Ирт атылан йондо... Йрк тауышы... Башорт йштрен #оран!

БАШОРТ ХАЛЫНА (ОРОЛТАЙА) МРЖТЕМ
Булат СОЛТАНГРЕВ
Тин фл снс тапыр Бтн донъя башорттары оролтайына ере бт мйштренн башорт халы вкилдре йыйыласа. Был ваиа, лбитт, тарихыбы йылъямаына инск.

БАШОРТ халы тамырарын трн ебргн етле ааса ошаш. Ул – дштле дауылдар кисергн м ямышты бт ынауарын сыамлы ткргн бороно халы. Тарихы борон замандан башланан м леге кнг тиклем ене традицияларын, енслеген алап ала алан. Ошонда, башорт еренд, башорттары йрлгн быуыны тыуан, ныынан м лкнйгн. Бее уратып алан тауар м килектр – бее бишегебе, мираыбы, байлыыбы. Бында ата-бабаларыбы кп тапырар крш байраын ктргн. хоутарын ялаан м р ваыт ашама азатлы йсн рухы, нылыы, тыуан ерг мхббте менн айырылан.
Башорт миллтене атмарлы тарихыны бгнг кнг тиклем тп йкмткее уны азатлы сн, халын алап алыу сн крше менн билдлн.

оролтай – ата-бабаларыбыы быуаттар буйына килгн колониализм баымы атында йшгн, Сталин (#золомо) репрессияы орбаны булан м Бйк Ватан уышынан йлнеп айтмаан яташтарыбыы изге хыялы.
Бег, Амулла крткнс, бт етешелектрн – келде ашаусы кнлшен, буш лек, мелек, эскелектн отолора ваыт. Миллтебее ешен тотарлаусы проблемалар бик кп ле. Шунлытан мин оролтайа ошолай тип мржт итм:

1. легс Башортостан сиктренд йшсе туандарыбыа арата мелектн отолманы, улары айы ваыт сит кешелр итеп абул итбе. бит уран, Силбе, Пермь, Свердловск, Ырымбур, амар, арытау лклре башорттары бее айырым милли орурлы булып тора. Улары милли традициялара асыл арашы окланыу уята. Был тбктр башорт теленд мктп, телевидение, радио булмауа араматан, улар туан башорт теленд йлш м уны балаларына ла йрт. Шулары креп, Башортостанда йшсе башорттары туан телен белме жплндер. Бе ебее башортлотан оялабы кеек. Шунлытан, минес, леге кнд телде йштр араында популярлаштырыра, башортса йлшее модаа индерерг крк. Бына мин, млн, шул у ем уыан мктпт ниндйер титерем менн башортса йлшм икн, лбитт, янымда торан икенсе миллт вкиленн булан дуымды да туан телем арата ыыыныуы артаса.

2. Хатта был йлшее интернет аша ла булдырыра ммкин. Бына ем и сит лкл йшгн, туан телен белгн йштштрем менн интернет аша башортса аралашыу бик ыы м яшы булыр ине.

3. уы йылдары и ыуаныслы ваиаы булып дрт йыл башорт телен длт теле булара уытыуы яйа алыныуы торалыр. Уытыу тейешле кимлд алып барылын сн дреслектре д сифатлы булыуы мим. Был йттн мариф лкенд эшлселрг уйланыра урын бар.

4. Халыты «Слмт тнд – слмт рух» тигн алтын ре бар. Бгн йш быуынды спорта ылытырыу эше мим эштре берее тип аналыра тейеш. рен Башортостанды яты килсге тип анаан р кем, мотла решт кменд бер спорт тр менн ыыыныра м уны менн даими шллнерг тейеш.
Йштр слмт тормош алып барын сн улары спорта ылытырыу, бгнг кн талабы булып тора. ала мктптрен ген тгел, ауылда ла трл спорт тррен пропагандалау, тере, милли кадрары, тренерары ерл бурысы йкмтелерг тейеш.

