ІІ. азастанны дадарыса арсы ммкіндіктері

Жаанды дадарыс – ол тек ауіп ана емес, сонымен бірге жаа ммкіндіктер. лемдік ауымдаы кптеген компаниялар дамуды дадарысты кезеінде стті компаниялара айналды. Іс жзінде соы жарты жзжылдыта табыса ол жеткізген елдерді брі тура маынасында нлден бастаан болатын. Бізді азастанны зі де дадарыс дуірінде мірге келді. Алашы онжылдыта – Туелсіздікті алыптасуыны е иын кезеінде – біз негізінен «мнайсыз» мір срдік. Туелсіз азастан р кезде де сырты экономикалы стихиялара кереар дамып отырды. Біз Туелсіздігімізді жариялаан ткен асырды 90-шы жылдарыны бірінші жартысы біз шін олайлы бола алды ма? Ол уаыттары ндіріс тотап, адамдар жмыссыз жне мір сруге ажетті аржысыз алды. Біз лайыты трде, рбір адам сайын ол дадарысты есере білдік. Бізді еліміз згерістерді алашы нтижелерін енді ана сезіне бастаан стте 1997-1998 жылдардаы Отстік-Шыыс Азиядаы аржы дадарысы келіп жетті.

Сол уаыттары абылданан стратегиялы шешімдер мен іс-имылдар маызды о сипатты мнге ие болды. Ол ке ауымды жекешелендіру мен бізді экономикамыза кптеген транслтты компанияларды келуі. Сол кезеде біз жаа елордамыз – Астананы рылысын ола алды, Каспий бырлы ткізгіш консорциумы жмыс істей бастады, «азастан-2030» Стратегиясы бастау алды. 2007-2009 жылдардаы дниежзілік аржы дадарысы туындаан кезде лтты ор ру туралы шешімні маыздылыы мейлінше айын бола тсті. 20 миллиард доллардай – азастан ІЖ-сіні 14 пайызы – жмыспен амтуды олдауа, жолдарды жндеуге жне салуа, алалар мен ауылдарды кріктендіруге блінді. Банк секторы, шаруа ожалытары, шаын жне орта бизнес кмекке ол жеткізді. Арам ниетті рылыс салушылара алданан мыдаан лестік рылыса атысушылар мемлекетті ізгілікті ерік-жігеріні арасында жаа трын йлер алып шыты.

Біз дадарыса арсы екі жоспарды зірлеп, дйектілікпен жзеге асырды. Бл бізді экономикалы иындытарды есерудегі зор да табысты тжірибеміз. азіргі жаанды дадарыс бізді басымыза ктпеген жерден келіп тскен жо. Мен жаа толынны айткенде де келіп соатынын талай рет айтанмын. Бл жолы азастан дадарыса арсы алдын алу стратегиясын алаш рет олданып отыр.

Біріншіден, біз азірді зінде индустриялы-инновациялы дамуды екінші бесжылдыын бастады, яни шикізат ресурстарына ана арап алмайтын экономика рудамыз.

Екіншіден, біз «Нрлы Жол» Мемлекеттік инфрарылымды даму бадарламасын абылдады. Дадарыса арсы шараларды маызды аспектісі лтты валютамыз тегені еркін баама кшуіне байланысты болды.

шіншіден, біз «5 институтты реформаны жзеге асыру бойынша 100 наты адам» лт жоспарын жзеге асырудамыз. Парламент лт жоспарын занамалы амтамасыз ету шін жмыс істеуде. Олар 80-нен астам за. Олар біз жоспарлаандай, 2016 жылды 1 атарынан жмыс істей бастайды. Шаын жне орта ксіпкерлік шін кімшілік кедергілер жойылуда, мемлекеттік басару, білім беру мен денсаулы сатау жетілдірілуде. Осы шараларды брі де мемлекетке, оама бізді экономикамыза осымша тзімділік береді.

Тртіншіден, біз ажетті мемлекеттік ор мен алтын-валюта резервін жинатады.

Бесіншіден, мені тапсырмам бойынша, бан дейін мен айтандай, мнай баасы баррельіне 30-а дейін жне 20 доллара дейін тмендеген жадайлара ойластырылан іс-имылдар нсасы зірленді.

Алтыншыдан, азастанда инновациялы индустрияландыру шеберінде рылан экономиканы жаа секторлары экономикалы сімні драйверлеріне айналуда. Кптеген деуші салалар сім крсетіп отыр. Бес жылда деу нерксібі 1,3 есе, химия нерксібі мен рылыс материалдары ндірісі 1,7 есе сті. Машина жасау німдерін шыару 2,2 есе, экспорт 3 есе артты. 800-ден астам индустриялы жобалар жзеге асырылды. Биылы жылы металлургия нерксібі бірден 15 пайыза, химия нерксібі 3,2 пайыза лайды. Минералды німдер ндірісі 3,2 пайыза, киім-кешек 4 пайыза сті. Дниежзілік банк пен Азия даму банкі азастан шін 2016 жыла жоары экономикалы су арынын болжап отыр.

Жетіншіден, азастандытарды экономикалы мінез-лытары згеруде. Ебек німділігіні 60 пайыздан астама артаны байалып отыр.

* * *

Бізді халымыз ешашан бгінгідей бауатты трмыс кешіп крген жо. Туелсіздік аланнан бері 1300-ден астам денсаулы сатау нысаны мен 1700-ден астам білім беру ошаын салды. Оларды барлыын е соы лгідегі ралдармен жабдытады. Аса крделі операцияларды з елімізде, з дрігерлеріміз жасайтын жадайа жеттік. Жалпы халыты трмысыны, денсаулыыны тзелуі, саныны суіні нтижесінде азастандытарды орташа мір затыы 72 жаса жуытады.

Мемлекет андай жадайда да леуметтік міндеттемелерін шашау шыармай орындап келеді. Тарихымызды тгендеп, мдениетімізді ркендетуге ол жеткіздік. Жаа жылдан бюджет ызметкерлеріні жалаысы, леуметтік жрдемаылар мен шкіртаы орташа аланда 30 пайыза дейін кбейеді. Осыны барлыы халыты болашаа сеніммен арап, аласыз мір сруіне толы негіз болады.