Хрмтле Президиум, депутаттар м район ойошмалары еткселре! 1 страница

Брйн районы муниципаль районы Уставына ярашлы ее итибара район Хакимитене м район ойошмаларыны 2016 йылдаы эшмкрлеге тураындаы отчетын тдим итм.

 

Уан йылда муниципаль район Хакимите эшен Рсй Федерацияы Президенты м Башортостан Республикаы Башлыы Мржтнамлре м Указдары, федераль м республика ануниттре, Рсй Федерацияы м Башортостан Республикаы Хкмте арарары, муниципаль район Уставына, район Советы м Президиумы арарарына, масатлы программалара нигелнеп ойошторо.

 

2016 йылда Рсй киноы йылы сиктренд бихисап саралар уарылды, Рсй Федерацияы Длт Думаына 7-се саырылыш депутаттарын, шулай у муниципаль район Советыны 4-се саырылыш депутаттарын айланы.

 

Йыл дауамында район буйынса билдлнгн мсьллре тормоша ашырыу буйынса масатлы эш алып барылды.

 

ДЕМОГРАФИЯ

Халыты тбии еше буйынса Брйн районы республикала беренсе урында кил. 2016 йылда 251 сабый донъяа килгн (148 малай, 103 ы), 2015 йыл менн саыштыранда, тыуым - 57, лем 7 кешег кмегн. Яты донъя менн хушлашыусы 161 кеше иплн.

 

Миграция крткестрен ипк аланда, район халы яынса 75 кешег артып, 16582 кеше тшкил ит.

 

Отчет йылында 123 пар аил оран (2015 йылда – 130). Республика крткестре буйынса никаха тороусылар уртаса 21-23 йштгелр. 2015 йыл менн саыштыранда 6-а артып, 46 аил айырылышан.

 

Йш аиллре 56 проценты тге биш йыллыта социаль ауырлытара ер булмау сбпле таралалар. Шуны сн д т сиратта ата-слр, ймт м социаль ойошмалар тарафынан ймитебее нигеен тшкил иткн аил усатарына ваытында тейешле кш м ярам крте мим. Бгнг кнд аил статусын ктре дйм бурыстарыбыы берее.

 

БЮДЖЕТ ТЛЕШЕ

Районды социаль – итисади еш кимлен билдлсе тп крткестре берее булып йыйылма бюджет иплн.

 

2016 йылда йыйылма бюджета 902,3 млн. ум килем инде (2015 йылда – 750,8 млн.). Уны эсенд районды лш 113,5 млн. ум (2015 йылда 102,9 млн. ум, еш 110,3 %), йни дйм килемде 12,6 % -ын тшкил ит.

 

Районды килемене 60,5 %-ы физик шхестр килемен тйен булан алымдан (НДФЛ), 12,9 %-ы нефть продукттарын атыуан килгн акциздан, 3 % - ы айырым эшмкрлек тррен алынан алымдан (ЕНВД), 6,2 %-ы ер сн алымдан, 3,3 %-ы млктте атыуан, 0,8 % -ы длт пошлинаынан, 5,8 % -ы муниципаль милекте уртыма бирен, 1,7% -ы штраф санкцияларынан, 5,5 % -ы ябайлаштырылан алым системаынан йыйылды.

 

Брйн районы муниципаль район бюджетыны тлешен м планлаштырыу сифатын ктрег йнлтелгн бюджет сыымдарын оптималлштере, мте сыымдары ыартыу, килемде арттырыу саралар планын ралау масатында 2016 йылды 31 майында район хакимитене 415-се анлы арары абул ителде. Норматив акта ярашлы отчет йылында бюджета 13,5 млн. тлм килем инеп, сыымдар лш 6,8 млн. ума экономияланыра тейеш ине. Дймлштереп йткнд, арара ярашлы бюджет 20 млн. ума артыра тейеш ине, реаль андар 16,2 миллиона етте.

 

Йыйылма бюджетты сыым лш 907,2 млн. ум тшкил итте, шул иптн 6,4 % – длт идараына, 18,3 % - милли итисад мсьллрен хл итег йнлтелде; 2 % – торла-коммуналь хужалыты, 62,3 % – марифты, 4,2 % – мнитте, 4,1 % социаль тлре м 0,7 % спортты финанслауа тотонолдо.

 

Муниципаль бюджетты тулыландырыу, эш биреселре ваытында бюджета тлрен тъмин ите, халытан ер м млктен ипк алдырыу масатында 5 ведомство-ара комиссия ултырыштары тте. Унда 28 шхси эшыуар м етксене эшмкрлеге тикшерелеп, килеп сыан етешелектре бтр буйынса кртмлр бирелде.

