Азаматты оам жне ыты мемлекет.
Саясаттану» пнінен білімгерлерді зіндік жмысыны материалдары
Кіріспе
Саясаттану курсы бойынша білімгерлерге арналан бл дістемелік нсауда азіргі тада оамны саяси мірінде зекті жне ерекше кіл аударуды талап ететін таырыптар арастырылады. Атап айтанда еліміз туелсіз ел болып алыптасан шатан зін егеменді, туелсіз зайырлы, бірттас жне демократиялы мемлекет деп жариялады.Осы аталан баыттар таырыбында саяси ылымдар кптеген бадарламалар мен іс-шараларды жобаларын жасады. оам з кезегінде ішкі згерістер мен жне сырты яни лемдегі болып жатан згерістермен былыстардан тыс алан жо. Осыан байланысты елімізде трлі саяси-леуметтік згерістер орын алды.Мселен, демократиялы згерулер ерекше дамыды. Еркін сайлау жйесі сайланбалы кімет, жне таысын таы. Білімгерлерге арналан зіндік жмысты орындауды таырыбыны бірі демократия, яни – «азастандаы демократиялы згерістер»
оамны саяси мірінде тек саяси, леуметтік ана емес сонымен атар діни згерістер де орын алды. лемде орын алан діни экстремизм жне ланкестік дерттері де елімізде беле алу ауіпі туындады. Бл мселені білімгерлерді білуі оамны жне жеке адамны ауіпсіздігіне деген аз да болса ыпал ететіндігі сзсіз. дістемелік нсауда білімгерлерді зіндік жмысыны екінші таырыбы – Дін жне саясат, оны ішіндегі азіргі беле алып отыран дерт – «Діни экстремизм жне ланкестік»
Еліміз туелсіздік пен егемендік алалы бері, дербес мемлекет ретінде дамып келеді. Дербестік даму барысында кптеген крші, ТМД жне лемдегі баса мемлекеттермен арым-атынас орнатты. Ол байланыстар халыаралы атынас саласында білім, мдениет, экономика жйесінде дамып отырды. Алайда лемдегі жйеден еліміз КСРО рамында болан уаытта лдеайда артта алып ойды. Болаша елімізді дамуы шін лемдегі мемлекеттермен тыыз арым-атынас орнатып, байланысымызды одан рі ныайтуымыз ажет.Ол шін лемдік жйеге енуіміз керек. Ал бл былыс елемізден Жаандануды талап етеді. лемдік стандарттар жйесін ендіруді ажетсінеді.Оны стіне елбасымыз азастанды 50-дамыан мемлекеттер атарына осуды ала масат етіп ойан болатын. Осы масаттара жету елімізден Жаандануды еріксіз трде абылдауды жне онымен санасуды ктеді. Бл мселе соы уаытта еліміз шін зекті бір мселелерді бірі боландытан білімгерлерге арналан зіндік жмысты таырыбы – «Жаандану жадайындаы азастан» деп алынды.
Бізді мір сріп отыран дуіріміз сан алуан оамды былыстара толы жиырма бірінші асыр. азастан шін саяси згерістерге толы кезе. оам саяси сауатты, саяси белсенді, саясатты тсіне білетін азаматтарды талап етеді. Соан байланысты саясатты тсіндіруде ерекше діс – тсілдер ажет. Саясаттану пнінен жасалан БЖ- ді орындауа арналан дістемелік нсау жоарыда аталан азматтарды дайындауа саясатты тсінуге ыпал етеді. Ол белгілі таырыпты з бетінше тере оып йренуіне, саяси оулытармен жне осымша материалдармен жмыс жасап, оны талдай білуге ойын жинатауа белгілі бір таырып тірегінде саяси ой алыптастыруа кмектеседі. БЖ- ді орындау дістемелік нсауы білімгерді з уаытын тиімді пайдалануа, дайын дебиеттер тізімімен жмыс істеуге жне масаты мен баытын дрыс айындауа кмектесетін кмекші рал болып табылады.
Білімгерлерді зіндік жмысын орындауа арналан дістемелік нсау.
БЖ №1__
Азаматты оам жне ыты мемлекет.
Тапсыратын мерзімі: _________
1. Теориялы блім.
