Гастростома, илеостома арылы науасты таматандыру
Гастростома –асазанды сырты ортамен жаластыратын ішті алдыы абырасынан шыып тратын жасанды тесік жасау (оперативті жолмен орындалады). Гастростома ешті зегі ісікпен немесе кйікпен тарыланда, яни еш ткізгіштігі бзыланда науасты мірін сатау масатында салынады (сурет 86 а, б, в).
Илеостомия – мыын ішекке (ащы ішекке) салынатын хирургиялы стома (сурет 86 г).
Жабдытар: зарарсыздандырылан шыны ойма, зарарсыздандырылан салфеткалар, ысыш, тама оспасы, олап, Б тобыны алдытарын салуа арналан ыдыс.
Емшараны орындау:
1. Пациентті жоары Фаулер алпына жатызу
2. олды жуу, олап кию.
3. Таматы дайындау.
4. ысышты резекелі ттіктен шешу
5. Резекелі ттікшені тесігіне шыны ойматы жалау.
6. Оймаа таматы йып науасты таматандыру.
7. Аз млшерден гітілген таматы немесе арнайы оспаны асазана енгізу.
8. Таматы енгізіп болан со суды шамалы млшерін енгізу.
9. Зондты дистальды шына ысышты салу жне оны пациентті киіміне бекіту.
10. Ойматы шешу жне оны залалсыздандыру.
11. Ауызды шаю шін ыдыспен су жне астауша беру.
12. олапты шешіп, олды жуу.
| |||
| |||
|
|
Сурет 86
Науасты таматандыру
а, б, в – гастростома арылы, г – илестома арылы
Парентеральды таматандыру
Парентеральды таматандыру – асазан –ішек жолдарынан тыс кктамыра тамшылап енгізу арылы азаа оректік заттарды енгізу дісі. Парентеральды таматандыру ауыз арылы таматандыру ммкін болмаан жадайда таайындалады. Парентеральды таматандыру ісік рдісінен асорыту жолдарыны тімсіздігі, ешке, асазана, ішекке жасалан операциядан кейін, атты ждеуде, кома жадайында таайындалады (сурет 87).
Сурет 87
Парентеральды таматандыру
Азада оректік заттармен оректендіруді кез келген парентеральды трі бірнеше принцптерге сйкес келуі тиіс:
· парентеральды таматандыруды з уаытында бастау ажет.
· парентеральды таматандыру здіксіз, тіпті трофикалы ызметті здігінен толы алыпына келгенге дейін жзеге асырылуы тиіс.
· барлы компоненттерді клемі бойынша, энергиялы ндылыы бойынша сйкес келуі тиіс.
Парентеральды таматандыруды 3 трі белгілі:
· Толы парентеральды таматандыру кезінде барлы оректік заттар азаа ажетті млшерде тамыр жйесіне енеді (науас тіпті су да ішпейді);
· Жартылай (толы емес) парентеральды таматандыру кезінде негізгі оректік заттар (мысалы, ауыздар жне кмірсулар) зат алмасуды уаытша бзылыстарына байланысты мселелер кезінде енгізіледі, бл жадайда энтеральды таматандыру жартылай саталынады.
· осымша парентеральды таматандыру энтеральды таматандыру жеткіліксіз болан жадайда осымша ретінде беріледі.
Парентеральды таматандыруа оректік заттар жасушаа адекватты метаболитті ммкіндік трінде беріледі: ауыздар аминышылдары оспасы ретінде (ауыз гидролизаты, Аминоплазмаль Е, Вамин, Полиамин, Альвезин жне т.б.), майлар жіішке траты эмульсия ретінде (Липофундин, Интралипид, Липовеноз), кмірсулар моносахаридтер трінде (глюкоза 10%, 20%, 40%). Парентеральды таматандыру олды кез келген шеткері тамырлары арылы енгізіледі. Дегенмен, бана асты кктамырына енгізілген катетер арылы жіберген ыайлы, себебі асыныстарды даму ммкіндігін алдын-алады (флебит жне тромбофлебиттер). Егер кктамыра трансфузия жргузе ммкін болмаса оректік заттарды сйек ішіне (мыын, табан) енгізуге болады.
