Леуметтік педагогиканы діснамасы: маынасы, рылымы жне ызметтерін тсіндірііз.

дістемені мні туралы трлі кзарастар бар. Кейбір зерттеушілер дістемені: теориялы ызметті рылымы, логикалы йымдастырылуы, дістері мен ралдары туралы; басалары, - таным дістерін алыптастыру аидалары мен рсімдері жне шындыты тану жне айта ру дістерін олдану туралы; шіншісі – крделі практикалы мселелерді шешуді нерлым жалпы аидаларыны жиынтыы туралы; тртіншісі – теориялы жне практикалы ызметті йымдастыру мен руды аидалары мен тсілдері жйесі туралы, сондай-а, осы жйе туралы; бесіншісі – ылыми-педагогикалы зерттеулерді бастапы (негізгі) ерекшелігі, рылымы, функциясы мен дістері туралы ілім деп санайды.

«дістеме» терминіні маынасы:

- танымны ылыми дісі туралы ілім;

- андай ылым болса да олданылатын танымды ралдар, дістер мен тсілдерді жиынтыы;

- танымды жне айта рушы ызметті йымдастыруды алышарттары мен аидаларын зерттеуші ралдар, білім саласы болып тсініледі.

Тізбеде крсетілгендей, дістеме жнінде бірыай кзарас пен тсінік алыптаспаан. Алайда, зерттеушілер, е бастысы, дістеме – натылы шындыты тану мен айта руды базалы негізі деп біледі. Педагогиканы белгілі діскері Володар Викторович Краевскийді (1926-2010) тсілдемесіне сйенсек, «леуметтік педагогика дістемесі» ымына мынадай анытама беруге болады. Бл - леуметтік педагогикалы болмысты бейнелейтін леуметтік педагогикалы теорияны негіздері мен рылымдары туралы білімдер жйесі, сондай-а, осындай білімдерді алу жне ылыми леуметтік-педагогикалы зерттеулерді¹ сапасын баалау, логика мен дістер, бадарламаларды негіздеу ызметіні жйесі.леуметтік педагогика дістемесіні ішкі мні мынадай аса маызды рамдас бліктерден трады:

- леуметтік-педагогикалы теорияларды негіздері мен рылымдары, оларды тануды аидалары мен тсілдері туралы білімдер жйесі;

- осындай білімдерді алу жне ылыми леуметтік-педагогикалы зерттеулерді сапасын баалау, логика мен дістер, бадарламаларды негіздеу ызметіні жйесі.

леуметтік педагогиканы дістемелік біліміні негізгі белгілері мыналар болып табылады:

- нтижесі теориялы-дістемелік білімді райтын таным жне айта ру дерістері арасындаы ерекше айшылыты шешуге атыстылыы. леуметтік-педагогикалы практика натылы проблемаларды танып-білу пні мен діс арасындаы айшылытарды анытайды. Аталмыш белгі леуметтік педагогиканы «дістемелік негіздеріні теориясын» алыптастыру ажеттігіне негізделеді;

- екі дерісті – танымды жне айта ру, теориялы жне практикалы ызметті бірлігі жне таным мен практиканы зара байланыстылыы.

леуметтік педагогика ылыми-зерттеу (танымды) жне ылыми-айта ру (практикалы) ызметіні зіндік теориясына ие. Бл белгі леуметтік педагогиканы ылыми пн (танымды рауыш), практикалы ызмет саласы (айта рушы рауыш) жне білім беру кешені (білімдік рауыш) ретінде арауа ммкіндік береді.

дістемелік білім - жалпы, ерекше жне жекелеген дістемелерді бірлігі діснамалы аидасынан туындайтын жалпы (философиялы жалпыылыми дістеме); ерекше (педагогика дістемесі) жне жекелеген (леуметтік педагогика дістемесі) дістемелік білім болып сипатталады. леуметтік педагогиканы дістемелік негіздері леуметтік педагогика пайдаланатын баса ылымдарды білімдерін – жалпы жне леуметтік психология, антропология, леуметтік ы, леуметтік басару, леуметтік апарат, леуметтік жмыстар, валеология, экология жне медицинаны амтиды. Оларды жне баса ылымдарды ережелері леуметтік педагогиканы дістемелік рылымына тікелей енеді жне кбінесе леуметтік педагогиканы негіздерін анытайды.

