Сабаты таырыбы: Математикадан жргізілетін збетінше жмыс трлерін оытудаы дидактикалы материалдар
Жоспар
1. Математикадан жргізілетін збетінше жмыс трлерін оытудаы дидактикалы материалдар
2.Математикадан жргізілетін збетінше жмыс трлерін оытудаы пайдаланылатын жне дайындалатын дидактикалы материалдар
1. Оушыларда збетінше жмыс істеу дадыларын алыптастыру - бастауыш сыныпта оытуды маызды масаттарыны бірі. збетінше жмысты орындауда тмендегі крнекі ралдарды пайдалануа болады.
1. Трлі-тсті суреттер
2.Плакаттар
3.Слайдтар
4.Кестелер.
Ал, бастауыш сыныпта математика сабаында жргізілетін збетінше жмыстарды негізгі ш трге:
а) оып-йренетін;
) машытанатын;
б) тексеретін болып блінеді. Енді оларды же- жеке жргізілетін збетінше жмыс трлерін оытудаы пайдаланылатын жне дайындалатын дидактикалы материалдарды арастырайы
Егер збетінше жмыстар жаа білімді игеру абілетімен байланысты болса жне онда оушыны саналы абылдауы арастырылан болса, атап айтанда: талдап орыту, жмыс орытындысын тексеру, логикалы есептерді шешу, орытындыларды салыстыру т.б. йымдастырылса, онда бл оып-йренетін збетінше жмыса жатады.
з бетінше жмысты бл трі жаа білімді игеру барысында андай да бір дидактикалы масат алдын-ала аныталанда, сол жаа материалдарды йренуді басында немесе материалды ту стінде жргізіледі.
Мысалы “осуды орын ауыстырымдылыы” деген таырыпта 1-ші сыныпты математика оулыында мынадай тапсырма арастырылады.
6+2 5+4 9+1
2+6 4+5 1+9
Бірінші осылыш неге те? Екінші осылыш неге те? осынды неге те? Екінші рнекте бірінші осылыш неге те? Екінші осылыш ше? осынды неге те осыан толы жауап берідер. Оушылара збетінше шешуге осы тапсырманы беруге болады. Барып оып-йренетін збетінше жмыс сияты бл тапсырмаа ерекше мн маына беру керек. Осыдан таырыпта баяндалатын негізгі задылыты оушыны зі табуына, байауына жол ашылады, тек сратар жйесі мият арастырылуы керек. Сонымен бірге бл тапсырманы орындаанда кейбір есептеу дістерін олданамыз.
Егер жмыс басталана дейін І-ші баананы мысалдарын талдау керек болса, онда сандар бірдей; айырмашылыы компоненттерінде, ал шыан нтиже бірдей екеніне назар аудару керек. Сонда алан тапсырмаларды орындап, збетінше жасаан шешімдері мен орытындылары, алашы задылыты тиянатайды. Сондытан збетінше жмыса орытынды жасау те маызды.
орытынды: осылыштарды орнын ауыстыраннан осынды згермейді.
Осындай орытынды жасау барлы мысалдарды саналы трде орындау шін де жне тілген таырыпты негізгі білімділік функциясын ашу, ондаы орытылатын тжырымды длелдеу шін де ажет.
Оып-йренетін збетінше жмысын “Амалдар тртібі, жашалар” таырыбында йымдастыруа сйкес тмендегі жаттыуды сынуа болады.
І-мысал.
8 бен 4 сандарыны айырмасына 2-ні ос
(8-4)+2=6
8 санынан 4 пен 2 саныны осындысын азайт
8-(4+2)=2
жазыландарды оы жне амалдарды орында
6+(4+2) 10– (4+5) (2+8)–1
(6+4)+2 (10-4)+5 2+(8–1)
2-мысал
Жазыландар дрыс болу шін тастап кеткен жашаларды орнына жаз:
5–2+1=2 5+2–1=6 9–7+1=1
Егер тапсырма баланы білімін тередету шін жне де задылытарды зара байланысын табуды керек етсе, онда материалды ткен кезде оып-йренетін збетінше жмыстарды жргізуге болады.
Жмысты орындауда оушыларды бір-бірімен пікір алмасуына болады. Оып йрену збетінше жмысы баылау жмыстарыны атарына жатпайды, сынып журналына оан баа оймайды, кейде жеке оушыларды жмысы баалануы жне есепке алынуы ммкін.
Жмысты бл тррі арапайым математика операцияларын немесе алгоритмді пайдалану кезінде жргізіледі. уелі зіндік жмысты бл трі малімні кмегімен, татаа жазуымен жргізіледі. Бл кезде материал толы игеріледі деуге болады. Тек оушыларды жаттыуларды збетінше орындаулары ана осындай тжырыма келтіре алады. Машытанатын збетінше жмысы рбір сабата ткізіледі.