оректік заттарды енгізуді инсулин осылан глюкоза ерітіндісінен бастаан дрыс (глюкозаны 4-5 г ра нтаына1 ед.инсулин). 200-300 мл глюкоза инфузиясынан кейін амин ышылы препарараттарын немесе ауызды гидролизат енгізіледі. Одан рі аминышылы оспасы немесе ауыз гидролизаты жне 30% глюкоза минутына 40 тамшы жылдамдыпен енгізіледі.
Май эмульсияларын аминышылдары жне гидролизатпен бірге юа рсат етіледі. Оларды электролиттермен бірге юа болмайды, себебі май эмболиясыны даму аупін тудырады жне май блшектері лкейеді. Май эмболиясын енгізу жылдамдыы алашыда минутына 10 тамшыдан аспауы тиіс. Реакция байалмаан жадайда жылдамдыты минутына 20-30 тамшыа жоарлатуа болады. рбір 500 мл май эмульсиясына 5000 ЕД гепарин осылады.
Парентеральды таматандыруды уаытында реттеу шін тиімді таматандыруды баалауды клиникалы дісі олданылады:
1) дене салмаы (лшену);
2) орталы вена ысымы;
3) саатты диурез;
4) ан ысымы, пульс;
5) науасты жалпы жадайы.
Парентеральды таматандыруа арсы крсеткіш бйрек жеткіліксіздігі, жедел жне созылмалы бйрек жеткіліксіздігі, тромбоэмболиялар, азаны гипергидротациясы, ан айналым жеткіліксіздігі.
Парентеральды таматандыруды жадайы ауыр науастара дрыс жргізу- ауыз, кмірсу, май, су-электролит, друмен алмасуды жне ышыл-сілті тепе-тедігіне атысатын азаны таматы заттармен оректендіруді бір ана жолы.
ДЕБИЕТТЕР
1. Р 2011-2015 жылдара арналан денсаулы сатауды дамытудаы «Саламаты Казахстан» мемлекеттік жоспары.
2. Еспенбетова М.Ж., Жуманбаева Ж.М. «Саламатты азахстан» Мемлекеттік жоспары контектстіндегі отбасылы медицинаны дамыту. // Наука и здравоохранение. – 2011. - №1. – Б. 16-17.
3. 2009 ж 18 ыркйектегі «Халы денсаулыы жне денсаулы сатау жйесі туралы» азастан Республикасыны кодексі.
4. Молотов-Лучанский В.Б. Введение в клинику. Оу ралы. – араанды, 2008. – 75 б.
5. Мратбекова С.К. Мейірбике ісіні негіздері.-Астана, 2007жыл.- 412 б.
6. Мухина С.А., Тарновская И.И. Теоретические основы сестринского дела. ГЭОТАР-Медия, 2013. – 368 б
7. Ослопов В.Н., Богоявленская О.В. Общий уход за больными в терапевтической клинике. Оу ралы. М.: Баспа: ГЭОТАР-Мед. - 24 б.
8. Пожилой человек. Сестринский уход. Мейірбикелерге арналан рал. / ред. В.Н. Петрова – М.-СПб.: Баспа «Диля». – 2006. – 416 б.
9. 2010 ж 29 атардаы азастан Республикасы президенті Н..Назарбаевты азастан халына жолдауы «Жаа онжылды – азастанны жаа ммкіндіктері».