Теориялы материалды жне берілген осымша материалмен танысу, зерттеу. (Лекция,семинар)
Сословиялыты жойып жне адам мен азамат ытарыны Декларациясын жариялаан XVIII Француз буржуазиялы революциясынан соц “азаматты оам”, “азамат” ымы кеінен таралды. “Азаматты” адам тедігіні символы ретінде саналды. Бл ым жеке адамны жне оамны, мемлекетті арасындаы арым-атынастарды длелдеу рекеті ретінде барынша жиі олданылады.
Азаматты оамны ныаюы барысында мемлекет атаратын ызмет азая тседі. Азаматты оамда азаматты туралы ым туындайды. азастан Республикасы Конституциясыны екінші тарауы азаматтыа байланысты негізгі мселелерге арналан.
азастан Республикасыны азаматтыынан немесе азаматтыын згерту ыынан айыруа, сондай-а азаматтарды Республика шегінен тыс жерлерге аластауа жол берілмейді (Конституция 4 бап). Туан жерінде, елінде трып, мір сру-адамны табии ыы. Бізді мемлекетте ос азаматты танылмайды. Азаматтыты длелдейтін жат – тлжат. Азаматтыа алу, азаматтыты алпына келтіру, азаматтытан шыу мселелерін Президент шешеді. Республика азаматы баса елге кетуге, айта келуге ерікті.
Ал, енді азаматты оам рылымы мен белгілеріне келейік..
Адамны тіршілік болмыстаы жадайларын, тлалар мен леуметтік топтарды алуан трлі ажетттіліктері мен мдделерін анааттандыруды амтамасыз ететін оамды атынастарды формалды (зада крсетілген) жне формалды емес те рылымдарыны жиынтыы.
 Азаматты оам жне саяси билік.
|
 зара байланыс механизмі
|
билікті блісі;
саяси плюрамум;
ресми оппазиция;
демократиялы за.
| Ыпалдасу мен рекеттесу тепе-тедігін сатауды шарты. |
билікті легитимділігі;
азаматты оам элементтеріні дамыанды дегейі;
билік пен оамны заа туелділігі;
жеке адамны блжымайтын жне дербес ытарыны жиын-
тыы арылы мемлекет билігіні шектелуі;
| зара рекеттену нсалары |
Демократиялы режим жадайында тыыз трде зара
ынтыматасты;
Тоталитарлы режимдер тсындаы траты оппозиция (бел-
сенді немесе енжар трде);
Тоталитаризмнен демократияа ту кезеіндегі саяси билікті
белсенді трде арсы ойып салыстыру;
| Азаматты оамны негіздері |
|
|
кп укладты билік кілеттіктерін
рылымды экономика; орталытандырмау;
меншікті сан алуан билікті блінісі;
трлері; саяси плюрамум;
реттелінетін нарыты
атынастар; азаматтарды мемлекет жне
оам істеріне еркін араласуы
|
оны алдында бріні те
болуы;
бір ана идеология мен
дниетанымны болмауы;
ар-ождан бостандыы;
ркениеттілік шарытаан
руханилы пен ізгілік;
| Азаматты оамны мндік белгілері |
оамды ндіріс ралдарына ерікті трде ожалы
етушілерді болуы;
демократияны ркендеп жетілгендігі, кеінен тараландыы.
азаматтарды ыты оралуы;
азаматтарды мдениеті белгілі дегейге жетуі;
| Азаматты оамны ызметтерін атару принциптері. |
ндіріс ралдарыны жеке меншікте болуы;
тлаларды жеке бастарыны еркіндігі жне оларды дербес болуы;
елді егемендігі, халыты билікке толы ие болуы жне басымдылыы;
мемлекет пен оамдыы істер жнінде азаматтарды хабардар болуы
оамды пікірді еркін трде алыптасуы;
задарды ділеттілігі жне оларды млтіксіз орындалуы;
| Азаматты оамны рылысы |
саяси партиялар мен лоббилік йымдары (комитеттер, комиссиялар,
кеестер) за шыару жне мемлекеттік органдар жанындаы;
оамды-саяси йымдар мен озалыстар (экологиялы,
соыса арсы, ы ораушы);
ксіпкерлер одаы, ттынушыларды рама одатары, саяси клубтары
ылыми жне мдени йымдар, спорт оамдастытар;
туелсіз кпшілік апарат ралдары;
шіркеу, мешіт, синогога жне таы баса;
отбасы.
| Азаматты оамны трлері |
ауым;
леуметтік рылымдар (сословие, леуметтік топтар, таптар);
оам-ел азаматтарыны жиынтыы ретінде;
азаматтарды лемдік достастыы;
| Азаматты оамны тіршілік етуіні болмыстары |
наты (аиат іске асатын);
белгілі бір елде, натылы тарихи;
салыстырмалы;
ндірістік кштерді барларыны аясында леуеті бойынша
ммкін болатындары;
абсолюттік;
мрат, е жоары масат.
