Ксіби тадау жне кадрларды іріктеу

Республикамызда ксіптік бадар беру – крделі леуметтік-педагогикалы жйе. Ол халы шаруашылыыны дамуын, техника мен нерксіпті ркендеуін, жас кадрларды даярлыына траты кіл блуін талап етеді. Жалпы білім мен ксіптік білім беретін мектепті реформасы жас жеткіншектерді ебекке саналы орналасуына, бірттас ебек, политехникалы оу жніндегі принциптерді жргізілуіне, оушыларды оамды пайдалы ебекке сйіспеншілігін арттыруа, оларды дниетанымын кеейтуге баытталан.

леуметтік ызмет. Оушылара ксіптік бадар беруді, е алдымен, оамны леуметтік тапсырмасын орындау трысынан арау керек.

Экономикалы ызмет – жмыс кшіні сапалы рылымын арттыру, л-ыздарды жмыса деген анааттануын арттыру, жмыс німділігі жне ксіби ынтасын арттыру, жмыс уаытын немдеу болып табылады.

Психологиялы – педагогикалы ызмет. Ол е алдымен, оушыларды бейімділігін, ынтасын, ызыуын алыптастырады. Жеке басты зіндік ерекшелігіне сйкес маманды тандау кезінде олара кмек крсету ажет. Сонымен атар оушыларды ксіби танымдылыын басара білу жне оны жолын анытау жн.

Медициналы – физиологиялы ызмет.Бл денсаулыаойылатын талап пен жеке адамны физиологиялы ерекшеліктерін ескеру, сол саладаы ксіби ызметті жзеге асыруа кмектесу деген сз. Мектептерде оушыларды денсаулыыны ауытуын дер кезінде байап, оларды маманды тадауа жоспарын дрыс тадап, оларды физиологиялы ерекшеліктеріне сйкес келетін мамандыты тадауларына жадай жасалуы керек.

Ксіптік бадар – бір-бірімен тыыз байланысты салалардын тратын бірыай жйе. Атап айтса, олар : ксіптік аарту, іс-рекетті саласында оушылардыынтасын, икемділігін, талабын байап, рі арай дамыту; ксіптік аыл-кеес; ксіптік тадау; ксіптік бейімдеу (адаптация).

А) Ксіптік аарту– оушыларды леуметтік-экономикалы, психикалы физиологиялы ерекшеліктері бар трлі мамандытар туралы білім жиынтыы; сол ксіптерді біреуін дрыс тадауа жадай жасау; оушыларды ксіби жне оамды ызметтерге деген кзарас дрыс трбиелеу, психикалы-физиологиялы ммкіндіктерін жне оамны леуметтік-экономикалы ажеттілігін дрыс тсіну алыптастыру. з кезегінде ксіптік аарту ксіптік хабарламадан, ксіптік насихат пен ксіптік гіттен трады. Мысалы, оушылара ауыл шаруашылыыны кейбір салаларына ажетті мамандар жайында хабарлама жне сол мамандытарды оып-йренуге жадай жасау, сонымен атар ауыл шаруашылыына ажетті мамандытар туралы насихат жргізу.

) Оушыларды жеке басын зерттеу. Жеке кісіге сер ету оны психикалы ерекшеліктеріне арай жргізіледі. Балаларды ой-рісі, масаты, мраты, пндерді саналы оытуда алыптасады. Адамдарды белсенділігіні жоары болуы да пндерді оыту арылы іске асады. леуметтік белсенділікті алыптастыру – адамдар арасындаы арым-атынасты дамуына сер етеді. Пнді, практикалы білімді игеруде, оушыларды мір тжрибесінде, оамды атынас жйесінде адамгершілік нормалары орныады.

Б) Ксіптік аыл-кеес (консультация) беру арылы оушыны зіне тн ерекшелгігіне, тадаан ксібіні талаптарына баса назар аударылады. Бл тмендегідей формада ткізіледі:

- диагностикалы аыл-кеес оушыларды жеке басын зерттеуге, оны ызыуына, абілетіне сйкес жне соан жаын мамандыты тадауа баытталыан;

- анытама аыл-кеесте оушыларды жмыса орналастыру, оуа не жмыса абылдау, трлі мамандыты игеру ммкіндігі, дайынды мерзімі, ебек-аы тлеу жйесі, ксіптік біліктілікті арттыру жолдары хабарланады;

- алыптастырушы ксіптік аыл-кеес оушыларды маманды тадауын басаруды кздейді, ол за уаыты созылуы ммкін жне оушыларды ксіпті тадауа атынасыны згеруіне байланысты болады.

- дрігерлік аыл-кеес оушыларды денсаулыын, оны психикалы- физиологиялы рылымыны тадаан мамандыа сйкес келуін анытауа баытталан: оушыны баса мамандыа гіттеу немесе тадаан мамандыына жаын психикалы – физиологиялы крсеткішін анытайды.

Консультация оушылара леуметтік-ксіптік жоспар жасауа кмектесумен ана шектелмей, олармен бірігіп, жоспарды іске асыру, жаопы жне ксіптік білім алу дегейін ктеру мселелерін, маманды тадауда идеялы, ожданды негіздерді алыптасуын, сол сияты оушыларды мдени сіп дамуын арастырады.

Маманды туралы консультацияны жргізуден брын, бастауыш кластан бастап бірнеше жылдар бойы оушы ерекшеліктерін зерттеу ажет. Ол шін оушы жне оны отбасы туралы жалпы мліметтер : оушыны тадайтын мамандыына сйкес дрігерлік мінездемесі, оу жне маманды тадау себептері, оу лгерімі, белгілі бір пндерге абілеттілігі, оудан тыс уаыттаы іс-рекеттерін адаалау мен баылау туралы мліметтер болу керек.

1-4 класс оушылары шін жыл cайын ксіптік бадар атарлары толтырылып, кейін олар класс жетекшілеріне ткізіледі. Оны лгісі мынандай:

· Оушы туралы жалпы мліметтер.

Аты-жні ___________________________________________

Туан жылы мектебі класы

· Пндер бойынша легрім баалары (оу жылдарына байланысты толтырылады)Ана тілі, Орыс тілі,Математика,Табиаттану,Ебек,Сурет,Дене шынытыру,н

· андай пндерді натады

· андай пндерді натпайды

Сабатан тыс уаытта немен айналысады (керектісіні астын сызу керек) Кітап оиды,сурет салады, конструкциялар растырады, тоиды, н-кймен шылданады (ай аспата ойнайды), андай йірмелерге атысады, андай ойындарды натады?

Кім болысы келеді?