Ксіпкерлер жауапкершілігіні мні, трлері жне пайда болу шарттары.

Дріс 5. Ксіпкерлік ызмет субъектілеріні жауапкершілігі

Сратар

1.Ксіпкерлер жауапкершілігіні мні, трлері жне пайда болу шарттары.

2. Ксіпкерлерді кімшілік жне ылмысты жауапкершілігі.

 

Дріс масаты:Ксіпкерлік ызмет субъектілеріні жауапкершілігіні мнін, трлерін, пайда болу шарттарывн арастыру жне ксіпкерлерді кімшілік жне ылмысты жауапкершілігіне тсінік беру

Негізгі терминдер: ксіпкерлік-ыты жауапкершілік, зады жауапкершілік, кімшілік ы-бзушылы, кімшілік жауапкершілік, ылмысты жауапкершілік, міндеттеме.

 

Ксіпкерлер жауапкершілігіні мні, трлері жне пайда болу шарттары.

Ксіпкерлерді жауапкершілігі деп мемлекетті, ызметкерлерді, клиенттерді, шаруашылы жргізу субъектіліріні ытарын бзуа, орындалмаан (келісімшартты) міндетемелерді алпына келтіруге баытталан белгілі бір іс-рекеттерді жасау ажеттілігін, міндеттерін айтамыз. (шаруашылы жргізуші ріптестер, мемлекеттік органдар ксіпкерлерді ытарын бзатын шешімдерді абылдаан жне келісімшарт міндеттемелерін орындамаан жадайда ксіпкерлерді алдында жауапты болады.)

	Ксіпкерлік-ыты жауапкершіліктерді ерекшеліктері

1. олдануды негізгі масатына байланысты: Жазалаушы жне орнын толтырушы (айыпплды) жауапкершілік; 2. ы бзушылыты трлері мен олданылатын санкцияларды сипатына байланысты: Азаматты-ыты, ылмысты, кімшілік, тртіптік, материалды (мліктік) жауапкершілік; 3. Санкцияларды олдану тртібі бойынша: сотты жне кімшілік жауапкершілік; 4. ы бзу субъектісі бойынша: Дербес жне жымды жауапкершілік; 5. Жауапкершілікті туындау жне оны іске асру тсілі бойынша: ы бзу фактісі салдарынан занан тікелей туындайтын жауапкершілік жне ы бзу туралы істі мемлекеттік органдарды тексеруі кезінде за негізінде туындайтын жауапкершілік

Зады жауапкершілік трлеріні жіктелуі

Орнын толтыру (компенсациялы) функция. Ол зады бзушы – ксіпкерлік ызмет субъектісінен зардап шегуші атысушыны пайдасына ашалай соманы ндіріп алумен байланысты болып келеді жне оны жоалтуларыны орнын толтыру, сондай-а бзылу орын алана дейінгі брыны жадайды алпына келтіру масатын кздейді.

Айыпплды (репрессивті) функция Мнда ыпал етуді арастырылан шаралары ксіпкерлік сферасында за бзушылытарды орын алуына жол берген тлалар шін жазалауды зіндік нысаны ретінде крініс табады.

Превентивті функция. Ол ксіпкерлік ызметке атысушылар тарапынан болашата шартта белгіленген міндеттемелерді бзылуыны алдын алады жне санкцияларды олдану аупіні пайда болаанын ескертеді.

Ксіпкерлік-ыты жауапкершілікті орындайтын функциялары ерекшеліктері

Шаруашылы жргізу аидаларын жекелей бзаны немесе ксіпкерлік ызметті жзеге асыруды наты бзаны шін, сондай-а кезе ішінде теріс сипата ие болан ызметті жалпы нтижелері (о нтижеге жете алмааны шін) шін жауапкершілік пайда болады.

Жауапкершілік субъектісіні экономикалы мдделеріне ыпал ету, олайсыз экономикалы салдарлар трлерінде (мліктік жне мліктік емес сипаттаы) жауапкершілік туындайды

Замен белгіленген тртіппен тіркелген жне ксіпкерлік ызметті жзеге асыратын тлалар ана жауапкершілік субъектілері бола алады (яни, кез-келген азаматтар емес, ксіпкерлік мртебесі бар тлалар)

 

Зады жауапкершілік трлеріні ішнен негізі, немесе басты жне осымша, немесе екінші дрежелі жауапкершіліктерді бліп крсетуге болады.

Р «Ксіпкерлік» кодексінде зады жауапкершілікті негізгі екі трі арастырылан:

1.Мемлекеттік баылауды жне лицензиялауды жзеге асыру кезінде мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарды жауапкершілігі;

2.Жеке ксіперлік субъектілеріні (дара ксіпкерлік) жауапкершілігі.

