Баылау сратары

1.Алгебра элементтерi таырыбында дидактикалы материалдар олдануды ата.

2.Математикалы рнек ымын оытудаы дидактикалы материалдар дайындау дістемесі андай?.

дебиеттер:

1. Оспанов Т.., Кочеткова О.В., Астамбаева Ж.. Жаа буын окулытары бойынша математиканы оыту дістемесі. 1-4-сыныптар. Алматы: «Атамра», 2005.

2. М.И. Палий. Наглядность при изучении математике – М., 1995.

3. Л.М. Фридман. Наглядность и моделирование в обучении. – М., 1999.

4. М.А Пышкало., Е.Г. Гаврилов. Наглядные пособия по математике – М., 1996.

5. Оспанов Т.. жне т.б Математика. 1 -4-сыныптар..Алматы: «Атамра», 2011

6. Т..Оспанов Т.К, Ш.Х.рманалина, С..рманалина. Бастауыш мектепте математиканы оыту дістемесі. «Фолиант» баспасы, Астана-2007

7. Н.Н. Никитин. Наглядные пособия по математике в начальной школе – М., 1998.

8. Оспанов Т. Математика. Дидактикалы материалдар.4-сынып. Алматы: «Атамра», 2010.

Лекция 24

Сабаты таырыбы: Алгебра элементтерi таырыбында дидактикалы

Материалдар

Жоспар

1.Тедік, айнымылысы бар рнекті оытудаы дидактикалы материалдар

2.Тедеуді оытудаы дидактикалы материалдар

1.Санды тедік жне тесіздік ымы 1-ші тосан да 10 клеміндегі сандар таырыбында таныстырылады.

Сандарды салыстыру — заттарды екі тобын алып, яни крнекілікке сйеніп, айсы топта заттарды арты, кем немесе сонша екенін таайындаумен байланыстырылады жне салыстыруды нтижесі сйкес сандарды жне катынас табаларыны ('>", "<", '=") кмегімен жазылып крсетіледі, ал шыа жазулар сйкес тедік немесе тедеіздік деп аталатыны айтылады. рі арай осу мен азайту амалдарыны жне тедік табаларыны кмегімен орындалатын жазуларды да тедік болатыны айтылады. рдайым тедік немесе тесіздік ру крнекілікке сйеніп жзеге асырылады. Тедік немесе тексіздік ру, оу жне жазу арбапас кнрастыры-лады, сонкмен оса р жаа санны енгізілуіне орай біртіндеп крделене береді жне тиянатала тседі.

4 = 4 Бл – тедік

5 > 4

4 < 5 Блар – тесіздіктер

Бл бастауыш сыныптарда айнымалы туралы ымдар алыптастыру жмысын бастауа, балаларды символдарды математикалы тіліне ертерек баулуа ммкіндігі береді. ріпті маынасын айнымалыны белгелейтін символ ретінде анытай тсуіге дайынды жмысы I сыныпта 10 клемінде осу жне азайту амалдарын айталауа байланысты ткізіледі.Ол кезедер:

Бірінші кезеде балалар тедеулердегі белгісіз санды белгілеу шін латын алфавитіні (а,в,с,д) жаа ріптермен танысады. Мысалы, 40+а=49, в-10=21

Екінші кезеде ріпті айнымалыны енгізгенде жаттыулар жйесінде индуктивтік жне дедуктивтік дістерді дрыс аралас пайдалануды ролі маызды болады. Осыан сай жаттыулар санды рнектерден ріпті рнектерге керісінше ріпті рнектерден санды рнектерге кшу жаы арастырылады. Мысал, татаа "I осылыш", "II осылыш" "осынды" деген жазуы бар плакаттар ілініп, бетіне сандар мен математикалы рнектер жазылан, карточкалар мен толтырады.

