Таырыбы. Биологиялы активті оспаларды (БА) алынуы.

1.Фототрофты микроорганизмдер – таама арналан биологиялы активті оспа (БА) продуценттері.

2. БА таам нерксібінде олданылуы.

ББ (биологиялы белсенді оспалар) – азіргі заманы медицинаа салыстырмалы трде айтанда жаын уаытта енген термин. Дегенмен, жаа дуірге дейін Египетте, ытайда, Тибетте, Индия мен Шыысты баса да елдерінде кбінесе табии трінде олданылатын сімдік, жануарлар лпаларынан, минералды шикізаттан дайындалан арнайы німдерді адамны р трлі ауруларын алдын-алу мен емдеу жйелері алыптасан.

Адам ауруларын емдеу шін арнайы фармокогиялы формалар ндірісіні тарихы шамамен бізді асырымыздан брын 130-200 жылдара жатызылады. К. Гален алашы рет табии шикізаттан емдік заттарды (ерітінді, экстракт, нтатар) технологиялы дістерін растырды. Алайда ХIХ соы мен ХХ асырдаы химия ылымыны жетістіктеріне сйкес, соан байланысты кптеген алым-дрігерлер брыны фитотерапевтикалы заттардан бас тартты.

рылымы мен асиеттері белгілі таза химиялы осылыстарды алуда органикалы химияны шексіз ммкіндіктері, оларды тиімділігіні жоарылыы мен дл млшерлеу ммкіншілігі, рекет етуіні тездігі сияты длелдемелер дстрлі медицина облысына жаымды болжамдарды арастыруа ммкіндік береді. Дегенмен мндай кзарастар ателік болып саналды. ББ-ды таам нерксібінде олдану. Соы жылдары таматану ылымы мен фармакология обылысында жедел трде дамыан жаа ылым –фармаконтуциология алыптасты.

Танымал ылым А.А Токровский зіні «Фармакология мен таам токсикологиясыны метаболиттік аспектілері» кітабында «тама – бізді тсінігімізге араанда айтарлытай ке ым. Бл кптеген жз мы (миллиондаан) заттарды бірігуі, оларды райсысы белгілі бір биологиялы белсенді заттара жатады жне таам німдерінде бірдей, кейде жоары млшерде болады. Таамды тек ана энергия мен заттар ретінде емес, сонымен бірге крделі фармакологиялы бірлік ретінде арастыру ажет» деп сипаттаан.

Барлы индустриялы елдердегі адамдарды таматану рылымдарыны згеруіні келесі тенденцияларын блуге болады:

холистеринге бай жануар майын (май ышылына бай) артыымен пайдалану;
ант пен тзды пайдалануды суі;
крахмал мен таам талшытарын (сіресе клетчатка) пайдалануды тмендеуі;
таамда витаминдер, микроэлементтер, биологиялы белсенді заттарды жетіспеуі;

Соы жылдарда ересектер мен балаларда кптеген витаминдер, сонымен оса С, Е, А жне биокаротин сияты витамин антиоксиданттарын жетіспеуі ерекше рей туызады. Балалар жкті жне емізетін йелдер таматануыны рамында кальций, темір, йод, фтор жетіспеушіліктері де аныталып отыр.

Адам денсаулыы шін таматану рлысыны бзылуы себептері:

Соы жылдарда ересектерді дене салматарыны тмендеуі мен ерте жастаы балаларды антропометриялы крсеткіштеріні тмендеуі (12-14%)
Ересектер ішінде майлануды р трлі формаларыны ке трде таралуы (30 жастан асандар арасында дене салмаыны артуы мен майлану 55% адамдар кездеседі)
Адамдар арасында иммунды жйелеріні бзылуыны жиеленуі, сіресе жпалы аурулар мен оршаан ортаны баса факторларына резистенттілігіні тмен ртрлі имлеундефицит формалары;
Ересектер мен балаларда йод жетіспеуіне байланысты темір дефицитті анемия, мен йы аурулары сияты алименттар-туелді аурулар, ал кальций жетіспеуіне байланысты арсы-озалан аппаратты аурулары жне жоарлауы.

ББ-бл тек дрі емес, сонымен бірге сімдіктен, жануар жне минералды шикізаттан алынатын табии жне табии сас белсенді заттар.

Ауру мен сау адамдарды кнделікті таматануында ББ-ды пайдалану ммкіндік береді.

