Педагог шыармашылыыны рылымды компоненттері.

Малім шін е басты ндылы - ксіби шеберлік, оан жетуді діс, тсіл, ралдарын мегеру болып табылады.

1. Педагогты іс-рекеттегі гуманистік баыттылы – малімдерді оушылара адамгершілік-ізгілік арым-атынас орнату жаынан жетіле тсуін ажет етеді. Гуманистік баыттылы жйесі – педагогтарды шкірттермен ынтыматасты, демократиялы баыттаы ізгілік-адамгершілік, сйіспеншілік атынас орнату стратегиясы мен тактикасыны болуын ажет етеді.

2. Педагогикалы ксіби шеберлікті фундаменттік негізі – ылымны тиісті саласындаы ксіптік білімі, зырлылыы, шыармашылы абілеті. Ксіби білім, зырлылыы - педагогикалы шеберлікті фунда-менттік негізін жасайды жне ш блокты оу пндерінен трады: арнайы пндер, психологиялы-педагогикалы пндер жне леуметтік-мдени пндер. Болаша оытушыны ксіби білгірлігі, біріншіден, зі оытатын пнін тере, негіздей білуге негізделсе, екіншіден, сол пнді тани білетін оушылара арналады.

Ксіптік білімні ерекшелігі – оны кешенділігінде:

- біріншіден, оан білім мазмны, оны оыту дісі, оны йымдастыру станым дары жатады;

- екіншіден, ол ксіптік білімді, саналы ереже принцип-тртіпті алыптасты рады;

- шіншіден, теориялы, технологиялы, дістемелік жаынан ттасады. Оны рбір педагог з тжірибесіне сай рады, ылыми білімі негізінде оны задылытарын кре біледі. Ксіби білімді малім здіксіз жетілдіріп отыруы ажет.

3. Педагогикалы абілеттер - педагогикалы шеберлікті жедел жетілуіне ыпал жасайды. Педагогикалы іс-рекетке ажетті мынадай жетекші абілет-терді атауа болады: коммуникативтік, шыармашылы, перцептивтік (эмпа-тия, интуиция, крегенді), интеллектуалды, йымдастырушылы, конструк-тивтік, гностикалы, экспрессивтік абілеттер. Педагогикалы абілеттері жетілген педагог педагогикалы процесті жылдамдатып, оны німділігін арт-тыра алады. Іскерлік асиеттері: зіні пнін жетік білуі, ызытыра білуі, тсінікті, ызыты тсіндіре білуі.

Педагогикалы абілеттер мен білімі арылы малімде педагогикалы ксіби зіндік сана-сезімі алыптасады.

 

73.Педагог ызметіндегі актерлік жне режиссерлік шеберлікПедагог ызметіндегі актерлік жне режиссерлік шеберлікті маызы зор. Бл болаша маман ызметіні негізінде жатан заманауи малімні педагогикалы шеберлігіні алы шарты болып табылады.мір малімні наты ылыми білімдерді жне жалпы адамзатты рухани ндылытарды станушысы болуын ана емес, сондай-а зіні жмысында жоары шеберлікті маызды айнары болуын, яни педагогты бойында актер жне режиссерге тн асиеттерді болуын, ол нені дрыс, шабытты жне сенімді, ызыты жне жн айтуды білуін ана емес, сонымен бірге алай айтуды білуін талап етеді.

Педагог ызметіндегі актерлік жне режиссерлік шеберлікті болуы, малім кпшілікпен, яни балалармен жмыс алып барады. Малімні бала шін леуметтік нормалар мен атынастарды айнар кзі болып табылуы оны тласыны ерекшеліктерін арттыратыны сзсіз. Бала малімді абылдай отырып, оршаан лемге деген оны атынастарымен бірге оамды абылдайды. Баса адамдарды ерекшеліктері балаа аса кшті сер етпейді, оларды ыпалы эпизодты ал малімні ерекшеліктері кнделікті бала кзімен баыланады жне оушылар шін траты болып табылады.