Сабаты таырыбы мен масаты аныталан болса, онда оу материалыны мазмны жаа білімді ртрлі тапсырмалармен толытырып орытындылайды. Сондытан сабаты жоспарлаанда оу-жаттыу тапсырмаларында анытау керек. Онда: тсіндірме-демонстрациялы масатта андай тапсырма немесе мысал пайдаланылатынын, татада не шыарылатынын жне тсіндірілетінін, збетінше орындауа андай жмыс берілетіндігін анытау керек.
Мысалы, 3-ші сыныпты математикалы оулыында “рама атаулы сандарды осу” деген таырыпта 26 мысал мен 2 есеп арастырылады. Оны рамында 17 даярлы мысалы ауызша алдын-ала орындалу жмысына, біреуі рама атаулы сандарды осуды 2 тсілін тсіндіру шін, ал 2-уі баяндай тсіндіріп беру шін берілген. Ал алан екі мысал жне 2 есеп малімні алауы бойынша орындалады. Машытанатын збетінше жмысты брын тіліп ойан материалды айталаанда да ту керек. збетінше жмысты машытанатын типі бадарламалы білім берілген со жне сол білім толы игерілуі шін жргізіледі. Мысалы: “белгісіз кбейткішті табу” таырыбында белгісіз кбейткішті табу шін 2-4 тапсырма сынып, оны олдануды дадылары игеріледі: тапсырма мазмны бір немесе бірнеше нсада беріледі.
7·3= 6·4= 5·4= 6·5=
21:3= 24:4= 20: = 4 30: =
21:7= 24:6= 20 : = 5 :5=
·5=45 9· =81 8· =56
7· =49 ·4=36 8· =8
Тасырманы орындау барысында нашар лгеретін оушылара малімні кмегі те ажет.
Оып-йрену збетінше жмысы сияты мнда да оушылара бір-бірімен пікір алынуымен бірге малім тарапынан кмек крсетуге болады. Тапсырма збетінше жмысты аятау барысында, саба стінде тексерілгені дрыс, себебі ол оушылара здеріні жіберген атесін жндеуге ммкіндік береді. Мнда жалпы баа ойылмайды, себебі бл баылау жмысыны тобына жатпайды.
Тексерілетін збетінше жмысты екі трі болады: баылау жмысында жне тексеретін збетінше жмыстар. Баылау жмыстары бл бадарламадаы тілген тарауды аншалыты игерілгені туралы орытынды жасайды. Осыны орытындысы бойынша оушыларды оыту кезіндегі білімні сапасы, ептілігі, шеберлігі, дадысы байалады. [20] Баылау жмыстары, мектеп жмысыны жоспарымен іске асырылады. Баылау жмысында ткен материалдара байланысты орындалатын тапсырмаларды татаа нсамен немесе кеспе ааздарына жазып р оушыа жеке лестіріп беру керек. Бл жмыс 20-25 минут уаыта шаталып беріледі. Оларды орындалу сапасы баасы сынып журналына ойылады.
Тексеретін збетінше жмыстары таырып бойынша оыту, бадарламаны орытындылауды аятау масатымен немесе бадарлама сратарынан алан білімін анытау масатында жргізіледі. Бл оыту масаты таырыппен байланыстырылан бір немесе бірнеше сабаты нтижесін байауа ммкіндік туызады.
Тексеру збетінше жмысына уаыт жетпеген кезде, оны келесі сабата ткізуге болады. Тексеру жмысын мазмны тек сабатан айтаан, тілген жне орытындыланан материалдарды амтуы керек. Мны орытындысы жаа білімні игерілгенін жне педагогикалы ебекті нтижесін крсетеді.
Енді “Белгісіз кбейткішті табу” таырыбына тексеретін збетінше жмысыны текстерін райы. Бл кезеде біз оушыларды дадысын, белгісіз табуды ережесіз алай мегергенін тексереміз.
| Кбейткіш | |||||||
| Кбейткіш | |||||||
| Кбейтінді |
2. Тедеуді шешідер
х+14=57 83-х=27
3. Мысалдарды орындадар.
5 – 5 21 : 3 9 – 2
3 – 9 54 : 9 8 – 3
Бл мысалдарды шешуде оушылар кбейтінді мен бліндіні таба білу мен белгісіз кбейткішті табу ережесн олданады. Тексеру жмысына лгермеушілік пен екінші жиына алдыруды болдырмау шін, ай оушыа з уаытында, дер кезінде, жеке кмек керектігін анытау шін де олданылады. Тексеру збетінше жмысы 5-15 минуттан арты ткізілмеу керек. Оны татаа жазылан текст немесе кеспе ааздары бойынша бірнеше нсаны орындаан ыайлы. Бл жмыстар бкіл сыныппен немесе кейбір арнайы іріктелген оушылармен жргізілуі ммкін жне оны нтижесі міндетті трде баалануы керек.