Сабаты таырыбы: Нумерация таырыбында дидактикалы материалдар олдану.
Жоспар
1.10 клеміндегі сандарды оытудаы крнекіліктер.
1. Теріс емес бтін сандар нумерациясын оытудыы алашы кезе 10 клеміндегі сандарды нмірлеуді оытуда сандарды шыарып алу жне оларды цифрды кмегімен жазу, осу жне азайту амалдарымен таныстыру болып табылады. Алашы онды сандарын оыту жне сан жне цифр ымын анытауды. міндеттері:
1. Сан жне цифр туралы тсінік алыптастыру: санды ртрлі тсілмен шыарып алу, 10 клеміндегі сандарды атауын жне сол сандарды цифрлармен белгілеу, мегерту, цифрларды жазу біліктерін алыптастыру.
2.1-ден 10-а дейінгі (жне керісінше) сандар ретін еркін мегеру, игеру. Сандар атарындаы 0 саныны орнын білу.
3. Сандарды салыстыру жне оны нтижелерін >,<, = табаларымен белгілей алу біліктерін алыптастыру жне тедік пен тесіздік ымдарын алыптастыру.
4. 10 клеміндегі сандар рамыны барлы жадайларын берік игеру.
Санды шыарып алуды р трлі тсілдерін (олар шеу) арастыру барысында:
а) кез келген санды заттарды (дыбысты, озалысты) санау арылы шыарып алуа болады
) Санды шамамен лшеуді нтижесінде шыарып алу: кесіндіні зындыын сантиметрді немесе уаытты саатты кмегімен лшеу арылы;
б) осу жне азайту амалдарын орындау нтижесінде санды шыарып алуа болады:
 |
4 + 1 = 5
 |
5 – 1 = 4
Демек, сан арифметикалы амалды нтиесін сипаттайды.
в) Сандарды атауларын игеру жзеге асырылады: оушылар санды істиді жне айтады (дыбыс сияты), сонымен бірге санды табаларды, яни цифрларды (ріп сияты) кмегімен жазумен таныстыру; оушылар санды белгілейтін таба ретінде цифрды крсетеді жне жазады, демек, ауызша жне жазбаша нумерация бір уаытта енгізіледі.
Цифрларды жазу біліктері тмендегідей жоспар бойынша алыптастырылады:
цифрды баспа жне жазба трімен таныстыру: оларды ажырата алуа басаларды ішінен тани білуге йрету;
«Цифр неге сайды?», «Цифрды айдан крдідер?», «Нешеу, крсет?» (сан – зат жне керісінше) балалар ойындарын олдану:
 |
цифрды жазу лгісін талдау: цифр андай элементтерден трады (кесте, оулыта, татада, дптерде);
ол озалысыны баыт игеруі: ауада жазу, татада біртіндеп жазу, дптердегі лгіні бастыру;
цифрды з бетімен жазу: лдеайда демі жазыланын (бір сызыпен сызады) жне стсіз жазыланын (екі сызыпен сызады) тадату.
Бір табалы сандар ретін анытауа жне натурал сандар атары руа йрету.
а) Натурал сандар атарын ру принциптерімен таныстыру жзеге асырылады: сана 1-ді осу арылы келесі сан шыады, ал саннан 1-ді азайту барысында оны тікелей алдында келетін сан шыады, яни сандар атарындаы сана 1-ді осып, келесі санды, саннан 1-ді азайтып, алдыы санды шыарып алуа болады.
) Оушылар тура жне кері баытта санауа йренеді, яни кез келген саннан бастап, су жне кему ретімен санайды.
б) Сандар атарындаы сандарды орнын анытау оларды салыстыру арылы іске асырылады: 5>4, демек, ол сандар атарында 4-тен кейін трады, ал 4<5, яни ол сандар атарында 5-ті алдында трады, демек, 5 саны 4 жне 6 сандарды арасында трады.
р жаа санды белгілі сандармен салыстыру;
«Жаластыра санау», «Эстафета», «Доп латыру», «Кршісін ата», жне т.б. ойындарды олдану.
в) 0 (нл) санымен таныстыру 1 жне 2 сандарын оытып йреткеннен кейін іске асырылады.
Дорбада бір доп бар, малім оны бір балаа береді: «Мен не істедім? Неше доп алды?» жауап: «Ешнрсе алан жо». Егер ештее жо болса, оны біз 0 деп тсінеміз. (Екі арындашпен крсетуге болады), демек, 1-1=0, 2-2=0.
4. 10 клеміндегі сандар рамын мегерту.
а) 10 клеміндегі р санны рамы сол санмен таныстырыланнан кейінгі сабата оытылады:
осылышты біреуі 1 болан жадайда (сандар нумерациясы туралы білім негізінде) 10 клеміндегі кез келген санны рамын анытай алу, мысалы, 3=2+1, 4=3+1; ...; 10=9+1;
осуды ауыстырымдылы асиеті негізінде сандар рамын есте сатауа арналан жадайларды екі есе ысарту:
«4 жне 1», «3 жне 2» 5 санны рамын анытайтынын білсе, жеткілікті, йткені, егер 5 4+1 болса, онда 5=1+4, егер 5=3+2 болса, онда 5=2+3.
) Сандар рамын оытуа жне бекітуге арналан жаттыулар олданылады.
 |
Тменгі среге 1 (2,3,4) дгелектерді алып ою, янм 5=4+1; 5=3+2; 5=2+3; 5=1+4.
 |
Екі беті екі тске боялан дгелектер; алма-кезек аударылып ойылады.
5=4+1
 |
5=3+2
«Баспалда» тік тртбрышын кезекпен бояу;
сандар рамыны екі тсті кестелері.
«олымда нешеу екенін тап», «йнекшелерді толтыр», ; «Санды тап», «лыпты кілтін тап», «йлерге оныстандыр» дидактикалы ойындары.