Бдан рі таы да неше рнек растыруа болатындыы тсіндіріледі. Балалар бірнеше рнектер крастырып, оларды орта асиеттерін айтады, бірдей амал осу амалы жне р трлі амал-трліше осылыштар екендігі. Малім балалара р трлі сандарды жазуды орнына, бірінші осылыш бола алатын кез келгенге санды бір ріппен, мысалы а рпімен белгілеуге болатынын тсіндіреді.

Малім а+в рнек екендігін, мнда осылыштар ріптермен белгіленгендігін тсіндіреді. Бл сандар ріптерді мнідері деп аталады. в+с рнегінде ріптер сан мндеріні жиынын абылдай алатындыын, ал ріпті рнекті зі санды рнектерді жалпыланан трі екендігін оушылар тсінуі шін, ріпті рнектен санды рнекке кшуге жне керісінше жаттыулар арастырылады.

шінші кезеде рнектермен жмыс істеген кезде траты шамалар туралы ым айындала тседі. Осы масат пен, тракты шама цифрларды кмегімен жазылатын рнектер арастырылады, мысалы а+12, 8±с мнда да санды рнектерден ріптері мен цифрларды кмегімен жазылан рнектерге кшу жне керісінше жаттыулар орындалады. Осы масатпен плакатты пайдалануа болады. Крнекіліктен I осылышты мндері згеретінін, ал ІІ осылыш згермейтінін байайды.

Осылайша 17± n, к±30 тріндегі математикалы рнектерді, кейінірек 7-в, с-4, а:8, 48:с1 тріндегі рнектерді алуа болады.

2. Бастауыш математика курсы бадарламасында крсетілгендей, алгебра элементтеріні ішінде дидактикалы трыдан аланда аса маыздысы – тедеу жайында тсінік беру жне оны шешуді тсілдерін оытып, йрету, сондай-а есепті алгебралы тсілмен (тедеуді кмегімен) шешуді мн-маынасын ашу болып табылады.

Тедеулерді шешу тсілдерін арастыратын ретпен оытып йрету жне оларды кмегімен есеп шыаруды арастыру бастауыш буын оушыларын келесі сыныптарды талабына сай дайындауды амтамасыз етеді. йткені олар тедеуді шешуге дадыланады жне тедеу ру арылы есеп шыаруды тсіліні мн-маынасы, ерекшелігі жайында бастама тсінік алады. Соны нтижесінде алгебра элементтеріні оытуды басты масатына жетуді негізі аланды.

Бадарламаа сйкес І – ІV сыныптарда 7 + х = 10, х – 3 = 10 + 5, х * (17 - 10) = 70, х : 2 + 10 = 30 тріндегі бір белгісізі бар бірінші дрежелі тедеулер арастырылады.

Оушыларды тедеуді шешуді р трлі тсілдерімен таныстыру тмендегіше:

Тедеу шешуді бірінші тсілі 1 сыныпта арастырылады.

Дайынды кезеінен со - бірінші тсіл "сынап кру" : а рпіні орнына тура санды тедік шыанша, сандарды кезекпен ою; сондытан бл тсілді сынап кру тсілі дейді:

Мысалы, 3 + а = 7 арастырайы, сан мндерін оямыз, сонда

3 + 0 = 7 тура емес тедік

3 + 1 = 7 тура емес тедік

3 + 2 = 7 тура емес тедік

3 + 3 = 7 тура емес тедік

3 + 4 = 7 тура тедік

демек, а = 4 – тедеуді шешімі.

Екінші тсілі тедеулерді тебе – те трлендіруге негізделген:

х + 2 = 5.

Тедеуді руды жне оны шешуді крнекілігі ретінде таразыдаы жктерді массасын лшеу процесі олданылады:

х + 5 = 5 – тедеуді екі блігінен де бірдей санды азайту;

х = 5 – 2 – тедеуді екі блігінен де 2-ні азайтамыз

х = 3

Тексеру:

3 + 2 = 5

5 = 5