Ыты мемлекет.
Аталан азаматты оам материалды жне мдени жаынан жоары дамыан шата ыты мелекетке айналады. азастан халыны алдында ойып отыран масаты- осы ыты мемлекетті ру. ыты мемлекетті зіне тн асиеттері бар. ыты мемлекетте оамды мірді барлы салалары ыа негізделіп, заны стемдігі орнайды. За демократиялы талаптара, тедік пен ділеттікке сай жасалуы ажет. ыты мемлекетте Президент те, кімет те, баса да мемлекет органдары зады згертіп, бза алмайды. Тек ана за шыаратын орган белгіленген тртіп бойынша зады згертуге ылы.
ыты мемлекетті ерекше бір белгісі-азаматтарды ытары мен бостандытарыны, зады мдделеріні мызылмастыы жне амтамасыз етілуі. За арылы адамны бостандыын жзеге асыру – мемлекетті маызды міндеті жне ызметі. Сонымен, ыты мемлекет дегеніміз – жеке адам жне оам мддесін орайтын, за стемдігі мен ы принциптеріне негізделген мемлекет. ыты мемлекетті белгі нышаналары:
1.Заны стемдік етуі.
2.Мемлекеттік билікті блінуі.
3.Тла мен мемлекетті зара жауаптылыы.
4.Азаматтарды ытары мен бостандытарды шын мнділігі,
оларды ыты жне леуметтік оралатындыы.
5.Саяси жне идеалогиялы плюрамумні болуы.
6.Азаматты оамны алыптасуы.
7.Ішкі задарды кпшілік таныан халыаралы ыты нормалар
мен принциптерге сйкес келуі.
| ыты мемлекет |
Негізі Белгі нышандары
ыты мдениет Заны стемдігі
Азаматты оам Мемлекеттік билікті блінуі
Задылы жне ыты Тла мен мемлекетті
тртіп зара жауаптылыыны болуы
2. Таырып бойынша БЖ масаты: Азаматты оам деген не? Тсіндіру, белгілерімен таныстыру, ыты мемлекетке ту жолдырын крсету.
3. БЖ міндеті:
А) Берілген таырыпты осымша метериал кмегімен толытыру.
Б) Азаматты оам идеясыны пайда болу тарихы.
В) азастандаы азаматты оам ру проблемаларын анытау.
Д) Азаматты оам рухани жне материалды жаынан дамыан шата ыты мемлекетке теді деген тжырымдаманы дисскуссияа салу.
Е) Таырып бойынша глоссарии растыру.
Есеп беру формалары.
1) Зерттелген таырып бойынша білімгерлер арасында дисскусия жргізу.
2) Глоссарии орау.
БЖ –ді орауа ойылатын талаптар:
1. Дискуссия орытындысы бойынша з ой-пікірін білдіру арылы ыса, наты трде оытушымен схбаттасып таырыпты орау ажет.
2. Глоссариді орау.
Глоссариді растыру тртібі:
1. Глоссариде кем дегенде 10 шаты сзден рылуы ажет.
2. Таырыпты бейнелнуі тиіс.
3. осымша глоссариге белгісіз ымдар мен тсініктер енуі керек.
4. Білімгер жазан терминдеріне жауап бере алатын болуы тиіс.
Негізгі дебиеттер.
1. Жамбылов Д. «Саясаттану негіздері» Алматы, 2003 ж.
2. апесов Н. «Саясаттану» Алматы, 2003 ж.
3. Кенжебаев М. «Саясаттану негіздері» Алматы, 1995 ж.
4. Хан И.Г. «Саясаттану» Алматы, 2000 ж.
осымша дебиеттер.
1. Саясаттану. Оксфорд. ысаша сздік. Алматы, 2001 ж.