 

2017 йылда ла, районды килемен арттырыу масатында, тнлкл йнлеш тип иплнгн туризм лкенд эшлселре бюджета килем индереен, ауыл хужалыы предприятиеларыны ауыл эсендге ипк алмай улланан еррен, халыты ипк алынмаан ер м млктен асылау, бюджета алымдарын, уртым хаын ваытында тлтее, асаны масата ярашлы м файалы тотоноуы, муниципаль предприятие м учреждениелары тотороло эшлен тъмин ите бурысы тора.

 

МШЛЛЕК

Брйн районы Башортостан Республикаында эшелек кимле буйынса юары урында тора. Районда ур снт ойошмаларыны булмауы, тбии енслектр м кпселек шхси эшыуарары эшселре рсми теркме эшелекте ур булыуына булышлы ит.

 

2017 йылды 1 инуарына арата Кнсыыш район-ара мшллек гене Брйн районы буйынса блегенд 139 граждан ипт тора. 2015 йылды ааында районда рсми эшелек кимле 2,52% була, 2016 йылда был крткес кмеп 1,59 % тшкил итте.

2016 йылда блекк 469 кеше мржт иткн, улары 225-е – 29 йшк тиклемге йштр. Дйм 351 кешег эш табылды, 17 кеше трл нр буйынса профессиональ ерлек тте, 43 кеше тлле ймит эштрен йлеп ителде, бли булмаан 83 мер ваытлыса эшк урынлаштырылды.

 

нр айлау м социаль яралашыу буйынса район буйынса мшллек ге тарафынан даими консультациялар ойошторола. фнн “Шатлы тркм” исемле ойошма психологтары тарафынан 15 граждана психологик ярам, 16 кешег социаль яралашыу буйынса дрестр ткрелде. 23 граждан итисад буйынса консультация алып, шулары 2-е эшен асты.

 

Бгнг кнд халыты йш кимлен ктре м уны социаль ялау факторы булып сыыш яаан аллы мшллекк тейешле итибар бире мим. Граждандары кпселеге мал, ош-орт арап м елк-емеш тереп табыш ала. Айырыуса ортсоло м шхси хужалытары тере тнлкл йнлеш булып ала.

 

Херге заманда эшелек менн крше бар тбкте тнлкл масаттарыны берее булып тора.

 

Килскт аса, эш ю, тип зарланып, заман ауырлытары алдында юалып алмай, масатлы программалара таянып, бар ммкинселектре улдан ысындырмай эшеде асып, шхси эшыуарлы менн шллне табыш килтерер ине.

 

ИТИСАД М ЭШЫУАРЛЫ

2016 йылда Брйн районыны итисади крткестре тотороло булды. Район итисадыны тп нигеен блкй м урта эшыуарлы, бюджет лке ойошмалары м бюджет ярамы тшкил ит.

 

Отчет осоронда 300 млн. умлы урында етештерелгн тауарар атылды м хемтлндере кртелде. Итисади эшмкрлекте снт етештере индексы – 101,3 процент. Валап атыу клме 648 млн. ум (101,5%) м халыа кртелгн тлле хемтлндере клме 118 млн. ум (95%) тшкил иткн. Бт тр предприятиелара тлнелгн уртаса айлы эш хаы 17035, 4 ум.

 

Районда блкй м урта эшыуарлы лкенд шллнесе 443 субъект, шул иптн 2 кесе, 61 микропредприятие, 238 шхси эшыуар м рсми терклгн 142 кртин-фермер хужалыы иплн. Отчет йылында алым органдарында 75 яы субъект терклгн. Улар араында сауа, хемтлндере, аас эшкрте м туризм йнлештре тнлк ит.

 

2016 йылда легаль булмаан шарттара эшлп йрсе 367 граждан легаллштерелде. Был бер ятан, халыты социаль мнфтен ялауа килтер, икенсе ятан, район бюджетын тулыландырыуа этргес булды. Трл лклр 125 яы эш урыны булдырылды. Элекке “Башлеспром” предприятиеыны базаында “Березовый Масштаб” яуаплылыы сиклнгн ймите эшен башланы, унда 31 кеше эш менн тъмин ителде. Аымдаы йылда ла был йнлештге эштр дауам итск, ошондай у клмдге яы эш урындарын булдырыра лгшербе, тип ышанам.

 

Кесе м урта эшыуарлытан районды йыйылма бюджетына алым тлренн - 9,4, млктте арендаа бирен, атыуан яынса 4 млн. ум килем инде. Уан йылда был крткес 11 миллион булайны.

 

Район тп капитала инвестициялары е йтенн республикала беренсе урында кил. 2016 йылда барлы финанслау сыанатарынан тп капитала 460 млн. ум сумма инде. 2015 йыл менн саыштыранда был крткес 5 тапыра артан.