алмастырылмайтын таам заттарыны жетіспеушілігін оай жне ту толтыру, е бірінші микронутрменттерді;
жеке заттарды, кбінесе токсиканттарды митоболизімін згерту;
оршаан ортаны жаымсыз факторларына организмі мамандандырылмаан резстехитілігін жоарлату;
Денсаулыын жоарылтумен, ауруа шалдыуын тмендетумен, адам мірін зартумен адам азасы жне жеке органдарыны ызметтерін реттейтін медикаменттерін алу.

Таматануа арналан ББ тмендегіше болуа болады:

Нутрицевтиктер;
Парафармацевтиктер:

Нутрицевтиктер - алмастырылмайтын таамды заттар немесе оларды жаын алышарттары (мысала 3-мен баса полианыпаан майышылдарыны кейбір микроэлементтер-кальций мен магний, жеке алмастырылмайтын аминышылдары мен оларды жиынтытары, кейбір моно жне дисахаридтер, тама талшытары жне т.б).

Нутрицевтиктерді олдану мыналара ммкіндік береді:

Ересектер мен балаларда кп жадайда кездесетін эссенциальді (алмастырылмайтын) заттарды дефицитін оай жне тез толтыру;
Жасы мен жынысы бойынша ажыратылатын ажеттіліктеріне, физикалы ауыртпалыыны арындылыына, жеке адамны биохимиялы конституцисыны генетикасы ерекшеліктерімен енгізделген, оны биоритмдері, физикалы жадайына (жктілік, лактация, эмоциялы стресс жне т.с.с.), сонымен бірге мекен-ету ортасыны экологилы жадайларына арай наты бір сау адам таматануын максимал трде жекелендіру;
Ауру адамны тама затыны згерген физикалы ажеттіліктерін анааттандыру, соан оса метоболиттік конвейерді заымдалан блігі.
Экологиясы нашар ауматарда тратын адамдарды оршаан ортаны жаымсыз серіне азаны мамандандырылмаан резистентілігін клетканы ферментті ораныс элементтерін кшейту есебінен жоарылату;
Азадан бгде жне токсинді заттарды тежеу мен бліп шыаруды кшейту мен жылдамдату;
Ксенобиотиктермен сер ету жолымен метоболизміні ферментті жйелерін, жеке заттарды метоболизмдерін, сіресе токсиканттарды згерту;

Басаша сзбен айтанда, ББ-нутрицевтиктерді олдану біріншілік жне екіншілік профилактиканы тиімді формасы, сонымен атар майлану, атеросклероз бен баса да жрек-тамыр аурулары, атерлі ісік, иммунодефицитті жадайлар секілді ке таралан саналуан ауру трлерін осымша емдеу шін комплексті профилактика формасы болып табылады.

Парафармацевтикалар – бл рамында органикалы ышылдар, биофлавоноидтар, дубильді, фенолды осылыстар, гликозидтер, кофеин, биогенді аминдер, жне табиинім деп аталынатын заттары бар німдер. Оларды рекеті физологиялы шектеулердегі жеке органдар жйелерді арындыын белсендіруге баытталан (мысалы шін, там талшытары арылы ішекті секреторлы, матор – эвакуаторлы ызметтерін арындату, адаптогендермен жмыс жасауды ой-рістік жне физикалы абілеттілігін арындату, липца-олестеринді зат алмасу, ЦНЕ, жрек-тамыр жйелері мен т.б. реттеу).

Парафармацевтиктер дрі-дрмекке жатпайды жне оларды алмастыра алмайды.

Парафармацевтиктерді дрі-дрмектерден негізгі айырмашылытары:

Егер ол дрі-дрмек ретінде таза химиялы трде олданса, бл затты бір емдік млшерінен туліктік млшері аспауы керек;
Парафармацевтиктер тек ана ішке олданады.;
Парафармацевтиктерді олдану кезіндегі азаны жйелері мен органдары ызметтерін параметрлеріні санды згеруі оларды физиологиялы нормаларына байланысты;
Парафармацевтиктерді олдану млшеріні диапазоны мен азаны функцияларына алыпты немесе тзетуші рекет еткенде токсинді жне зиянды заттарды байалуыны, емдік заттара араанда тмен.

Парафармацевтиктерді одануда оларды адам азасы оны жеке компоненттерін абылдай алмайтын жадайларда кездеседі, бл кейбір таам німдеріне, сіресе дрілік заттара тн. Бл ртрлі созылмалы аурумен ауыратын адамдарда байалады.

Басты бет » Денсаулы » Биологиялы белсенді оспалар. Пайдасы андай?

Биологиялы белсенді оспалар. Пайдасы андай?

7 апан 2012 750 рет оылды