БЗ-ге ойылатын талаптар.

1) Тз ышылында еруі керек.

2) Тз ышылымен осыланда ерімейтін тздар тзбеуі керек.

3) Ингибиторды ышылымен ызу реакцияа тсуі.

Металлды коррозиядан сатау шін кбіне ПБ-5(жабыса ара оыртсті сйы) олданылады. 0,25-0,5% тз ышылыны коррозиялы аситті 31-42 есе тсіреді.

Ингибитар тз ышыл тез ериді, суда ерімейді, кшті минералды суда ерімейді.

Бл ингибарды кп олдананда тз ышылыны ертіндісіндегі жабыса шгінді масса пайда болады, бл оны жетіспеушілігі болып табылады.

УФ НИИ мліметтері бойынша НСІ конденсациясы 10 % болатын Т ертіндісіні серін уникал осаннан кейін азаяды, млшері:

0,05 % - 15 есе;

0,1 %-22 есе;

0,25 %-31 есе,

0,5 %-42 есе азаяды.

Ингибатор тз ышылы тгелдей ериді, біра суда ерімейді. Катапин К ингибаторын пайдалану негізінде те жасы нтиже алады. Оларды серінен жоары болуы те аз концентрацияда (0,01 -0,025%) крінеді жне олар тнбайды.

Шыырауды Т деу кезіндегі стабилизаторлар дегеніміз - ышыл

ертіндісіне темір тотыыны шгуін болдырмау шін осылатын реогенттер.

Заводтан алынан ышылды рамына кп жадайда темірді шамасы кп болады. оспада темірді болуы ышылды тасымалдау жне сатау кезінде, металдар коррозияа шыраанда жне тоттар ерігенде темірді кбеюіне сотырады. Стабилизаторлар ретінде уксус ышылы (СН3 СООН) олданылады.

Шыырауды мегеру кезінде ышылды абат жынысымен реакциясы кезіндегі німі абаттан шыарылуы тиіс. Бл процессті жеілдету шін ышыла оны дайындау кезінде интенсификаторларды осады.

Блар реакция німдеріні беттік клемдік тмендететін рекеттік заттар. Кеуекті арналар абыраларында адгорбцияланып желдеткіш жыныс блшектерінен суды блуіне жрдемдеседі жне оларды мнаймен шайылуы мен реакция німдеріні абаттан шыарылу жадайда жасартады.

Интенсификаторлар ретінде ртрлі беттік рекеттік заттар (БЗ) каталин

-А, марвелан - К олданады.

Тз ышылын олдануда ышыл металлмен реакцияа тсіп, темірді мынадай реакция арылы бзады:

Fe + 2HCl = FeCl₂ + H₂

Металл ондырыларды даттанып бзылудан сатау шін, (сораптарды, сорапты – компрессорлы бырларды) ышыла арнайы ингибиторлар осады. Ингибиторлар металл бетіне жа пленка тзіп, ышылды металлды блдіруіне кедергі келтіреді.

Тз ышылын деуге дайындау шін, мынадай дістерді олданады

1. Тз ышылды

2. Формалин осу

3. Уникол осу

Тз ышылын ингибиторлауды бірінші дісінде арнайы араластырыша берілген тз ышылын ерітуге жарайтындай клемде су йяды. Содансо осы суды жартысындай етіп, мнай йяды да, концентрациялы тз ышылын осып, араластырады.

оспаны мият 25-30 минут араластырады. Содан со оспаны 24 саата алдырып, тндырады. 24 сааттан со оспа пайдалануа дайын болады. ыс кезінде оспаны 25-30 ⁰С-а дейін бумен ыздырады.

Формалин – 40 пайызды (СН₂₀) формальдегитті судаы ерітіндісі. Формалин металлды даттанудан 95-99 пайыза орайды. Формалинні олданылу млшері аныталады.

У- СН₂₀- формалинні концентрациясы У=40%-те болады.

Формалинді 30 л соы кездерде ышылды Униколмен дейді.

У-2, У-к, М-н униколдары жиі олданылады. У-к униколы У-2 униколын булау арылы алынан концентрат. У-2 униколы – жартылай млдір, шгінді алдыты , ою оыр сйыты. У-к – млдір емес, шгінді алдыты, ою оыр сйыты. Н-м – униколы ою оыр тсті порошок. У-2 ингибиторын ертіндігелі 5 пайыз клемінде 27 пайыз концентрациялы тз ышылына осады. У-к униколы 0,125 пайыз млшерінде, М-н униколын – 1 пайыз млшерінде осады. У-2 униколын темір жол цестерналарымен немесе 200-500 л темір бочкалармен, ал У-к, Н-м ингибиторларын сиымдылыы ртрлі ыдыстармен тасиды. У-2 ингибиторы темір ыдыста тз ышылын 6 айа дейін сатауа болады.

ышыл рамында баса заттарды болуы жне жыныс рамында кейбір заттарды болуы, ышылмен жыныстарды арасындаы реакциядан кейін тз тзілін, суда нашар ериді. Бл тздар жыныс уыстарын толтырып, німділікті азайтады. Бндай процесстерді болдырмау шін, ышылдара стабилизаторлар осады.Стабилизатор ретінде хлорлы барий сірке ышылы жне еріткіш ышылдар олданылады.

Шыырауды деуге арналан тз ышылы ккірт ышылды болып келеді. Ккірт ышылына кмір ышылды кальциймен реакцияа тсу нтижесінде гипс тзіледі де, жыныс уыстарына толып трып алады жне суда нашар ериді. Ккірт ышылыны алдытарын жою шін хлорлы барий олданылады. Сірке ышылын темір оксидтері жне хлорлы алюминий тзілмес шін тз ышылына осады. Сірке ышылын брылауданшыан рбір шыырауа алданылады.

Еріткіш ышылдарды абыраларында цемент абытары бар шыыраулара олданады. Перфорациядан кейін тетіктерді тазалауа, цемент абытарын тазалауа еріткіш ышылдарды 1-2 пайыз млшерінде арап осады.