Ксіпорындаы жоспарлауды жіктелуі. Бизнес – жоспар жне оны зірлеу дістемесі.
Жоспарлау – азіргі экономика ылымыны маызды рамдас блігі, ол ксіпорынны масатына жетуі мен оамны ажеттіліктерін барынша анааттандыру масатымен шектеулі ндірістік ресурстарды тиімді пайдалану проблемасын зерттейді.
Жоспарлау – басаруды негізгі функцияларыны бірі. Ол келесі кезедерден трады:
1)масаттарды анытау жне міндеттерді белгілеу;
2)масата жету мен міндеттерді шешуге баытталан іс-рекеттерді анытау;
3)ажетті ресурстар мен оларды табу кздерін айындау;
4)жоспарды орындалуын йымдастыру.
Жоспарлауды келесі аидалары болады:
-бірттасты аидасы;
-здіксіздік аидасы;
-икемділік аидасы;
-длдік аидасы;
-атысу аидасы.
Ксіпорын жоспары – ала ойылан нтижеге жетуге баытталан зара байланысты шешімдер жйесін сипаттайтын жат. Олар ртрлі белгілер бойынша келесідей жіктеледі.
1.Жоспарлау мерзімі бойынша: за, орта жне ыса мерзімді;
2.Жоспарлау шешімдеріні мазмны бойынша: стратегиялы, тактикалы, оперативтік, бизнес жоспарлау;
3.Жоспарды міндеті бойынша: директивті, индикативті.
4.Жоспарды дайындау сатысы бойынша: бастапы, соы;
5.Жоспарды жасау типі бойынша: масатты жне ізденушілік жоспарлау;
6.Іс-рекет функциялары бойынша: маркетингтік жоспар, ндірістік жоспар, табыстар мен шыыстар жоспары, аржылы жоспар.
Æîñïàðëàð ìûíàäàé ê¼ðñåòêòøòåðäi ºîëäàíó àðºûëû æàñàëûíàäû:
- ñàíäûº;
- ñàïàëûº;
- ê¼ëåìäiê;
- ¾ëåñòiê.
Ñàíäûº ê¼ðñåòêiøòåðãå – æàëïû ¼íiì ìåí òàóàð ¼íiìiíi ê¼ëåìi; ñàòóäû ê¼ëåìi; æ½ìûñøûëàðäû ñàíû; æàëàºûíû ºîðû; ïàéäà ê¼ëåìi, ¸ðò¾ðëi ¼íäiðiñòiê øû¹ûíäàðäû ì¼ëøåði æàòàäû.
Ñàïàëûº ê¼ðñåòêiøòåðãå - ¼íäiðiñòi ýêîíîìèêàëûº òèiìäiëiãi, åáåê ¼íiìäiëiãiíi ¼ñói; ¼çiíäiê º½íäû àçàéòó, ¼íäiðiñ ò½ðàºòûëû¹û, ºîð ñûéìäûëû¹û; ¼íiìíi ñàïàñû æàòàäû.
Ñàíäûº æ¸íå ñàïàëûº ê¼ðñåòêiøòåð áið-áiðiìåí òû¹ûç áàéëàíûñòà áîëàäû.
ʼëåìäiê ê¼ðñåòêiøòåðãå - ¼íäiðiñòi æàëïû ê¼ëåìi, æåêå ïðîöåñòåð ìåí ôàêòîðëàðäû ê¼ëåìi æàòàäû.
¶ëåñòiê ê¼ðñåòêiøòåðãå – áið-áiðiìåí áàéëàíûñòû áiðíåøå ê¼ðñåòêiøòåðäi àðàºàòûíàñû æàòàäû; ìûñàëû: áið ¼íiìäi øû¹àðó¹à êåòêåí ìåòàëë øû¹ûíû.
´íåðê¸ñiïòi æîñïàðëûº ê¼ðñåòêiøòåðií åñåïòåó ¾øií òàáè¹è, åáåê æ¸íå º½íäûº ¼ëøåìäåð ºîëäàíûëàäû.
Òàáè¹è ¼ëøåìäåð - ¼íäiðiñòi ê¼ëåìií, ìàòåðèàëäû ðåñóðñòàðäû æîñïàðëà¹àíäà ºîëäàíûëàäû. Îëàð ñàïàëûº æ¸íå ñàíäûº ê¼ðñåòêiøòåðäi ºàìòèäû.
Aring;áåê ¼ëøåìäåði – åáåê ¼íiìäiëiãií åñåïòåãåíäå, æàëºûíû ì¼ëøåðií, ¼íiì íîðìàñûí åñåïòåãåíäå ºîëäàíûëàäû. °äåòòå íîðìà-ñà¹àòïåí áåëãiëåíåäi.
²½í ¼ëøåìäåði - ê¼ðñåòêiøòåðäi º½íûí ê¼ðñåòåäi. ²½í ¼ëøåìi àðºûëû ¼íiìäi ñàòó ê¼ëåìi, òàóàð æ¸íå æàëïû ¼íiì æîñïàðëàíàäû.
Бизнес-жоспар - жоспарланан істі наты іске асатындыын крсететін экономикалы трыда негізделген аналитикалы жат немесе оны ксіпорын ызметіні жаа сферасын мегеруге ажетті ксіпорынны даму жоспары деп атауа болады.
Тжірибеде бизнес-жоспарды келесі трлері болады:
-йымны бизнес-жоспары;
-рылымды блімшені бизнес-жоспары;
-инвестициялы жобаны бизнес-жоспары;
-несие алуа арналан жоспар;
-гранта арналан бизнес-жоспар;
-айматы дамытуды бизнес-жоспары;
-мекемені бизнес жоспары.
Оны рылымы келесі блімдерден трады:
1. мекемені жалпы сипаттамасы (резюме);
2.ксіпорынны сипаттамасы;
3.німні немесе ызметті сипаттамасы;
4.нарыты талдау;
5.йымдастырушылы жоспар. Персонал жне басару.
6. ндірістік жоспар.
7.маркетинг жоспары.
8.туекелді баалау.
9.аржылы жоспарлау.
10. осымшалар.
Сонымен атар, бизнес-жоспар арапайым, тсінікті, сауатты жне пайдалануа олайлы болуы ажет.