памперсті, судноны, зр абылдаышты олдануды йрету. лкен жне кіші дретке отыран кезде науас ауіпсіздігін жіне жекеленуін амтамасыз ету
йыда	Жайлы йыа жадай жасау. йы бзылысыны себебін анытау. йыны реттейтін дадыа науасты йрету (йы алдында серуендеу) Науасты кн тртібін растыруа, дем алуа йрету.
озалыста	Адам жадайына озалыс шектелуіні серін анытау. Науас жне туыстарын тсектегі озалыс жне ЕДШ дістеріне йрету. Тсектен тру, балдапен немесе таяпен жру дістерін йрету (озалуа рсат бар кезде).
Жанасуда	Науаспен сйлесе отырып оны олынан стау, жастыын жне крпесін тзеу. Науас жаындарына оны жиі шатауына кеес беру

 

Кесте 8.

Науасты ауіпсіздік ажеттіліктерін анааттандыру кезіндегі кмек

 

ажеттіліктер	Бзылан ажеттілікті анааттандырудаы мейірбикелік рекеттер
Сенімділікте	Кереуетті максимальді тмен дегейге тсіру. Мейірбике немесе туыстарыны кмегімен труына жне озалуына нсау беру. Науасты жру кезінде таяпен жруге йрету
ораныста	оршаан ортаны ауіпсіздігіні науас жадайыны сер етуіні сырты факторлара туелділігін анытау. оршаан ортаны ауіпсіздігін олдайтын шаралара науасты жне туыстарын оытып йрету. Шешілмейтін мселелерге науасты адекватты шешім абылдауына кмектесу.
Паналыта	Стационардан шыарар алдында науасты йі бар екендігіне кз жеткізу. Егер науас панасыз болса мгедектер немесе арттар йіне жіберуге рекет жасау
Киімде	Киім тадауда науасты физикалы жне сана-сезімдік абілетін анытау Науаса киім киюіне жне шешуіне кмектесу. Науасты з бетінше киініп жне шешінген сіттерін мадатау.

Кесте 9.

Науасты леуметтік ажеттіліктерін анааттандыру кезіндегі кмек

 

ажеттіліктер	Бзылан ажеттілікті анааттандырудаы мейірбикелік рекеттер
Малдауда	Науасты здігінен ктімін жзеге асыруына деген тілегін, масатын жне жетістіктерін мадатау
Тсінуде	Науаспен атынасу дісін тадау. Науасты тыдау, ызыушылы таныту, мселесіне зейін блу, жан ашу
Бауыр басу мен махаббатта	Науасты жадайына байланысты туыстарына зейін мен махаббатты, аморлыты ажеттілігі мен орнын айту .
Отбасында	Науаса тез жазылуын жне оан оны да атысуын айтып, тсіндіру Туыстары мен достарына оырау шалуына кмектесу.

 

Кесте 10.

Науасты зіндік сыйлау мен сыйласты ажеттіліктерін

анааттандыру кезіндегі кмек

 

ажеттіліктер	Бзылан ажеттілікті анааттандырудаы мейірбикелік рекеттер
Сыйластыта	леуметтік жадайына туелсіз науасты аты-жнімен атау Науасты толандыратын мселелер науас шінде жіне Сіз шін де аса ажет екендігін тсіндіру.
зіндік сыйластыта	Науаса иынды туызан жне оны орындаан іс-шараны маыздылыын науаса айтып тсіндіру
Жетістікте	Іс-шараны орындаан жетістікті орындааннан кейін науасты жне туыстарын мадатау, жетістігімен блісуге ммкіндік беру

Тері ктімі

Адам терісі бірнеше ызметті атарады:

· оранышты (механикалы заымнан, микроорганизмдерді жне токсикалы заттарды сырты ортадан енуінен орайды);

· аналитикалы (теріні сезімталдыы);

· терморегуляторлы (тулігіне дені сау адамда тер бліну арылы жылуды берілуі 20% райды, ал ызбасы бар науастарда – едуір кбірек);

· бліп шыару (тері арылы, оны тері бездері суды, мочевинаны, зр ышылын, натрий, калий жне т.б. заттарды бліп шыарады).

Тынышты кезінде алыпты дене температурасында 1 л жуы тер тулігіне блінсе, ал ызбасы бар науастарда 10 л жне одан да арты блінеді. Тері арылы газ алмасу кшейіп, бзылан зат алмасу німдері бірнеше ретке седі, ол тер бліну кезінде теріде алып, треніні бзады. Теріні кірлеуі оны оранышты асиетін, алыпты микрофлорасын бзып инфицирленуге жадай туызады. Сондытан науасты жеке басыны гигиенасында дене тазалыы басты рл атарады.

Жалпы режимдегі науастар з беттерінше 7 кнде бір рет ванна немесе душ абылдай алады. Тсек немесе ата тсек режиміндегі науастара ванна абылдау жне душ алу жадайыны ауырлыына байланысты жне асынуларды даму аупіне сай арсы крсеткіш болып табылады. Біра, мндай науастарды терісіні гигиенасын сатау жне терісіні ктімі мият жзеге асырылуы тиіс.

Тсек режиміндегі науастарды жуындыру жне олын жуу кнделікті жргізіледі. Бетін, мойнын, денесіні жоары блігін кнделікті, ал олдарын — р таматанан сайын жуады.