леуметтік педагогика негіздеріні маынасы:

- ке маынасында - объектілік-пндік саланы ерекшелігіне сйкес леуметтік-педагогикалы практиканы танып-білу жне айта ру дістемесін, діснамалы бадары мен негізгі баыттарын, мазмнын, йымдастырылуын анытайтын оам мен адам туралы ылымны негізгі ережелері;

- тар маынасында - леуметтік педагогиканы оны танымды жне айта ру ызметін (оны блімдерінде, пндерінде, баыттарында, аымдарында т.б. шоырланан теорияларды анытайтын бастапы ережелерін) анытайтын жне леуметтік педагогиканы натылы леуметтік-мдени орталарда жне т.б. рбір натылы объектіге (деріске немесе былыса) олданылатын зерттеулеріні теориялы негіздеріні функцияларын орындайтын леуметтік педагогиканы іргелі ережелері.

леуметтік педагогика дістемесіні ішкі рылымы оны мазмнын крсетеді жне мыналарды амтиды:

- ылыми-зерттеу ызметі теориясы («ішінде сыртында» танымды дісі). леуметтік-педагогикалы практиканы таным туралы білімі (леуметтік педагогика діснамасы) леуметтік педагогты ылыми-зерттеу ызметін жне ылыми танымды дерісті аидалары мен мазмнын, йымдастырылуын, логикалы рылымын жне дерістерін зерттеу мен алыптастыруды кздейді. Ол ылыми зерттеуге сипаттама: проблема, таырып, зектілік, зерттеу объектісі, оны нысанасы, масаты, міндеті, жорамал, яни ылым жне практика шін маызды дістемелік тізбе трінде баяндалуы ммкін;

- пндік ылымтану теориясы («зіне» танымды дісі).

«леуметтік-педагогикалы ылымтану» деп аталатын леуметтік педагогика дістемесіні зерттеумен айналысатын блігі - леуметтік-педагогикалы ылым туралы білім. леуметтік-педагогикалы ылымтану ылыми ызмет дерістеріні тиімділігін ктеру масатындаы ттас жйе ретінде ылымны олданылу тжірибесін кешенді трде зерттеу жне теориялы орыту болып табылады.¹ Ол ылыми пн ретінде леуметтік педагогиканы логикалы рылымына, оны дамуы мен негізгі функцияларын дамытуа жне іске асыруа тередетілген талдау жасау шін ажет:

- леуметтік педагогикалы ызметті ылыми-айта ру теориясы (леуметтік-педагогикалы ызмет дістері). леуметтік-педагогикалы практиканы айта ру туралы білім, оан ылыми білімдерді ендіру, практикалы ызметтегі инноватиканы, озы тжірибені пайдалану жолымен зінше йарылан теория.

леуметтік педагогика дістемесіні негізін мынадай рауыштар райды:

- леуметтік педагогиканы зіні діснамасы - ылымтану станымы трысында леуметтік педагогиканы мнін тану дегейі: гносеологиялы (леуметтік педагогикалы былыстарды тану); логикалы-гносеологиялы (таным логикасын танып-білу жне технологиялы леуметтік педагогикалы шындыты алай танып-білу);

- леуметтік педагогиканы танып-білу жне айта ру діснамасы – субъекті (леуметтік-педагогикалы тапсырысты анытаушы мемлекетті жне леуметтік-педагогикалы ызметті жне оны баалауды атаратын маманны) станымы трысынан леуметтік педагогикалы болмысты сапасын танып-білу жне баалау дегейлері: аксиологиялы (леуметтік-педагогикалы былыстарды баалау), дниетанымды (леуметтік-педагогикалы болмысты танып-білуге, айта руа жне баалауа ажетті) жне дістемелік (леуметтік-педагогикалы болмысты танып-білу, айта ру жне баалау технологияларын іске асыру тсілдері)