Леуметтік педагогикадаы діснамалы білім: негізгі белгілері, алыптасу кздері, лшемдерін айындаыз

леуметтік педагогиканы гносеологиялы негіздері (оны мазмнын анытайтын леуметтік-педагогикалы былыстарды танып-білу) ылымтану станымы трысында гносеология дегейінде леуметтік педагогиканы з діснамасыны аса маызды рамдас блігін білдіреді. Олар леуметтік педагогиканы зіні мазмнын ашатын теориялы білімді, оны блімдерін, факторларын, айшылытарын, рдісі мен задылытарын, кеістік рісін анытайды. леуметтік педагогиканы теориялы білімі - теорияны танымды функциясын іске асыратын білім. Ол леуметтік-педагогикалы практиканы танымды проблемаларыны алышартын жне зерттелуін, сондай-а, алан біліміні дрыс болуы шартын амтамасыз етеді. ылыми пн ретінде леуметтік педагогика жеткілікті трде айшылыты алыптасандытан, з кейпін оны парадигмасынан (мысалынан) тапты.леуметтік-педагогикалы практиканы трлі жатарын адам мен оам туралы ылымдарды кешенінде крсеткен ылымдармен жне ылыми пндермен діснамалы байланысыны басымдыын бліп крсету оларды сыныптау шін негіз болды.Бірінші парадигма – педагогикалы. Оны бліп алуа леуметтік педагогиканы жалпы педагогикалы ылыммен тікелей діснамалы байланысын мойындау, оны орнын педагогика салаларыны бірі ретінде анытау негіз болды. Аталмыш білімні алыптасу механизмі – састы, яни жалпы (ттас) педагогиканы асиеттері мен байланыстарын педагогикалы ылымны бліміне (блігіне) кшіру болма жне бл леуметтік педагогика болып саналады. Мысалы, педагогиканы арастыратын пні – трбие болса, леуметтік педагогиканы пні – леуметтік трбие. Зерттеушілерді кбісі осы кзарасты станады. Аталмыш парадигманы дамуында ылымны дербес блімі – жеке тланы леуметтік даму педагогикасы алыптасты. Алайда, жалпыны жекемен тедестіру, педагогика мен леуметтік педагогика шін орта байланыстарына назарды кшейтуді соысыны ерекшелігін белгілеуге залал келтіретіндігі бл парадигманы ылыми трыда алып араанда рашан да исынды ете бермейді. Екінші парадигма - леуметтік. Оны бліп алуды негізі - леуметтік педагогиканы леуметтік ылыммен дістемелік байланысыны артышылыы болды. Оны алыптасу механизмі - леуметтануды жалпы асиеттері мен байланыстарын леуметтік педагогикаа кшіру.леуметтік парадигма леуметтік педагогикада орта тсілдемесін, леуметтік педагогиканы, леуметтік орта педагогикасын туызды.Жоарыда аталан парадигмалар таза кйінде сирек кездеседі. Кбінесе оларды араластырады, йткені, басым трде бір парадигма шеберінде жмыс істейтін зерттеушілер оны леуметтік педагогиканы біріктіруші, пнаралы жне ведомствоаралы сипатында жеткіліксіздігін сезінеді.шінші парадигма - леуметтік-педагогикалы, дстрлі білімдерді ылыми леуетін сатай отырып, тйытыы мен шектеулілігін жееді, монопарадигмалы ойлауа тн кзарас шегінен шыады жне леуметтік педагогика шеберінде ылыми білімні жаа саласыны басымдыпен дамуына ыпал етеді. Ол леуметтік орта жадайында жеке тлаа трбиелік ыпалдарды біріктіреді жне леуметтік педагогикада жеке тлалы-орталы тсілдемені мірде олдануа шаырады. Осы парадигма негізінде леуметтік ортаны педагогикасы алыптасты. Тртінші парадигма - леуметтік-педагогикалы. Оны блуді негізі –баса парадигмаларды (педагогикалы, леуметтану, леуметтік-педагогикалы) негізгі ережелеріні есебімен леуметтік педагогиканы баса ылымдармен жне ылыми пндермен діснамалы байланыстарын зерттеу. Оларды зерттеушілер леуметтік-педагогикалы білімге оны ндылытарына сйкес енгізеді, леуметтік педагогикадан олара лайыты орынды алып береді. Аталмыш парадигма салыстырмалы трде жеке тлалы-леуметтік-ызметтік – жаа діснамалы тсілдемені туызады. Оны мні – арнаулы йымдастырылан ызметті ыпалымен социумны трлі леуметтік-педагогикалы институттарында тетін леуметтік дерістерді штырлыын мойындау болып табылады:

- жеке тланы леуметтік дамуы;

- леуметтік трбие, адамды социума енгізу жне оны леуметтік

сйемелдеу;

- осы социумды леуметтік-педагогикалы айта ру.

леуметтік педагогиканы зіндік парадигма негізінде дамуы оны мні мен маызын натылауа жадай жасайды. Осылайша, леуметтік педагогика, біріншіден, адам мен оам жніндегі ылымны баса салаларымен зара рекеттесуші педагогикалы ылымны блігі, екіншіден, педагогикалы ылымнан сіп шыан, онымен байланысын збеген леуметтік ылымны саласы, шіншіден, теория, практика жне оу пні ретінде білімні дербес саласы.

леуметтік педагогика мына тмендегілермен байланысты практика болып табылады:

- адамны трлі дерістер (леуметтену, леуметтік трбие, леуметтік рылу, леуметтік алыптасу, леуметтік шыныу) шеберінде леуметтік дамуы (алыптасуы);

- педагогикалы дістермен (ортаны педагогикалануы), соны ішінде, ауыл, ала, ірі аланы леуметтік-педагогикалы инфрорылымын рылымдау жолымен айта ру;

- жеке тланы леуметтік ортаа осу жне оны леуметтік-педагогикалы сйемелдеу.

Бл леуметтік педагогиканы баса ылымдардан ажыратуа мемкіндік береді жне оны негізгі блімдерін ылыми пн ретінде негіздейді.

леуметтік педагогиканы дамуы жне оны негізгі блімдерін анытайтын базалы факторлар леуметтік-педагогикалы практиканы ахуалы мен дамуына елеулі трде сер ететін былыстар мен дерістерді білдіреді. Олар желілік болып табылмайды. Оларды жйесі зіні жйесі бар райсысы леуметтік-педагогикалы практиканы сол немесе баса «учаскелерінде» «жмыс істейді» жне леуметтік педагогиканы натылы блімдерінен, теорияларынан, баыттарынан теориялы крініс табады.