Бастауыш сыныптарда аылшын тілі оытылуы ажет пе?
Бастауыш сыныптарда аылшын тілі оытылуы ажет пе?
Жоба эссе
Аты-жні
Мамандыы:
Тобы:
Оытушы:
Нса:
Сз саны:1088
Алыс
Мен бл жобаны жзеге асыруа кмек берген адамдара лкен алысымды білдіремін. Біріншіден мен з тобымны студенттеріне мені жмысымды арап, жмысым жнінде пікір білдегендеріне рамет айтамын. Сондай-а, сауалнаманы таратып, оан жауап берген, атысан адамдара да алысым шексіз.
Тйіндеме
Аылшын тілі ке таралан халыаралы тіл жне ол кптеген елдерде балаларды жас кезінен бастап оытылуда. азастан кіметі де аылшын тілін екінші шет тілі ретінде бірінші сыныптан бастап оытылуы ажет деген шешім абылдады. Зерттеу азастандытарды аылшын тілін бастауыш сыныптарда оытылуы жніндегі пікірін білуге баытталады. Жмыс аылшын тілін бастауыш сыныпта оытуа байланысты алыптасан негізгі ойлар: аза тіліне сері, жоары білімді ксіби аылшын тіліні малімдері бар ма деген мселлерді амтиды. Зерттеу нтижесі аылшын тілін бірінші сныптан бастап оыту тым ерте жне екінші шет тілі бастауыш сыныптардан кейін оытыланы жн екендігін крсетеді.
Мазмны
Алыс
Тйіндеме
Мазмны
Кестелерлер тізімі
Кіріспе
Зерттеу дісі
Зерттеу нтижесі
Талылау
Орытынды
Пайдаланылан дебиеттер
Осымша 1
Кестелер тізімі
1 Кестеазастан мектептерінде аылшын тілін1ші сыныптан бастап екінші шет тілі ретінде оыту жндегі пікірлер
2 Кесте азастанда аылшын тілін оытуды бастау уаыты туралы сыныстар
Бастауыш сыныптарда аылшын тілі оытылуы ажет пе?
Кіріспе
Аылшын тілі лемге ке таралан халыаралы тілге айналып, оны білу басты талапты біріне айналды. Елімізде кптеген шетел компанияларыны жмыс орындарыны ашылуы жне зге елдермен экономикалы арым-атынас орнатуымыз аылшын тілін білу ажеттілігін арттыруда. Сондытан да, елімізі кптеген азаматтары аылшын тілін мегергісі келеді.
азастан халыны басым кпшілігі аза жне орыс тілінде сйлейді, яни екі тілде сйлей алады. аза тілінде оытылатын мектептерде орыс тілі шет тілі ретінде бастауыш мектептен бастап оытылады. Сондай-а, азастандаы жаа білім реформасына сйкес мекептерде аылшын тілі екінші шет тілі ретінде бастауыш сыныптардан бастап оытылуы ажет. Cenoz (2004, 203) айтуынша мектеп абырасындаы ш тілділік «жаа феномен» емес, йткені бірінші шет тілі ерте жастан бастап оытылса, кптеген елдерде екінші шет тілі тоыз немесе он жастаы балалара оытыла бастайды. азастан Респуликасында аылшын тілі екінші шет тілі ретінде бірінші сыныптан бастап оытылмашы, дегенмен бл згеріс кейбір ата-аналарды арсында зара пікірталас тудырды. Бл жаа згеріске арсылы білдірушілер аылшын тілін бірінші сыныптан бастап оыту балалара кері серін тигізуі ммкін деген пікірлерін білдіруде.
Бл жобаны масаты азастандаы бастауыш сыныптарда аылшын тілін оыту жніндегі пікірлерді анытау. Зерттеу барысында сауалнама жргізіліп, зерттеу дісі блімінде беріледі жне оны нтижесі туралы нтиже блімінде тоталынады. Талылау блімінде жинаталан апараттар талданып, жмысты соы блімінде, яни орытынды блім зерттеу жмысы туралы орытынды ойды тйінделеді.
Зерттеу дісі
Жобаны масаты Р азаматтарыны аылшын тілін екінші шет тілі ретінде мектептерде бірінші сыныптан бастап оыту жнідігі кзарастарын білу. Ол шін азматтардан сауалнама алынды. Сауалнама лты аза (жне барлыыда Р азамттары) 15 ересек (25-30 жас аралыындаы) азаматтан алынды. Сауалнама тілді мегеру дегейін, аылшын тілін мегеруге деген кзарастарын білуге баытталан он екі сратан трады.