5. Бе, уры телле мктптр уыусы башорттар, лбитт, район, ала, республика кимлендге трл конкурстара бик ем сыыш яайбы. Баланы теле бай, утлы булын сн, й ярым-йорто башортса йлшеп булмай. Балаа туан телд шиырар уыу, киттр йл, йырлау мотла. Башорт теле уытыусылары кс менн башорт халыны аралы шхестре, шаирары, йырсылары менн осрашыуар булып тора. Шулай а тидштрем поп, рок стиленд йырлаан йш йырсылары тылатым кил. Снки баша миллт балалары башортса йыра бейеп т була икнлеген к алдына ла килтермй тиерлек. ундай йырсылар нилер мктптрг килеп бармай. Ошо мсьлне Башорт йштре иттифаы тн ала, бик яшы булыр ине.

6. Тыуан Башортостаныбыы тбитен оланмаан кеше ютыр. Тик бына ошо матурлыты ни сндр улдарыбы менн ю итерг тырышабы. Йй кндре Аиел, Дим буйарына сыа, сп-сары, ашап-эсеп, ял итеп аландан у алдырылан буш ауыттары тир-йнде бысратып ятыуы кте рнет. Кешелре вайымылыы аптырата. ошо бысралыты бтррг бер ниндй сыымдар а талап ителмй бит. Тик Ер-сг арата а ына була ла рхимле булыра м ошо мсьллрг яуаплы булан ойошмалара сп-сар алыу сн ур бактар ына уйыу крк.

7. Дйм аланда, республикабыа йбт грештр бара м билдле ааныштара лгшел. И миме – бее кп миллтле халыбы дулы м килеше шарттарында йшй.
р кеше миллтене ала китеен ыуана м был тбии. мм быа дискриминация, баша халы вкилдрен анламау ибен лгшерг ярамай. м бында миллт-ара килеше нигее булып башорт халы, Башортостан исемле етле длтте хоу мирасыы торора тейеш.
Баша юл бее сиклнег, яшы исемебее юалтыуа килтерск. Бгн бег аыл м рухи ксб кртерг крк. Халытар араындаы тыныс тормоша амасаулаусы миллтене килсген бтр, тигн бйк аыл эйлре.

Был ер бее бер ген Ватаныбы бар. Ул – Башортостан м уны ныытыу – бее изге бурысыбы. Быны сн республикабыы р гражданы еребее бермлеген, кп миллтле тйкте тыныслыын м -ара килешеп йшен алауа ене тарихи яуаплылыын алара бурыслы.

8. Башорт миллте, ынауара араматан, ене асы келен, моло йырарын, оланыс рф-ттрен алап ала алды. Артабан да шулай дауам итер тигн мтт алыра яын. Быны сн кп кркмй. Тик айы аыл, иледе патриоты булыу, туан теледн оялмау, уны ерл м балаларыа йрте ген крк. емде титеррем таы ла шуны йтер инем: ймт эштренд йышыра атнашыы. Бе илебе, еребе, шунлытан р ер л лидер булып, фекеррегее урмайынса аыллы м длилдр менн белдерерг йрнеге (бында кем менндер аы решт бхслше тураында бармай).
ммн, буласа лидерары балалар басаынан у трбилй башлау фарыз. Блкйн к теленд аралашып, миллттш титерре араында мгн балаларан килскт милли лидерар сымаяса. Тимк, ата-слрг уйланыра крк: уны балаы килскт кем була у? туан телен белмгн маортмо, лл иленд ышаныслы атлап йргн милли лидермы?