2. Кшімов Д. «Демократия негіздеріне кіріспе» Алматы 1997 ж.
3. абитов А. «Мдениеттану» Алматы, 2000 ж.
4. абитов А. «Философия» Алматы, 2001 ж.
5. Азаматты оам. Демократия./Егемен азастан, 2003 ж, 13 наурыз.
6. Мсатаев С. «Идея гражданского общества» //Саясат, 2004 ж,№2
7. Белгібаев С.«Развития гражданского общества в Казахстане» //Саясат, 2002 ж, № 1
8. Нысанбаев А. «Гражданское общество. О формах взаимодействия» //Саясат,2002 ж, №7
9. Искакова Г. «Гражданское обшество» //Саясат, 2004 ж, №11
10. Камарова Р. «Идея гражданского обшества» //Саясат, 2004 ж, №6
11. Ильин М.,Коваль Б. «Две стороны одной медали»//Полис, 1992 г,№1,2
12. Замбровский Б. «К вопросу формирования гражданского общества»//Соц-полит науки, 1991 г. №6
БЖ №2.Таырыбы: «Дін жне саясат.Діни экстремиз жне ланкестік»
1. Теориялы блім.Таырып мазмнына ысаша тсіндірме
Конституцияа сйкес азастан Республикасы рылымы бойынша президенттік басару жйесіндегі демократиялы, леуметтік, зайырлы, унитарлы, ыты мемлекет жне оны е ымбат азынасы – адам жне оны мірі, ытары мен бостандытары делінген. Бан оса елімізді туелсіз ел ретінде дамып, алыптастыран – саяси тратылы, дін аралы келісім мен лтаралы татулы секілді саяси ндылытарды осыыз. Ал аталан ндылытарды одан рі дамытып, сатай отырып лтты ауіпсіздікті амтамассыз ету кез-келген мемлекетке оай сопайды. Осыан атысты мемлекетіміз зіні траты саяси дамуын, ауіпсіздігін сатауды іс шараларын жзеге асыра бастады. Алайда соы уаыттары лемде орын алан экстремизм, сіресе діни сипаты, радикализм, фундаментализм, вахаббизм секілді жйелер кптеген мемлекеттерді бас ауруына айналды. Соны итры трі діни экстремизм жне онымен бірігіп рекет жасаушы терроризм аупі бгінгі кнні зекті мселесіне айналып, оны ткір крінуімен аныталып отыр. КСРО –ны ыдырауы, лемдік жаандану процесі лемге жаа дертті алып келді. Брын кеестік мемлекеттерде жргізілген атеистік идеология дінге сенушілерді ртан жо, тек уаытша жасырды. Кеестік жйені ыдырауы лемде жаа геосаяси айматарды дниеге келді. Бл айматарды кпшілігінде діни трыда брын орны бос алан вакуум орнына жаа діни сана алыптаса бастады. Адамзат тарихындаы бл кезе адам санасына шабуыл жасаан саяси идеологиялы соыс кезеіне айналуда. йткені кінішке орай діни экстремизм жне онымен штаса отыра орын алатын терроршылды уаыт ткен сайын з болмысыны ауымын кеейтуде. Егер ертеректе, лемдік жадайды баылай отыра, террорлы іс-рекетті ТМД елдерінен тысары жатан Батыс жне Шыыс елдерінде орын аландыын атап отырса, ал азір бл былысты Орталы Азия аумаында беле ала бастаандыыны кугері болды. Ауанстан, Ирак, АШ елдерінде, ал жаын уаытта ырыстанда(Баткент), збекстанда орын алан саяси ахуалдар оамда жікшілдікті, шпенділікті орын алу ммкіндігін, ал оны тп тамыры діни экстремизм болатындыын крсетеді. Алайда азастанда да беле алан трлі сипаттаы діни йымдарды іс-рекеттері елімізді зайырлы рылымы мен конституциялы мызымастыына арсы рекеттер крініс бере бастады.
Аталан мселелер білімгерлерді бл таырыпа ерекше кіл бліп тереірек зертеуін талап етеді. лемде беле алан бл дерт елімізге де атысты.сіресе жастарымыз білместіктен трлі діни аымдар мен йымдарды жетегінде кетіп, трлі экстремистік баыттаы ректтерге баруда. Ал бл е бірінші бізді лтты ауіпсіздігімізге нсан келтіруі ммкін.