Сауалнамаа атысушылар жоары білімді жне олар екі немесе оданда кп тілде сйлей алады. Дегенмен, зерттеу нтижесі шектеулі, себебі сауалнама атысушылар саны аз, нтиже аталан жайтты наты сипатын бере алмауы ммкін. Сондай-а, алдаы уаытта бл баыттаы жмыстар зге лт кілдеріні де кзарасын амтуы тиіс, себебі азастан кплтты мемлекет болып табылады.
Зерттеу нтижелері
Санды зерттеуге 15 адам атысып, оларды барлыы берілген сратара толы жауап берді. Сратарды негізгі масаты бірінші сыныптан бастап аылшын тілін оыту жніндегі пікірді білу болды. Сауалнамаа атысушыларды шамамен штен бір блігі 27% (4 адам) аылшын тілін бірінші сыныптан бастап оыту ажет деген пікрімен келіседі. Дегенмен, оларды басым кпшілігі, яни 10 адам (66%) бл пікірмен келіспейді (1-Кесте).
1 Кестеазастан мектептерінде аылшын тілін1ші сыныптан бастап екінші шет тілі ретінде оыту жндегі пікірлер
Сауланамада берілген екінші негізгі сра аылшын тілі екінші шет тілі ретінде ай жастан бастап оу ыайлы деген мселені айындау болатын. Сауалнамаа атысушыларды тек аздаан блігі (20 %) ана балалар аылшын тілін оуды балабашадан бастауы ажет деп санайды. Ал, зге 27% аылшын тілін бастауыш сыныптардан бастап оытан дрыс деп санайды. Біра, сауалнамаа атысушыларды жартысынан астамы, яни 53% аылшын тілін екінші шет тілі ретінде оуды бесінші сыныптан бастаан жн деп санайды (Кесте 2).
2 Кестеазастанда аылшын тілін оытуды бастау уаыты туралы сыныстар
Талылау
Бл блімде аылшын тілі бастауыш сыныптардан бастап оытылуы ажет пе деген мселені анытау баытында жргізілген зерттеу жмысыны нтижесі талыланады. Зерттеу нтижесі бойынша сауалнамаа атысан адамдарды 27% аылшын тілін бастауыш сыныптардан бастап оыту дрыс деген пікір білдірді. Сондай-а, оларды кпшілігі аылшын тілі болша рпа шін ті ажет жне оны ерте кезден бастап мегерген дрыс деп санайды. Олар жас кезде тіл йрену, зге тілді тез мегеруге лкен ммкіндік береді деген пікір айтады. Дегенмен, бастауыш сыныптарда аылшын тілін оытуа арсы пікір білдірушілер мектептер мемлекеттік тіл, яни аза тіліне кп кіл блуі ажет дап санайды. Кеес Одаы кезінде азастана орыс тілі Мскеу арылы кштеп енгізілген болатын (Turumbetova et al. 2012). Сондай-а орыс тілін бірінші сыныптан бастап оыту міндетті болды. Нтижесінде орыс тілін кеінен оыту аза халыны ана тіліне кері серін тигізді. Бл шет тілін оыту ана тілге серін тигізетіндігін крсетеді. Мселен, Fillmore (1991) АШ-та аылшын тілінде оитын кптенген лт кілдеріні балалары з ана тілінде сйлей алмайды дейді. Ал, Wright (2004) Ирландия Республикасында Ирланд тілі оытылса да, мемлекетте аылшын тіліні ке таралуына байланысты ирланд тілі жалыз мемлекеттік тіл бола алмайды дейді. Р туелсіздік аланан кейін аза тілі мемлекеттік дрежесін алды, дегенмен халыты басым кпшілігі орыс тілінде сйлейді. Сол себепті де, аылшын тілін екінші шет тілі ретінде оыту аза тіліне кері серін тигізуі ммкін.
Аылшын тілін бастауыш сыныптарда оытуды олдаушылар, аылшын тілі алашы сыныптарда ойын дістерін олдану арылы оытылуы ажет деп санайды. Олар бл діс трі балаларды тілді оай, рі тез мегеруіне о ыпалын береді деп санайды. Сауалнама нтижесі бойынша 27% адам бл пікірді олдайды, ал атысушыларды 20% тіпті аылшын тілін балабашадан бастау ажет деп санайды. Дегенмен, тілді мегеру андайда бір ебекті талап етеді. Мселен, балалар шет тілінде жаа сздерді жаттауына тура келеді. Реформаа арсы пікір білдірушілер екі шет тілін атар мегеру балалар шін те иын болады деп санайды. Оларды ойынша, тым кп ауыртпалы балаларды штарлыын жойып жіберуі ммкін. Ол балаларды білім сапасына кері серін тигізуі ммкін. Сол себепті де, зерттеу жмысына атысушыларды 53% аылшын тілін екінші шет тілі ретінде бесінші сынаптан бастап оытан жн деп санайды.
