Бір шмішті экскаваторларды технологиялы параметрлері

Карьерлерде механикалы крек трлі экскаваторлар е кп таралан азу-тиеу машиналары болып есептелiнедi. Конструкциялы жасалынуы, тау-кен техникалы жадайы бойынша здіксіз имылды азу-тиеу машиналарын пайдалану тиiмсiз кезде, оларды олдануа ммкіндiк туызады. Механикалы кректер тыыз тау жыныстарын негiзiнен алдын ала опсытпай - а азуа, ал атып алан, жартылай тасты жне тасты тау жыныстарын алдын ала опсытып азуа арналан. Арнайы солтстік айматара ыайланып жасалынан механикалы кректер ауаны температурасы тмен, климаты атты жадайлы жерлерде азу-тиеу жмыстарын амтамасыз етедi. Механикалы кректерді жмыс ралдары ретінде шміш, сап жне жебе болып саналады. азіргі кездегі карьерлік экскаваторлар шынжыр табанды, электрикалы немесе дизелдік жетекті болып блінеді. Кенжардан тау жынысын экскавациялау процесі шмішті кескіш жиегімен абатты кесіп алып, экскаваторды тгетін жеріне айналуынан, шмішті тгуден жне жмыс ралын кенжара айтып келуден трады.

азіргі экскаваторлар саппен шмішті жылжыту дісі бойынша болат аранды жне гидравликалы болып блінеді.

Болат аранды экскаваторларды ксіп алуы жебедегі орналасан ысым кшімен жне де оны ктеру шыырыны ктеру болат аранны кмегімен жасалынады. Осы кезде ксіп алу траекториясы кенжарды тменгі блігінен басталып траты трде саталады.

Гидравликалы экскаваторларды елеулі жасы жаына машинаны орындау ралыны кшін басару тетігі арылы хабарлау жатады. Осы жадай оны жмысыны жоары сенімділігін амтамасыз етеді де жне жргізушіге нтижелі ксіп алу шін тиімді траекторияны тадауа ммкіндік жасайды. Гидравликалы экскаваторды тгілуі не шмішті ткерілуімен, не жаыны ашылуымен жзеге асырылады. Ал болат аранды экскаваторларды тгілуі тгілетін жерді стінде шмішті ашылуымен жзеге асырылады.

Бір шмішті экскаваторлар тріне шміш сыйымдылыы 4-120 м³ адымдаушы драглайндарда жатады. Олар тран орынан тмен жне жоары орналасан кенжарларды азуа арналан жне тау жыныстарын азылан кеістікке тасымалдап тгуге олданады. Драглайнны адымдап жруі ймеленген тау жыныстарыны стінде жылжуын амтамасыз етеді.

Бір шмішті экскаваторлар конструкциялы ерекшеліктеріне байланысты бес трге блінеді:

ЭС-шмішіні сыйымдылыы 0,16 – 2,5 м³ рылысты шынжыр немесе пневматикалы табанды экскаваторлар жатады;

ЭКСГ-шмішіні сыйымдылыы 1,25 – 8,0 м³ карьерлі-рылысты экскаваторлар жатады;

ЭКГ- шмішіні сыйымдылыы 2,0 – 20,0 м³ карьерлі шынжыр табанды экскаваторлар жатады;

ЭВГ- шмішіні сыйымдылыы 4,0 – 100,0 м³ аршыма шынжыр табанды экскаваторлар жатады;

ЭШ-шміішіні сыйымдылыы 4,0 – 120,0 м³ адымдаушы экскаваторлар жне драглайндар жатады;

Бір шмішті экскаваторларды негізгі жмыс параметрлеріне шміш сыйымдылыы, салмаы ,габариттері, азып алынатын брышы т.б. жатады. Экскаваторларды жмыс параметрлері кенжар параметрлерін жне оны тру технологиялы жмыс жасау схемасын анытайды.Механикалы кректерді негізгі технологиялы параметрлері тмендегідей:

Ксіп алу радиусы R_ч - экскаваторды айналу осінен шмішті кескіш жиегіне дейінгі горизонталь ара ашыты;

Ксіп алуды барынша кп радиусы R_ч.max - барынша кп ілгері жылжытылан сапа сйкес болады;

Тгу радиусы R_р- тгу кезіндегі экскаваторды айналу осінен шміш ортасына дейінгі горизонталь ара ашыты;

Экскаваторды тру горизонтындаы ксіп алу радиусы R_ч.у - экскаваторды тру дегейіндегі ксіп алуыны барынша кп радиусы;

Ксіп алуды барынша аз радиусы R_ч.min – экскаваторды гаризонтта транда сапты шынжыр табанан тартып келген жадайын сйкес болады;

Ксіп алу биіктігі Н_ч- экскаваторды тру гаризонтынан шмішті кескіш жиегіне дейінгі вертикаль ара ашыты ;

Ксіп алуды барынша кп биіктігі Н_ч.max- барынша кп ктерілген сапа сйкес болады;

Тгу биіктігі Н_р- экскаваторды тру гаризонтынан шмішті ткерілген тбіні тменгі жиегіне дейінгі верткаль ара ашыты;

Тгуді барынша кп биіктігі Н_р.max – шмішті барынша кп ктерілуіне сйкес болады;

 

 

1.2-сурет Болат аранды экскаваторды конструкторлы слбалары.

1.3-сурет Гидравликалы экскаваторлар.

Адымдаушы драглайндарды жмыс параметрлеріне ксіп алу радиусы R_ч, ксіп алу тередігі Н_ч, тгу радиусы R_ч.з , тгу биіктігі Н_р жатады. Осы параметрлер жебені зындыына жне оны екіштік брышына байланысты болады. Ксіп алу радиусы шмішті латырып тастаанда жне латырмай тастаанда болып блінеді. Латырып тастау млшері драглайнны тріне жне жргізушіні абілетіне байланысты болады да, ол 2,5 м-ден 15 м-ге дейін жетеді. Ксіп алу тередігі Н_ч -экскаваторды тру гаризонтынан азылатын кемерді тменгі табанына дейінгі вертикаль ара ашыты болып есептелінеді. Ксіп алу тередігі жебені зындыы мен оны екіштік брышына, драглайнны кенжарда труына, тау жыныстарыны физика-механикалы асиеттеріне , болат аранны зындыына жне жргізушіні абілетіне байланысты болады. Жебені екіштік брышы 30-35 шамасына те. Екіштік брышты азаюы драглайнны радиусын жне ксіп алу тередігін кбейтеді.

 

1.4-сурет Адымдаушы драглайндарды конструкторлы слбалары