Рылысты сметалы ны. рылысты сметалы ныны рылымы
имараттарды, имараттарды немесе оларды кешеніні рылысын
орындауа жмыстарды ны жне клемі есептелетін, жмыстарды
сипаттамалары крсетілетін жат смета деп аталынады.
Е басты таайындалуы – рылысты нын анытау мен бірге смета
бірнеше рольдарды орындайды, дл осындай:
а) сметамен есептелінген жалпы ны, рылысты жалпы
инвестициясын жне банкілік несиелеу лшемін анытайды;
б) сметамен аныталан рылыс - жинатау жмыстарды ны
рылысты есепті ны болып саналады;
в) смета мердігерлік жмыстарды клемін жоспарлауа жне оларды
орындауа ажетті ресурстарды негізі болып табылады;
г) ндірістік нормалар мен бірге смета рылыс есеп беруді
жоспарлауа жне оны жмысын йымдастыруа нсау ретінде олданылады.
Смета жасалынады:
Жмыстарды клемі мен сипаттамаларын, бйымдар мен жабдытарды санын анытау блігінде – сызбалар, спецификациялар жне баса жобалау материалдар бойынша;
ны блігінде – сметалы нормалар бойынша.
Смета жаттамасы «Ксіпорындарды, имараттарды жне
имсрсттарды рылысына арналан жобалау – смета жаттамасыны
жасалу, келісілу, бекітілу тртібі жне рамы жніндегі нсауа» (Р
Н иЕ 1.02-01-2001) сйкес жасалады.
Бл орайда жобалауды сатылыы, жобалау – смета
жаттамасыны рамы мен мазмны, оны жасалу мерзімі зана сйкес
жобалау - ізденіс жмыстарын жасау бойынша ызметтерді сатып алуа
дайынды сатысында тапсырысшылармен конкурс жаттамасында белгіленеді.
Сметалы жаттар – гидротехникалы рылыстарды жргізу шін ажетті аржыны есептелген жаттарыны жинаы. Бл арылы рылысты сметалы кны аныталады, аржы жмсау жоспары жасалады, рылысты аржыландыру, мердігерлік рылыс мекемесі мен тапсырыс берушілерді есеп айырысу жмыстары жргізіледі.
рылыстаы рылыс жмыстарын орындауа тек ана техникалы
шешімдерді абылдау жеткілікті емес. Таы да имарат пен ймеретті
трызуа рылыс жмыстарын орындауа, жабдытарды сатып алуа жне жинатауа жмыс аспаптар мен инвентарларды жне т.с.с. сатып алуа ебек, материалды жне аражат шыындарыны шамасын білу ажет. Осы есептерді барлыы рылыса сметаны деумен шешіледі.
Сонымен, сметалы н рылыс німіні баасы рлін де орындайды.
рылысты сметалы нын дрыс анытау, ол жобалау йымыны маызды есебі болады.
рылыс жмыстарыны шыындары жалпы рылыс (жер азу, тас алау, рлеу, растырмалы конструкцияларды жинатау жне баса) жне арнайы (су бырларын, канализацияны, жылытуды газофикацияны жасау, электрмен амтамасыз ету, байланыс сызытарын жргізу жне т.б.) жмыстарын орындаумен, рылыса айматы дайындаумен (алады жоспарлау, рылыстарды бзу жне т.с.с.), айматы абаттандыру мен кгалдандырумен байланысты.
рылыс жмыстарыны нында таы да санитарлы-техникалы жабдытарын жинатау шыындары ескеріледі.
Жабдытарды, ралдарды жне инвертарларды сатып алу шыындарына технологиялы, отын, ктеру-тасымалдау, электр уаты, баылау, лшеу жне баса жабдытарды, таы да тасымалдау ралдарды, жиаздарды, ндірістік жне шаруашылы аспаптар мен ралдарды, басаларды сатып алу ндары кіреді.
Меншікті салмаын крсетумен рылысты жалпы сметалы н
шыындарын блек трлеріне блінгенін рылысты сметалы ныны рылымы деп аталады. Ол рылысты тріне жне жайасу
аймаына, жмыстарды орындайтын йымдарды сипаттамасына жне баса факторлара байланысты.
Жмыс ндірісіні шыындары тікелей шыындар мен стеме шыындардан трады. Тікелей шыындар имарат пен ймереттерді конструкциялыэлементтерінен жне жмыстарды наты трлеріні ндірісімен тікелей байланысты. Оларды шамасы «тікелей есеппен» оларды санына (клеміне) сйкес бірлік бааларды олданумен сметалы шыындарды шамасына байланысты аныталады.
Олара жататындар:
– рылыс материалдарды бйымдар мен конструкцияларды шыыны, М;
– рылыс-жинатау жмыстар ндірісінде айналысатын жмысшыларды негізгі ебек аысы Жнж;
– рылыс машиналарды жне жабдытарды пайдалануды шыындары КМn
стеме шыындар ндірісті басаруа, оны шаруашылы ызметіне
жіберілетін шыындар. Олар объекті бойынша жалпы рылыс процессін
йымдастырумен байланысты, рбір жмысты тріне байланысты Р Н 8.02-02-2002 1 осымшасында келтірілген нормалар арылы негізгі жмысшыларды жне машиналар мен механизмдермен айналысатын жмысшыларды ебек аы орынан % арылы аныталады.
Тікелей шыындар мен стеме шыындарды жиынтыы рылыс-жинатау
жмыстарыны зіндік нын райды.
Негізгі тасымалдайтын материалдар (ааш, болат конструкциялары,
шатыр материалдары, йнек жне т.б.) автомобиль, теіз, зен, теміржол
клігімен рылыс алаа жеткізіледі.