2. Негізгі блім.
4. Таырып бойынша БЖ масаты:Дін деген не? Тсіндіру, белгілерімен таныстыру, зайырлы мемлекет мселесі,Конституциялы рылым, лемдік діни экстремистік тыйым салынан йымдар,Дінді теріс пиылда пайдалану, сіресе билікке атысты діни экстремистік рекеттер, ланкестік, радикализм жне фундаментализм мселелеріні, сонымен атар трлі діни аымдарды лтты ауіпсіздікке ыпалыны мнін ашу.
5. БЖ міндеті:
А) Берілген таырыпты осымша метериал кмегімен толытыру.
Б) Зайырлы мемелекет мселесін арастыру, ондаы дінні ролі.
В) азастандаы діни келісім, конфессиялар диалогы проблемаларын анытау.
Д) Трлі діни секталар, аымдара, діни экстремистік топтара сипаттама беру.
Е) Таырып бойынша глоссарии растыру.(мселен- экстремизм,дін, фундаментализм, радикализм, діни фанатизм)
Есеп беру формалары.
3) Зерттелген таырып бойынша білімгерлер арасында дисскусия жргізу.
4) Глоссарии орау.
БЖ –ді орауа ойылатын талаптар:
3. Дискуссия орытындысы бойынша з ой-пікірін білдіру арылы ыса, наты трде оытушымен схбаттасып таырыпты орау ажет.
4. Глоссариді орау.
Глоссариді растыру тртібі:
5. Глоссариде кем дегенде 10 шаты сзден рылуы ажет.
6. Таырыпты бейнеленуі тиіс.
7. Білімгер жазан терминдеріне жауап бере алатын болуы тиіс.
сынылатын дебиеттер.
1. азастандаы ислам:аиат жне алып ашпа сз.//Егемен азастан 2001.11.07. 4- б.
2. Саясаттану. ысаша сдік.Оксфорд.-Алматы:- 2001.-57-б.
3. Есім ., Артемьев А., анаев С., Білалова Г. Дінтану негіздері.- Алматы: Білім.- 2003.
4. Халифа Алтай. ран крім. азаша маына жне тсінігі.-Медина:Басым.-1991.
5. //«Иcлам лемі»- №3- 2003.
6. //«Тркістан»- 22 мамыр -2003.
7. Жлдыз Тлеу «азастана лакестік йымдардан ауіп бар ма?» -http:Ayqap_KZ.htm- № 12 (39), -30 маусым 2006.- оамды саяси апталы.
8. Борбасов С.М.«Терроризм туралы аыз бен аиат»//За газеті-24 ыркйек-2004.-2- б.
9. Назар Р. «Діни экстремизм:себептері мен салдары»//Саясат-№6-2004.
10. лбараов С. «Діни алауыздыа жол жо немесе Хизбут -Тахрир йымы туралы не білесіз?»//А Жол-23 ыркйек-2003-№113
11. Абдулпаттаев С. «Халыаралы ланкестікке, экстремизмге жне есірткі саудасына арсы крес»//Аиат- №4- 2003 -15-16 б.б.
12. Нурша А.,Чукубаев Е.«Ислам и геополитика как импульсы регионального развития центральной Азии»//Analytic-№1-2006.-11-б.
13. алкз Жсіп «Уахабизмні негізі діни фанатизм»//За газеті №70-3 ыркйек.2004- 3-б.
14. азастандаы ислам:Аиат жне алыпашпа сз.//Егемен азастан-2001.-11.07-4-б.
15. ділова Р. «Діни бірлестіктер жне оларды ыы»//А Жол- №24- 2003.- 3-б.
16. Р заы.Діни сенім бостандыы жне діни бірлестіктер туралы.-Алматы- 1993.
17. Пак А. «Терроризм и его нейтрализация»//Знамя труда- 2002.-3 декабрь-С-4
18. Хизбут-Тахрир бросает вызов правящим режимам Центральной Азии-//Центральная Азия: политика и экономика-2001.-№2.-С-35-38
19. Орталы Азиядаы діни экстремизм.//Жас Алаш-2003.-5 маусым.
20. Халыаралы ауіпсіздік мселесі жне дін.//Саясат- №7-2003.