Аылшын тілін бастауыш сыныптардан бастап оыту ажет деген пікірді олдаушылар шетелден білімін жетілдіріп келген жас малімдер кп жне олар жаа оыту дісімен шет тілін йрете алады деп есептейді. Дегенмен, аылшын тілін жетік мегермен малімдер ашасы жоары тленетін жмыс тапысы келеді, себебі азіргі кезде малімдірді жалаысы тым тмен. Кптеген малімдік мамандыын мегерген студенттер оу орнын бітіргеннен кейін мамандыын згерткісі келеді. Мселен, Nurshatayeva (2011,7) айтуынша аылшын тілі малімдігі мамандыы бойынша білім алып жатан студенттер малім болан кнні зінде де, мектепті тастап кетеді, себебі «олар бл жмысты ешашан істегісі келмеген». Мектепті малімдерді жиі тастап кетуіні таы бір себебін, Mukhtarova (2013) жмысты ауырлыы, жмыс жадайыны олайсыздыы жне тмен жалаы жас малімдер шін кйзеліс туындатып, мамандыа деген ызуушылыын жоалтады деп тсіндіреді. Бл пікірлер сапалы білім бере алатын малімдер жеткілікті деген ойды дйексіз екенін крсетеді.
орытынды
Жоба аылшын тілін бастауыш сыныптан бастап оыту ажет пе деген сауалды зерттеу масатында жазылды. Зерттеу барысында азаматтарды аылшын тілін екінші шет тілі ретінде оыту жніндегі кзарастары талданды. Аылшын тілін бастауыш сыныптан бастап отытуды негізгі масаты оушыларды тілді тез мегерту жне оларды бсекеге абілетті етіп трбиелеу. Robson (2013) айтуынша 2020 жылы аылшын тілінде 2 миллиард адам сйлейді. азастан басшылыы елімізді азаматтары ш тілді білуі тиіс жне аылшын тілін оыту бастауыш сыныптардан басталуы ажет деп санайды. Біра, бр реформаны олдаушылар кейбір иындытарды ескермеген сияты. Себебі, кптеген адамдар з балаларыны ерте жастан бастап мемлекеттік тілде (аза тілінде) еркін сйлегенін алайды, ал содан кейін барып зге тілдерді мегерсе дейді. Билік бл реформаны ендіру барысында малімдерді жалаысы жне оларды олдау сияты мселелерді отайлы шешімін тапса екен. Сол себепті де, балалар з ана тілін еркін мегеріп жне орыс тіліні ажетті дейгейін білгеннен кейін ана аылшын тілін екінші шет тілі ретінде бастауыш сыныптардан кейін, яни балаларды тоыз немесе он жасынынан бастап оытыланы дрыс шешім болатын сияты.
олданылан дебиеттер:
Cenoz, J., 2004. Teaching English as a Third Language: The Effect of Attitudes and Motivation. In: Hoffmann, C. and Ytsma, J., ed. Trilingualism in family, school, and community. Clevedon: Multilingual Matters, 202-218.
Fillmore, L.W., 1991. When Learning a Second Language Means Losing the First. Early Childhood Research [online], 6, 323-346. Access online: 08.02.2014
Mukhtarova, A., 2013. Understanding the difficulties of retaining newly qualified teachers (NQTs) in the education system. In: Zaraiskye, A.A., ed. Modern education: advantages, disadvantages and opportunities. Saratov: Academy of Business, 3-8.
Nurshatayeva, A., 2011. Kazakhstan English-Major Students: Motivation to Learn English and Academic Achievement. Academic Leadership [online], 9 (3), 1-8.
Robson, M., 2013. The English effect: The impact of English, what it’s worth to the UK and why it matters to the world [online]. London: British council. Available from: http://www.britishcouncil.org/sites/britishcouncil.uk2/files/english-effect-report.pdf, access online: 08.02.2014
Turumbetova, L.A., Tayeva, R.M. and Grebenshikova, N.Y., 2012. The Influence of Globalization on Language Policy in a Multi-Cultural [online], Available from: http//enu.kz/repository/repository2012/The-Influence-of.pdf, access online: 08.02.2014
Wright, S., 2004. Language policy and language planning: from nationalism to globalisation. New York: Palgrave Macmillan.
осымша 1