Леуметтік-педагогикалы бейімделу технологиясы сипаттама берііз

Технология — нім алу шін керекті материалдарды ндеу дістері мен нім шыгаруа керекті жйелі процесс.
Кез келген технологияны (ндірістік, леуметтік) негізгі блігі - тпкі нтижені мият анытау жне оан жету.
Процесті жобасы жасы болса, шыарылатын німні андай болатындыы аныталса, оны жасау ралдары белгіленсе, жадай жасалса, онда ндірістік жне леуметтік саладаы процестер "технология" деген атауа ие болады.
Технологияны артышылытары. дістемеге араанда технологияны артышылытары кп.
Біріншіден, технологияда тпкі нтиже дл аныталады. Дстрлі педагогикада масата жету жолдары аны болмайды. Тсхнологияда масат негізгі боландытан, оны дл анытауа ммкіндік бар.
Екіншіден, масат диагностикаа сйеніп ойыландытан, оан жету шін істелетін жмыстарды нтижесі объективтік дістер арылы тексеріледі.
шіншіден, малім дайындысыз оыту процесін жзеге асыра алмайды.
Тртіншіден, дістемеде саба жоспарлары - малімні жоспары, оыту процесінде жмыс істейтін малім. Ал технологияда оушыларды оу іс-рекетіні трлері жне мазмны крсетілген жоба жасалады. дістеме бойынша р малім саба жоспарын зінше жасайды, демек сабата оушыларды іс-рекеті де трліше йымдастырылады.

«Адаптация» термині (латын. adaptatio) – бейімделу сзінен шыан. Оны адам азасыны, оны ызметтеріні, азалары мен жасушаларыны белгілі ортаны жадайына бейімделуі деп тсінуге болады. Адаптация индивид денесіндегі жйелерді, азаларыны жне психикалы рылымдарыны згерген жадайа бейімделуіне баытталады.

леуметтік педагогика - леуметтік бейімделу мселесін зерттейді – адамны белсенді трде леуметтік ортаа (мірлік орта) бейімделуіне байланысты зін анытауа, жне оамда абылданан масаттар, ндылытар, алыптар мен іс-имылдар стиліне табии араласуы. Е маыздысы баланы леуметтік бейімделуі – жеке басындаы дерістері мен баланы ммкіндіктеріне орай айналасымен, згерген орта, жаа мірлік жадай, белгілі леуметтік-психологиялы ортадаы арым- атынас рылымына орай згеруі, ортада абылданан алыптар мен ережелерге сйкес бола білуі.

леуметтік бейімделу адамныы леуметтенуіні ажетті шарты. Ол зіне, згелерге арым-атынасын, іс-рекетін бейнелеп, леуметтік дерістер мен былыстара белсенді атысып, осыан байланысты зіні табии леуметтік жетілуін амтамасыз етеді.Табиат адамды леуметтік бейімделуге жне р трлі мірлік ортадаы рекетіне орай, леуметтік дерістерге бейімделуін алыптастыран. Ондай ммкіндіктер р адамны бойында бар жне ол р трлі болады. Осыан байланысты адамдар р трлі жадайлара, сонымен атар те крделі жне жаымсыз жадайлара да бейімделе алады. Адамны леуметтік бейімделуіні крсеткіші, оны сол ортаа анааттанууы, зін бейнелеуі жне соан сйкес тжірибесіні алыптасуы.

Бейімделу деріс, крініс жне нтиже трінде арастырылады.

Бейімделу деріс ретінде - адамны табии ммкіндіктеріні белгілі бір мірлік жадайда (мысалы, бала башасында, сыныпта, топта, ндірісте, тыныуда т.б.) дамуы. Ол адамны зіні табии ммкіндіктерін жзеге асыруымен, леуметтенуін білдіреді. Мысалы, баланы леуметтенуі белгілі бір оан жаымды ортадаы жадайда туі. Ол отбасы, бала башасы, мектеп.

Бейімделу нтиже ретінде – баланы жас ерекшелігіне арай мірлік ортаа, белгілі жадайа жне оны іс-имылы, арым-атынасы мен іс-рекетіні сол леуметтік ортаа, леуметтік алыптар мен ережелерге сйкесуі, оны белгілі леуметтік ортаа андай дегейде бейімделгенін крсетеді.

Адамны жеке басына тн ерекшеліктері – бл оны тек зіне ана тн тлалы сапасы жне кез келген жадаята бейімделе алуы.

Бейімделу тжірибесі – жеке тлалы сапаны алыптасуына ыпал етіп, жаа жадайа тез бейімделуіне кмектеседі. Адамны зіндік ерекшелігі кез келген жадаята сйкес жинаталан бейімделу тжірибесіне жне соан сас жадаяттардаы іс-рекеттеріне байланысты болады.

Тжірибе орта жадайына бейімделу уаытын ысартады. Бл фактыны тжірибені бейімделу ммкіндіктеріні табии алыптасуын тсінуге тигізетін маызы зор. й жадайында трбиеленген мектеп жасына дейінгі баланы башадаы балалар тобына жне мектептегі сыныпа бейімделуі иын болады.

Кіл тсу – бл іштей бейімделуге кілді аууы. Ол адамны кіліне сер етеді. Тіпті тжірибесі болса да зін крсетуге, зін жзеге асыруа кілі тспесе, бейімделу іске аспауы ммкін. Сонымен бірге адамны ызыуына трткі жасау, тілек, мтылыс білдіруі арылы зін крсету дерісіні алыптасуы байалады.

Кй, хал-жай – іштей зін крсетуге дайындыын анытайды. Ол кіл тсуге жаымды немесе жаымсыз сер етеді. Кй, хал-жай ішкі фактормен аныталады (мысалы, денсаулы, кіл тсуі жаымды немесе жаымсыз, орыныш жне т.б.) жне сырты (жаалыы, ортаны абылдауы немесе абылдамауы жне т.б.). Кй, хал-жай бейімделу барысында орта жадайы мен зін іске асыруына байланысты о немесе теріс жаа згеруі ммкін.

зіндік белсенділік – бл факторды бейімделу барысында адамны зі анытайды. Осыан кп нрсе байланысты. Ол иындытарды жеуге кмектеседі жне ортаа бейімделуді немесе бейімделмеуді кп факторларына туелсіз.

Функционалды адаптация - ызметке бейімделу деген тсінік олданылады. Ол адамны белгілі іс-рекетті, ксіби міндетін атару барысындаы деріске бейімділігін жне оан адамны бейімделу нтижесін сипаттайды. Ол кез келген ызметке араласатын адама тн. Функционалды адаптацияа ажетті уаыт адам ызметіндегі зіліске

байланысты. Нерлым ызметте зіліс за болса, оны ызметке бейімделуіне сорлым уаыт та ажет болады.

Функционалды адаптация сол ызметке сйкес маманны тжірибесіне, уаыт зілісіні затыына, мысалы, ызмет етуге дайын болуына, кіл-кйіне жне зіндік белсенділігіне де байланысты.