Шуныы ла ыуандыра: уы йылдара Башортостанда ына тгел, баша республикалара м лклр л башорт кластары асыла. Кп кен алалара башорт мните ктре эшлй. Республикабыан ситт л милли мнит хаында айыртан, миллттштрене рухи тормошо хаында хстрлек кргн, милли проблемалары алаан энтузиастар м лк еткселре бар.
Миллттштребее юары белем алыуа ынтылышы, Президентыбы хстре менн сит ил, Мск, Санкт-Петербургты юары уыу йорттарына абитуриенттары республика анаы ибен йнлеш биреп уыра ебре килскт ур мттр уята. Бындай уыу йорттарына ебрелгн егеттребе м ыарыбы рен айырыуса яуаплылы алыра тейеш. Снки улар килскт Башортостаныбыы, миллтебее таянысы буласа.
Бе бгн тбн кимлд торабы, тип йтеп булмай. аллылы яулаас, халыбы т тапыр Президентын айланы, Конституция абул ителде, Длт флагы, Гербы, Гимны раланды. Башортостанда ыай яа грештр бик кп. Башортостан юлдаш телевидениеы аша бе рхтлнеп телебе телетапшырыуар арай алыу ммкинлеген эйбе.
и миме – Тыуан еребе, йшр тйгебе бар. Тыуан ерн д ерлерк тшнс ю. Тыуан ер – халыты терге. Халы була, йш, уны теле л, ыйыу улдары ла була. бе, йш быуын, Тыуан еребее килсге, тимк, килск бее улда, тигн . м бе сиратыбыа халыбыы намыына м кешелек сифаттарына тап тшрмк тейешбе. Тарихыбыа, мнитебег, йолаларыбыа, Салауат, Батырша, Ахмулла, Бабич, Зки Влиди рухына мге торо алайы!

Булат СОЛТАНГРЕВ, ф алаындаы 3-с гимназияны
10-сы синыф уыусыы, оролтай делегаты. («Йшлек» газетаы, 10 июнь 2010 йыл.)

***
ТРЛ ЯТАН ЛТЛЕ, ПАТРИОТИК РУХЛЫ...
ф алаыны 3-с гимназияында 11 синыфта уыан саында юл фжиенд кемдедер яуапылыы араында лк булан Булат Солтангревте бее аранан китеен 22 майа ике йыл. Булат 15-16 йшенд МДУ-ны философия, математика, хоу, тарих буйынса фнни- мли конференциялара атнашып “Вестник МГУ” журналдарында мллре донья кргйне. Трл фндрн республика, ала олимпиадаларында, шул рттн башорт теле м бите буйынса, рус телле гимназияла уыуныа араматан, йылдар буйы беренселекте бирмне. урайсы, бейесе, гармунсы, рссам ине ул. Футбол, каратэ, билъярд буйынса ала, Башортостан чемпионы. Башорт телдренд е сценарий яып мктптр араында ткн КВН, шжр, клк байрамдарын алып бары. “Марин” исемендге грант лауреаты, РБ, РФ Президенты степендиаты, к телевидениеы Рсйе лтле балалары араында ткргн “Умники и умницы” программаында 2010-сы йылы ярыш финалисы булды.
Булат Башортостанда, Рсй ткрелгн трл ярыштара, конференциялара, олимпиадалара атнашып «Еесе”, “1 држ дипломы”, “1-се урын,” – тигн 50-нн ашыу матау аыарына лайы ине. “Покори Воробьевы горы!” олимпиадаында с тура ееп, МДУ-ны юридик, тарих м мехмат факультеттарына имтиханы уыра ине хоуы алайны. Ошо м лг булырлы Булатты баша ааныштары тураында “Йшлек” газетаында 2011 йылды 26 июненд лфт обаошовты м 2012 йылды 29 майында Фнгиз Нафиованы ур клмле мллре баылып сыты.
“Йшлек” гзите редакцияы йш мере кптрг аба булырлы таы бер улъямаын абатлап тдим ит.

Хрмтле дутар м туандар!

Ниндй лтле, зирк аыллы #балалар арабыан бик ирт кит... Йрк рней... #Лидер сифаттарына эй егет бит Булат! Мотла уыы, уйланыы! Бик фемле фекерр! Яманы таратыы. Репост!