Антеннаны сулелену кедергісі мен шыын кедергісі

Магнитті рамаа осылан генераторды бл антеннамаен идеалды трде келісімді жне оан белгілі бір уатыны біршамасын берсін деп есептелік. Кп жадайда генератордан жктемеге андай уат келетіні, бізді жадайда магнитті рамаа, ебекті талап етпейді.

Алайда, генератордан антеннаа берілетін уатты брі де эфирге суле шашпайды. Генератор уатыны кішкене блігі антеннаны диэлектриктік жне металды блігінде, антеннаны оршайтын заттарда, жерде R_шы айтымсыз жылулы шыын ретінде жоалып кетеді. уатын жоалтушы арылы антеннаны шыын кедергісін рнектейді.

R_шы=P_шы/I²

I-антеннадаы рекет етуші ток.

Сонымен антеннадаы шыын уатын электротехникадаы арапайым формула арылы P_шы= I²R_шы шыатынын біле тра антенна шыын кедергісі формальді трде коэффициентті крсетеді деп айтса да болады.

Рамкадаы шыын кедергісіне жылумен таралмаан уатты сол блігі сонда да эфирге сулеленеді. Кей спецификалы лшемдерге негізделіп сулеленген уатты R_сул табуа болады. Осы эфир уатына сулелену арылы антеннаны сулелену кедергісін крсетеді.

R_сул = R_сул /I²

I-антеннадаы рекет етуші ток.

Сонымен антеннадаы сулелену уатын электротехникадаы арапайым формула арылы R_сул = R_сул /I² шыатынын біле тра антенна сулелену кедергісі формальді трде коэффициентті крсетеді деп айтса да болады.

Антеннаны сулелену кедергісіні мндай анытамасы [5]дебиетте крсетілген жне ол мені кзарасым бойынша R_сул -ді мнін дрысыра крсетеді. «Сулелену кедергісі» тсінігін М.В. Шулейкин(1884-1939) енгізді (2.1 сурет).

Жоарыда крсетілген формулалар магниті рамалар алай болса антеннаны тсемесінде токты біркелкі таралуы созылмалы(проволочный) антенналар шін ділетті екенін байаймыз.

а) б)

2.1 сурет— а) Индуктивті байланыс жйесіндегі магниті антенналарды олдану мысалы – Сызы жіберу антеннасыны рамалы контуры ретінде ызмет етеді, Байланыс орамасы— абылдаыш рамалы антенна болып келеді. Егер сызы пен орама бір-біріне паралелль болса, сіресе, орама сызы жазытыында орналасса байланыс аттыра болады. Бл жадайда орама кштірек магнитті аынмен енеді. Байланысты згеруі ораманы сызыа атысты ауысуына жетеді. Ораманы жазытыын сызыты жазытыына атысты айналдыруа болады.

б) Н магнитті айматы кернеулігіні токты ткізгішті аумаында таралу исыы. ткізгіштен тетін ток кбірек болан сайын оны айналасындаы туындайтын магнитті айма кшей тседі. Токты баыты згерген бойда магнитті айма бірден баытын згертеді.

ткізгіштен магнитті кшті сызытарды шіру сирек орналасады. Сйкесінше, магнитті айма индукциясы мен оны кернеулігі азаяды. Магнит индукциясы шеберлі ток ортасында:

R— айналмалы орам радиусы.

Магнитті ток шеберлі ток осьтерінде:

h—ораманы центрінен магнитті индукция аныталатын нктеге дейінгі ашыты.

Сонымен, 2 суретте крсетілген бізді эквивалентті схемада генератора тізбектей екі кедергі осылан, біреуінде генераторды тмендейді, ал екіншісінде эфирге сулеленуге кететін уатты белгілеп отырады. Осы схемаа жетектесе отырып антеннаны шыын кедергісі мен сулелену кедергісі арылы антеннаны пайдалы сер коэффициентін табуа болады ПК:

КПД= (R_изл/(R_изл + R_пот))*100%

 

Антеннаны шыын кедергісі мен сулелену кедергісіні мндері антеннаны лшемдеріне, оларды жазытыта орналасуына, рылысында пайдаланатын материалдара туелді. Радиосйер шартта эксперименттік жолмен бл лшемдерді анытау жетерліктей иын, себебі ол шін арнайы ымбат лшегіш ралдарды пайдалану жне кптеген спецификацияланан лшемдерді жасау ажет. Алайда, магнитті раманы шыын кедергіс мен сулелену кедергісін антенналарды есептеу программасымен кмегімен анытауа болады.

Магнитті рамаларды модельдеуде антенналарды есептеу программасы

азіргі уаытта маман магнитті рамаларды модельдеу шін компьютерлік антенналарды есептеу программасын пайдалануа ммкіндік бар. Бл программалар шыын кедергісі мен сулелену кедергісін анытауа, магнитті раманы баылы диаграммасын сызуа, конденсаторды сыйымдылыын лшеуге, антеннаны жмысыны белгілі бір(аныталан) жиілігінде раманы жндеуі шін кмектесе алады.

Кптеген авторламен MMANA(MININEC негізінде) жне NECWin Plus (NEC-2 негізінде) сынды сенімді жне йгілі программаларды пайдаланумен магнитті рамалы антенналарды есептеу жргізілді, кейін алынан нтижелер магнитті рамалы антенналарды есептеуге арналан жеілдетілген мамандандырылан программалар крсеткен нтижелермен салыстырылды. Бл программа Magnetic Loop Antenna Calculator v.1.6, KI6GD, и Magloop4, G4FGQ. KI6GD программасы магнитті рамалы антенналарды параметрлерін еркін жазытыта есептеуге ммкіндік береді, ал G4FGQ программасы жерден биіктікте орналасан берілген магнитті рамалы антенна параметрлерін есептеуге ммкіндік береді, жерді параметрлерін беруге болады.

Еркін жазытыта орналасан рама шін бл прграммаларды брі де шамамен шыын кедергісі мен сулелену келдергісіні мні бірдей болатыны млім болды. Конденсатор сыйымдылыы бойынша апараттар барлы программаларда шамалы бір-бірінен айырмашылы жасайды, біра бл жадайда айтарлытай елеулі емес, себебі шынайы магнитті рамалы антеннаны рылымы кезінде конденсатор сыйымдылыы брібір жндеуді ажет етеді жне компьютерде лшенген сыйымдылыа ны те емес. Рамалы антенналар параметрлерін жер стінде орналасан трлі программалармен есептеу кезінде оларды параметрлері бір-бірінен айырмашылы жасай бастады, дегенмен, бл айырмашылытар лкен болан жо жне радиосйер тжірибе шін магнитті раманы есептеу шін осы программаларды кез-келгенін олдануа болады.

MININEC (бл жадайда MMANA) негізіндегі антенналарды есептеу шынайы жер стінде орналасан антенналарды есептеу кезіндекей мселелері бар, біра идеалды ткізкізгіш бет стінде жне еркін аймата орналасан антенналар жасы амтамасыз етеді. MMANA мен NECWin-де магнитті рамалы антенналар моделін бетбелгі кезінде осы программалармен жорамалданан шектеулерді ескерген жн.