Малімні ксіби ызметі шін маызды ерекшеліктерін жіктеген кезде ызмет ететін педагогтар мен болаша малімдер, педагогты з пніні материалдарыны білімін, педагогикалы ыпалды дістемесін мегеруін, дамыан психологиялы-педагогикалы ойлауды шамасы бірінші орына оятын болса керек. Мндайда ртістікті педагога ажет ерекшеліктерді тізіміне енбейтіндігін былай ойанда, тіпті педагогикалы ызметке негативті ыпал ететін факторлар атарына да осылуы ммкінМалімге актерлік жне режиссерлік шеберлікті элементтерін мегерту ажет деген масата кмнданатын малімдер (ал бл, ережеге сай, білім беруде згерістерге инала кйзеліп жрген малімдер, яни зіні тсініктеріні, дниені сезінуіні жиі-жиі ауысуына дайын болу сияты заманауилыты білім талабы) педагогикалы ртістікке арсы балалар ойынды абылдамайды деген жаса пікірге келіп жр.

Бізді ойымызша, бл ртістік пен актерлік ету, педагогикалы шеберлік пен педагогикалы техника ымдарыны шектелмеуіні нтижесі, сондытан мнда терминологиялы натылы ажет. Егер де гіме шынайы ртістік жнінде болса, онда ойында трбиеленушіні шеберлігіні, педагогикалы масаты мен психологиялы иімділігіні элементі бар. Ал актерлік етуді балалар жеіл тауып алады.

Малімні шыармашылы, эмоциялы абілеттерін, белгілі актерлік-режиссерлік икемділіктерін дамытатын, аудиторияа тиімді сз жне демонстрациялы сер бойынша білім беретін, кіл блу, зін-зі реттеу дадыларын мегеру бойынша зіндік жеке жне топты сабатар шін малімді жаттыулар жйесімен аруландыратын театр педагогикасыны элементтерін біз, студентті ксіби дайындыын жне толыымен малім тласыны алыптасу рдісін міндетті трде райтын блік ретінде арастырамыз. Егер де болаша малім зіні шыармашылыында ртістікке дейін ктерілуге мтылса, онда театр педагогикасыны элементтерін мегеру орындауды ажет ететін шарттарды бірі болып табылады.Малімні ылыми, абстрактілі материалда мірлік былыстарды, ал ылыми шешімде оамды маына мселелерін кру, оны оытылатын объектіге леуметтік нды атынасты ру шеберлігі педагогикалы ртістікті танылуына, оушылара негелі серін йымдастыруа себепші болады.

Міне, осы педагогика режиссурасы, яни нер жадайында адамдарды зара рекетіні логикасын руды нері деп аталады.йткені рбір педагогикалы жадай – ол “егер де” деген жадай. Мселелік ойын жадай жйесінде рбір оытушы жне трбиеленуші субъектіге тадау еркіндігі – жеке маыналарды тадау ммкіндігі сынылады. Сонда оыту білімге, шеберлікке, дадыа баулу ралы ретінде ана емес, білімні, шеберлікті, дадыны кмегімен субъектіні жеке ерекшеліктерін дамыту ралы ретінде ызмет етеді.

Мндайда педагогты басты режиссерлік міндеті – эмоциялы серді ойы мен кшіне арай сабаты негізгі бліктерін блуден жне оларды педагогикалы жадайларды режиссерлік шыармасына рудан трады. Малім сабаты шыармасын танымды шыармашылыты негізі, оу материалыны мазмнына зіні атынасын білдіруді ралы етеді.Украин зерттеушісі В.Ф.Моргун осы жнінде былай дейді: “Актерді нері біріншіден, леуметтік; екіншіден - мірлік; шіншіде ана театралды болуы тиіс, оны стіне мндай йарым педагогты шеберлігіне атысты діл болып саналады.Демек, педагогикалы шеберлікті формуласы былайша крініс табады: біріншіден, негелілік; екіншіден, біліктілік жне шіншіден ртістік.”Бельгиялы психолог Ж.Нютенні баылауын келтірейік: мір – бл маскалар театры деп болжаса та, масканы бетке осыла сетін ерекшілігі барын да мытпаан жн.