 

Аымдаы йылды 1 инуарына арата бте 198 сауа субъекты иплн. Улар билгн дйм майан 9755 кв.м, шул иптн сауа майаны 4519,3 квадрат метр.

 

Районда бгнг кнд 4 ймт туланыу ойошмаы бар: «Диана» (50 урын), «Хлл» (40 урын), «Хазина» (80 урын) кафелары м «Шлгн» ашханаы (80 урын). Ййге осора Кейекбай ауылы янында м Морат туай ерлегенд кафелар эшлне. Туланыу ойошмаларынын йыллы тауар йлнеше 10 млн. ум булып, 2015 йыл менн саыштыранда 91,5 % тшкил итте.

 

Ике Собханол ауылында 96 номер фонды булан «Юлбарс» унаханаы эшлп кил. унаханала 150 урынлы банкет м 100 урына иплнгн конференц залдар бар.

 

Хакимит тарафынан был лкг яы импульс бире сн муниципаль программалары тормоша ашырыу, консультатив алатыу эштре алып барыла, кредит алыуа ярам кртел, кшмлр м трл саралар ткрел.

 

«2013-2018 йылдара блкй м урта эшыуарлыты тере» муниципаль программа сиктренд уан йылда район бюджетынан конкурс ткре юлы менн 3 субъекта 700 ме ум бленде. Ошондай у длт программаына ярашлы федераль ананан урта финанслау шарттарында 7 субъекта 1,2 млн. субсидия бленде, бер эшыуары лизинг тлрен аплауа 929 ме ум тлнде. Был асалар малсылы, офис техникаын хемтлндере м тклндере, аас эшкрте лклренд, инженер коммуникацияларын т, парикмахер эше м матурлы салоны, аы-тлекте килтере хемте кеек йнлештр эштрен башлаан, й и дауам иткн эшыуарара тейешле комиссия арарына ярашлы бленде.

 

Килскт барыбыа ла берглшеп, район итисадыны митле тармаы булып торан эшыуарлы лкен итибары арттырыра крк. Эшыуарар заман талаптарынан урмай, эштренд яы алымдар улланып берлшеп, маркетинг м баша ысулдары орала алып эшлррен ышаныс бар.

 

ТУРИЗМ

Районды итисади ешене тнлкл йнлештрене берее булып туризм тора. Ял ите масатында бег килгн туристары аны артыуы м был анды уны йылдара тик ынай динамикала булыуы, килскт туризм лкенд эш иткн эшыуарара яы ммкинлектр бир.

 

Бгнг кнд районда трл ял ите м кел асыу программаларын тормоша ашырып 6 туристик база эшлп кил. 2016 йылда был лкнн бюджета алым килеме булара 5,1 млн. инде.

 

Отчет йылында бее районда 45 ме кеше ял итте, шул иптн 2148 кеше «Аиел» муниципаль унитар предприятиеы арамаында булан «Абуат» туристик кемпингыны хемте менн улланды.

 

“Шлгн-Таш” ммерйен ЮНЕСКО-ны донъяуи омартылар исемлеген индере масатында уан йылда “Морат туайы” ерлегенд “Шлгн-Таш” музей комплексын тг проект эштре башланды.

 

Районыбыы туризм буйынса эшмкрлеген ойоштороуа аас ырлау, туан йберр етештере, туыманы улдан би, сиге, кейе баыу, керамик йберр м йдкр (сувенир) эшл кеек халы художество ксептре ала йсе йнлештре берее булып тора. “Морат-туай” ерлегенд сувенир атан кибеттр эшлп кил. уы ваытта район халыны был ксепк итибары арттырыуы, табыш алыу ммкинлеге икнлеген алауы ыуандыра. Бгнг кнд би-улланма снтене (прикладное искусство) был тр менн 30 кеше шллн.

 

Районда йыл йлнен туристары йлеп итерлек саралары ткре туризм лкенен терее бер шарты булып тора. Был йттн районда “Брйн балы –башорт даны” этнофестивале, Ватанды алаусылар кнн арналан ат сабыштары ткрелде. Бындай саралар сит лклрн унатары йлеп итеп кен алмай, халыа е етештергн тауарары атып, килем алыуа, ммн, баар итисады шарттарында йшг булышлы ит.

 

Туристары йлеп итер мжизлр районыбыа етрлек. Шуа ла туризм матди файа килтерен сн др реклама, кберк кешене эш менн тъмин итеп хемтлндере кимлен заманса тере м кийте яын уйлар крк.