10. «оршаан ортаа ауіп тудыратын аурулар жне леуметтік маызды ауруларды тізімін бекіту туралы» 2009 ж 26 арашадаы азастан Республикасы кіметіні №19 аулысы
11. «Кепілдендірілген клемдегі тегін медициналы кмек крсету тізімін бекіту туралы» 2009 ж 15 желтосандаы азастан Республикасы кіметіні аулысы
12. «Стационарлы кмек крсету Ережелерін бекіту туралы» 2011 ж. 5 желтосандаы азастан Республикасы кіметіні №1464 аулысы
13. 2012 ж 12 атардаы №33 аулы «Жпалы ауруларды алдын-алу бойынша санитарлы-эпидемиологиялы (алдын-алу) Шараларды жргізу жне йымдастыруа санитарлы-эпидемиологиялы талаптар»
14. Санитарлы ережелерді бекіту туралыазастан Республикасы кіметіні 16 суір 2013 жылы № 364 аулысы«Дезинфекция, дезинсекция жне дератизацияны жргізу жне йымдастыруа санитарлы-эпидемиологиялы талаптар»
15. азастан Республикасыны денсаулы сатау Министрі м.а 2002 ж 8 суірдегі № 343 бйрыы «Емдеу алдын-алу мекемелеріндегі емдік таматандыруды йымдастыру туралы»
16. азастан Республикасыны денсаулы сатау Министріні 2004 ж 12 наурыздаы № 243 бйрыы «Мамандыты зиянды ндірістік факторлары Тізімін бекіту туралы»
17. азастан Республикасыны денсаулы сатау Министріні 2004 ж 12 арашадаы № 699 бйрыы «медицина жне фармация мамандыыны біліктілік сипаттамасын бекіту туралы»
18. азастан Республикасыны денсаулы сатау Министрі м.а 2009 ж 26 арашадаы № 791 бйрыы « Денсаулы сатау ызметкерлері міндетіні Біліктілік сипатын бекіту туралы»
19. азастан Республикасыны денсаулы сатау Министріні 2010 ж 7 суірдегі № 238 бйрыы «Денсаулы сатау мекемелеріні штатты нормативтері жне типтік штаттары».
20. азастан Республикасыны денсаулы сатау Министрі м.а2013 жылы 13 тамыздаы № 479бйрыы «Амбулаторлы-емханалы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелеріні жмысы бойынша ережелерді бекіту туралы»
21. Орта медицина ызметкерлеріне арналан нсау / ред. Ю.П. Никитин, В.М. Чернышев. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2007. - 992 б.
22. Санитарлы ережелер «Денсаулы сатау объектілеріне санитарлы-эпидемиологиялы талаптар». 2012 ж 17 атарда азастан Республикасы кіметіні аулысымен бекітілген
23. Санитарлы ережелер «Дрілік заттарды, медициналы таайындау ралдары жне медициналы техника саласындаы объектілерге санитарлы-эпидемиологиялы талаптар». 2010 ж 16 тамызда азастан Республикасыны денсаулы сатау Министрі м.а бйрыымен бекітілген.
24. Скворцов В.В. Основы сестринского дела. Оу ралы. – Ростов-на Дону: «Феникс», 2008. – 359 б.
25. Смолева Э.В. Сестринское дело в терапии с курсом первичной медицинской помощи. Оу ралы – 5-ші баспа – Ростов-на-Дону: Феникс, 2007. – 473 б.
26. Сопина З.Е., Фомушкина И.А, Костюкова Э.О. Современная методология сестринского дела. Оу ралы. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 256 б.
27. Справочник врача общей практики 2 томды. / ред. Воробьева Н.С. – М.: Изд-во Эксмо, 2005. - 26 б.
28. Туркина Н.В., Филенко А.Б. Общий уход за больными. Оулы. – М.: КМК ылыми баспа жолдастыы, 2007. – 550 б.
29. Фомина И.Г. Общий уход за больными. Оулы. – М.: Медицина, 2000. – 304 б.
30. Яромич И.В. Сестринское дело. Оу ралы. - 5-ші баспа. М.: «Оникс 21 век», 2005. – 463б.