Мемлекеттік органдар мен ондаы лауазымды тлалары келесідей жадайларда Р задарымен белгіленген жауапкершілікте болады:

1) Жеке ксіпкерлік субъектісі туралы апартты таратаны шін;

2) Жеке ксіпкерлік ызметіне засыз кедергі жасайтын кез келген іс-рекет шін;

3) Жеке ксіпкерлік субъектісіне тексеру жргізуді белгіленген тртібін бзаны жадайда;

Р «Ксіпкерлік» кодексіне сйкес занаманы бзаны шін жауапкершілікті ш трі олданылады:

1) Азаматты-ыты жауапкершілік;

2) кімшілік жауапкершілік;

3) ылмысты жауапкершілік.

 

2.азіргі кезде ксіпкерлік сферасындаы зады жауапкершілік трлеріні атарына кімшілік жауапкершілікті жатызуа болады.

кімшілік ы-бзушылы (азаматтарды мірі мен денсаулыына, мемлекеттік немесе оамды меншікке ол суды кздейтін заа айшы рекеттер) жасалаан кезде, кімшілік жауапкершілік туындайды.

азастан Республикасыны "кімшілік ы бзушылы туралы» Кодексі 2014 жылы 5 шілдеде абылданан, осы кодексті 14-тарау. «КСIПКЕРЛIК ЫЗМЕТ САЛАСЫНДАЫ КIМШIЛIК Ы БЗУШЫЛЫТАР» деп аталады.

Кодексіті 154 бапына сйкес азастан Республикасыны занамасында ксiпкерлiк ызметтi жзеге асыруа тыйым салу белгiленген адамны осындай ызметпен айналысуы –кiмшiлiк ы бзушылытар жасау заттары жне (немесе) ралдары жне (немесе) ы бзушылы жасау нтижесінде алынан кірістер (дивидендтер), аша, баалы ааздар тркiлене отырып, жеке тлалара екi жз айлы есептiк крсеткiш млшерiнде айыппл салуа кеп соады (азастанда 1 антар 2016 ж 1 айлы есептік крсекіш млшері 2121 тегені райды).

153-бапта Засыз ксiпкерлiк туралы айтылан.

Ксiпкерлiк ызметтi тыйым салынан трлерiмен айналысу, егер бл іс-рекет азамата, йыма немесе мемлекетке iрi залал келтiрсе не iрi млшерде кіріс алумен немесе акцизделетiн тауарларды едуiр млшерде ндiрумен, сатаумен, тасымалдаумен не ткiзумен штасан болса, егер бл рекеттерде ылмысты жазаланатын іс-рекет белгiлерi болмаса, – жеке тлалара, шаын ксіпкерлік субъектілеріне – келтiрiлген залал сомасыны, алынан кіріс сомасыны жне засыз ксiпкерлiк нтижесiнде алынан акцизделетiн тауарлар ныны – отыз, орта ксiпкерлiк субъектiлерiне – ыры, iрi ксiпкерлiк субъектiлерiне елу пайызы млшерiнде айыппл салуа кеп соады.

 

 

ылмысты жауапкершілікмемлекеттік мжбрлеумен байланысты арастырылады жне ыпал етуді е атал шарасы ретінде абылданады. ылмыс деп ылмысты кодекс бойынша жазалау ммкіндігімен тыйым салынан, оама ауіпті рекет немесе рекетсіздікті айтамыз. ылмысты кодексті 7 тарауы «Экономикалы ызмет саласына» арналан, онда экономикалы ылмысты екі трге бліп крсеткен:

1.жеке ксіпкерлік субъектілеріні ытарын бзатын, мемлекеттік органдарды лауазымды тлаларымен жасалатын ылмыстар;

2.жеке ксіпкерлік субъектілерімен жасалатын ылмыстар.

Р Азаматты Кодексіне сйкес міндеттеме деп бір адам (борышор) баса адамны (несие берушіні) пайдасына млік беру, жмыс орындау, аша тлеу жне т.б. сияты белгілі бір рекет жасау, не болмаса белгілі бір рекет жасаудан тартыну міндеттілігін айтамыз.

Міндеттемені орындау келесі дістер арылы амтамасыз етіледі:

1.айып тлеу;

2.кепіл;

3.борышорды млкін алып алу;

4. кепілдік;

5. кепілпл;

6. кепілдік жарна (йге тапсырма – тсініктерін жазып келу).

Міндеттеме келесідей жадайларда толы немесе ішінара тотатылады:

1. Міндеттеме толы дрежеде орындалса;

2. Талаптан бас тарту тлемі тленсе;

3. Борышты есепке жатызылса;

4. Борышты кешіру арылы борышор мен несие беруші бір тла боласа;

5. Орындауа ммкіндік болса;

6. Мемлекеттік органны жаты шыарылса;

7. Азамат айтыс болса;

8. Зады тла таратылса.

 

айталауа арналан ратар:

1. Ксіпкерлер жауапкершілігі андай болуы керек?

2. Ксіпкерлер жауапкершілігін пайда болу негіздерін атаыз.

3. Ксіпкерлер жауапкершілігіні трлерін сипаттап, маыздылыын тсіндірііз.

4. кімшілік жауапкершілік андай жадайларда олданылады?

5. Экономикалы ызмет саласындаы андай ылмыстара ылмысты жауапкершілік олданылады?

6. Міндеттемені орындауды амтамасыз ететін дістерге сипаттама жасаыз.