 

Тир-я мхитте алау, уны тртипт тотоу йтенн районда «Таа Аиел», «Рсй ыуы», «Йшел Башортостан» м «Парктар маршы» акциялары уышлы тте, бынан тыш тбитте алауа арналан трк тлдр, кшмлр, экологик млр ойошторолдо. Был сараларара 2500 кеше м 30 бермек техника атнашып, бте 35 тонна сп-сар сыарылды.

 

2016 йылда Башортостан Республикаы тбиттн файаланыу м экология министрлыы белгесе тарафынан 10 планлы м 5 пландан тыш тикшере ткрелде, 53 административ язаа тарттырыу тураында арар сыарылып, 809 ме умлы штраф йыйылды. Административ саралар улланылмайынса ла экологияны торошо кешене енн, р йорттан, урамдан башланыра тейеш.

 

Белеебес, Рсй Президенты Указына ярашлы, 2017 йыл Рсй Экология м айырыуса аланан тбит билмлре йылы тип илан ителде. Был хоуи акт ймтселекте итибарын илде экологик еше, биологик трллкт алау м экологик хефелекте тьмин ите мсьллрен йлеп ите масатында сыарылды.

 

Тир-я мхит проблемалары йылдан-йыл кикенлш баран млд махсус йыл ткре кнк саралары берее. Бгн завод-фабрикалар менн бер рттн, транспорт саралары кбйе, улар тарафынан тир-я мхитк ур зыян кил. Эср ыуыбы бысрана, тупра составы ярлылана, йшеллек кмегндн-кмей, урмандары алау м ялау эштре тейешле кимлг уйылмаан.

 

лбитт Экология м айырыуса аланан тбит билмлре йылы бее района итибары таы ла ныыра арттыраса. Федераль кимлдге ике урсаулы, бихисап тбии-ресурстар бары бе ген.

 

Барыбы а тбитте ем алара, улдан килгнде бтен д эшлрг бурыслыбы. еп килгн йш быуынды тбитк асыл арашта трбиле л онотма крк. Экологияны, тбит шарттарын юары кимлд тота, йш сифатыбы а яшырыр, тбитебее гзллеге киле быуына мира итеп алдырылыр.

 

УРМАН ХУЖАЛЫЫ

Урман – Брйнде тп байлытарыны берее, ул дйм майанды 82 процентын билп тора. Районды итисадын, халы хужалыын, кнкрешен тере л ул тп таянысыбы.

 

«Брйн урман хужалыы» автономлы учреждениеы, Башортостан Республикаыны «Урмансылытар менн идара ите» ойошмаыны Брйн урмансылыы блеге район билмен ингн длт урман фонды еррен рациональ улланыу, яынан тергее м алау буйынса уышлы эшмкрлек алып бара.

 

Брйн урмансылыы 7 участка лесничествоына блен. Бте 696 квартал иплн, р кварталды уртаса майаны 461 гектар.

 

Районда тулайым аас запасы 46,6 млн. кубометр, шул иптн ылылы урман-16 млн. кубометр. 2016 йылда билдлнгн йыллы урман ырыу ибе 322,5 ме кубометр, уны 71,7-е - ылылы, 230,7-е япралы ааса м 20,1 мее аты тр ааса тура кил.

 

Брйн урмансылыы блеген шхси йорт т сн аас орап ариза яыусылар аны йыл да арта. Отчет йылында мржт итеселрг 15634 кубометр ылылы м 54,2 ме кубометр япралы аас бленде. Аасты муниципаль м длт мохтажлыы сн атыу-атып алыуа - 11, кесе м урта эшыуарлыты сырье менн тъмин ите сн 16 аукцион ткрелеп, 5463 – араай, 37 ме кубометр япралы аас атылды.

 

Урман снте лкенд 8 арендатор 147 ме кубометр урманды эшкрт, был клмде 49 мее араайлы. Арендаторар тарафынан ырынды ер ылылы аас буйынса - 52, япралы аас 20% -а тлгн.

 

Урман хужалыынан алан дйм килем 23,5 млн. ум тшкил итте, шул иптн федераль бюджета – 8,8, республика бюджетына 14,7 млн. ум.

 

622 гектар майанда урман культуралары ултыртылды, шул иптн арендаторар тарафынан 512 гектара.

 

Отчет йылында 18 урман яныны терклгн, дйм 56,03 гектар майан янып, урман фондына 4,5 млн. ум зыян килгн.

 

«Брйн урман хужалыы» автономлы учреждениеы тарафынан 285,2 гектар майанда айланма санитар ырыу, 800 гектара урманды патологияын тикшере эштре башарылды; 150 ырмыа иле кртлнде, 110 га майанда ентелр ултыртылды, 1,2 гектар питомникта орло сселде м баша трл урманды тергее буйынса эштр башарылды.