Стандартты диета жйесі
Соы он жылдыта заманауй диетологияда диетаны нмірлік жйесіне кзарас згерді. Певзнер бойынша диета жйесі ескірген болып саналады, себебі ол жыммен таматандыруа арналан жне ол науасты зіне емес оны ауруыны моделіне негізделген.
Стандартты диетаны жаа жйесі брыны олданыстаы диета жйесінен мынадай айырмашылыы: негізгі таам рамы, таамны энергиялы ндылыы, дайындау технологиясы, орташа туліктік млшері бойынша ерекшеленеді. Брыны олданыстаы диетаны нмірлік жйесі (№№1-15диеталар) бірігіп асыныстара, ауруды ауырлы дрежесіне, ауруды кезедеріне байланысты ртрлі аурулар кезінде таайындалатын стандартты диета жйесіне кіреді. Стандартты диета жйесін стационар жмысына енгізу белгілі бір ауруы бар наты науасты диетамен емдеуге жеке олдануа ммкіндік береді (кесте 11).
Кесте 11.
Стандартты диета жйесі
| Стандартты диета варианттары | Стандартты диетаны белгіленуі | Нмірлік жйедегі брыны олданыстаы диета |
| 1. Негізгі | ДНВ (диетаны негізгі варианты) | 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15 |
| 2. Механикалы жне химиялы орау | Д (ораушы диета) | 1б, 4б, 4в, 5п (вариант 1) |
| 3. Ауыз млшері жоары (жоары ауызды диета) | ЖАД жоары ауызды диета) | 4 э, 4аг, 5п, (вариант 2), 77в, 7е, 9б, 10б |
| 4. Ауыз млшері тмен (тмен ауызды диета) | ТАД (тмен ауызды диета) | 7б, 7а |
| 5. Калориясы тмен | КТД калориясы тмен диета) | 8, 8ас, 9а, 10с |
Стандартты диетаны негізгі варианты
олдануа крсеткіш: Созылмалы гастрит, асазан жне он екі елі ішек жарасыны ремиссия кезеі. Іш атумен жретін ішекті созылмалы аурулары. Жедел холецистит жне гепатит, жазылу сатысы. Бауырды функциональды жеткіліксіздік белгілері бар созылмалы гепатит. Созылмалы холецистит, т-тас ауруы. Подагра, зрышылды диатез, нефролитиаз, гиперурикемия, фосфатурия. антты диабет 2-ші тип, семіздіксіз немесе арты салмасыз. ан айналым жйесіні бзылыстары бар жрек-ан тамыр жйесіні аурулары. Гипертониялы ауру. Жректі ишемиялы ауруы, жректі тж артериясыны, ми, шеткері тамырларды атеросклерозы. Жедел инфекциялы аурулар. ызба кезеі.
Аталан диетаны бл варианты М.И.Певзнер бойынша диетны келесі трлеріні орнын басады: № 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 15.
Механикалы жне химиялы орайтын диетаны стандартты варианты
олдануа крсеткіш: Жедел гастрит, ышыл ортасы саталан немесе жоарылаан созылмалы гастрит, шамалы ршу сатасы. Асазан жне он екі елі ішекті ойы жарасы, ршу жне трасыз ремиссия кезеі. Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы. Шайнау аппараты ызметіні бзылуы. Жедел панкреатит, ршу сатысыны басылуы. Созылмалы панкреатит, ршу сатысы. Жедел инфекциялы аурулар жне операциядан кейінгі (ішкі мшелерге емес) жазылу кезеі.
Аталан диетаны бл варианты М.И.Певзнер бойынша диетаны келесі трлеріні орнын басады: 1б, 4б, 4в, 5п (1-ші вариант).
Ауыз млшері жоары (жоары ауызды диета) стандартты диетаны варианты
олдануа крсеткіш: ойы жара ауруы бойынша асазан резекциясынан кейінгі 2-4 айда демпинг синдромы, холецистит, гепатит. Асорыту мшелеріні функциональды жадайыны бзылуымен жретін созылмалы энтерит. Глютенді энтеропатия. Созылмалы панкреатит, ремиссия кезеі. Созылмалы гломерулонефрит, бйректі азотты шыару ызметіні саталуымен. 1 жне 2 типті антты диабет, семіздіксіз жне бйректі азотты шыару ызметіні бзылуынсыз. Ревматизм белсенділік рдісі шамалы, анайналым белгілеріні бзылуынсыз. Ревматизм, ршу сатысы. кпе туберкулезі. Іріді рдістер. ртрлі этиологиялы анемия. Кйік аурулары.
Аталан диетаны бл варианты М.И.Певзнер бойынша диетаны келесі трлеріні орнын басады: № 4э, 4аг, 5п (2 вариант), 7в, 7г, 9б, 10б, 11, 1Р.
Ауыз млшері тмен (тмен ауызды диета)
стандартты диетаны варианты
олдануа крсеткіш: Созылмалы гломерулонефрит бйректі азотты шыару ызметіні шамалы бзылуымен, шамалы азотемия.
Аталан диетаны бл варианты М.И.Певзнер бойынша диетаны келесі трлеріні орнын басады: № 7б, 7а.
Калориясы тмен (тменгі калориялы)стандартты диетаны варианты
олдануа крсеткіш:Арнайы таматану режимін ажет ететін асорыту, жрек-тамыр жне баса да жйелерді аурулары бойынша асыныстар жо алиментарлы семіздікті ртрлі дрежесі. Семіздікпен жретін 2 типті антты диабет. Арты дене салмаы бар адамдардаы жрек-ан тамыр жйесіні аурулары.
Аталан диетаны бл варианты М.И.Певзнер бойынша диетаны келесі трлеріні орнын басады: № 8, 8а, 80, 9а, 10с.
Арнайы диета
Медицина тжірибесінде М.И.Певзнер бойынша емдік диетаны номенклатруасына кірмейтін жне «Емдеу-алдын-алу мекемелерінде емдік таматандыруды йымдастыру бойынша инструкциялар» олданылады.
Емдік таматандыру ртрі ауруларды емдеу комплексіне медикаментті терапиямен атар бір сатыа кіреді, ал кей жадайда адамны толы жазылуына маызды сер етеді, сондытан науас адам шін дрыс жне теестірілген таматану режимін йымдастыру те маызды.