21. Дін жне уаыт Орталы Азиядаы ислам жне лтты ауіпсіздік тырлары.//Егемен азастан- 27 маусым- 2001.- 3-б.
22. Назарбаев Н.. «Сындарлы он жыл» Алматы- 2003.
23. Тасболатов А. «ауіпсіздік бар жерде мір бар»//Егемен азастан-21.02. 2007.№46- 4-б.
24. Сайид Ахмад Бин Зайни Дахлан«Вахаббитская смута»//Знамя труда-4 март-2006.-С-5
25. http://www.mkis.kz Конфессиялар диалогы «Дінаралы досты уаыт талабы»
26. А.Дрбисали «Сближает общее признание»//Каз правда-5 –сентября- 2006.-С-1-3.
27. Закон РК.О противодействий экстремизму.(от.18 фев.2005г)//Каз.правда2005№45-46- С-7.
28. Р Конституцясы.Алматы-2007.-19-бап-1- тарма-8-б.
29. Кзембек Т.«Ланкестік адамзатты аламды проблемасы»//А Жол2005№78-7- мауысм.
30. бсаттаров Р.,Отыншиева ., «Терроризм тамыры айда жне оны алай ырамыз?»//Аиат- №7-2003.- 7-б.
31. Блытай М.«Діни экстремизм жне терроризм»//Аиат- №10-2001.-89-б.
32. www.cainfo.kz- Средняя Азия-Новости-Опубликован список террористических организаций, запрещенных в Казахстане.
33. www.liter.kz - ПолитЭк-Почти чертова дюжина.
34. Спанов М.Ж., Бимурзаев Е.Т. «Діни экстремизм мен терроризм елімізге тнген ауіп» ТарМПИ, Жас алым -2005 конференция ебектері.
35. www.qazeta.kz -Законность- Хизбутчики сдаются оптом.
БЖ №3.Таырыбы: «Жаандану жадайындаы азастан»
1. Теориялы блім.Таырып мазмнына ысаша тсіндірме
Жаандану рдісі оамны барлы салаларына енуші фактор ретінде азіргі азастанда соы кездері ерекше беле алуда. Оны бл асиеті бізді мір сріп отыран дуіріміз шін зады да жне санасуа мжбрлі процесс болып отыр. Жаандану кпшілік ауым шін трлі крініс беруде. йткені оны кпшілік р алай тсінуде, ал кейбірі толы тсініп те болан жо. Бізді халы шін бл былыс жааша бір интеграциялы принциптер жйесі ретінде абылдануда. рине, кез-келген жааша рдістен халы немесе оам сескенеді, одан зін ошау стауа тырысады. йткені оны нтижесі неге апарып сотыратыны беймлім. Басаша айтанда, бізді кпшілік ауым жаандануды р алай тсінуде. Оны себебі жаандануа атысты бір жаты кзарасты жотыында. Оны тек азір жаымды жне жаымсыз жатарын талылау стінде. Дегенмен, бл рдіс кеше бір сраптамаа тссе де, азастан шін санаспауа болмайтын былыс. Санасуа тура келгендіктен, бл былыс зіні даму барысында трлі шиеленістер тудыруы даусыз мселе. Ел президенті осыан атысты 2004 жылы 22 суірде Алматы . Болан «Жаандану жне жалпы адамзатты міндетке» атысты форумда 4 жасырын рылымды атап крсетті. Мселен, жаандану экономикада жасы зерттелген мселе бгінгі кні саяси кн тртібінде тр. азір «Азаматты жаандану оамы рылуда» деп атап крсетті. Жаандану талаптарына сондытан лтты мемлекетті етін бірте-бірте йрету ажеттігін айтты.
Жаандану рдісі сз боланда кп жадайда экономика басты назара алынады. Кп алымдар з зерттеулерін, ылыми пікір сыныстарын осы экономика тірегіне жинатайды. Алайда, жаандану оамны баса да салаларын амтымай тпей оймайды.
Жаандану заманы мірді леуметтік, саяси, мдени жне рухани салаларында жазмышты кй кешіп отыр.Жазмышты кй, рине жана жаымсыз, біра онымен санасуа тура келеді.
азіргі тадаы жаандану жне крделене тскен лемдік бсекелестік жадайында, азастандытарды кш уатты жне саясаткерлік абілеттері мемлекетімізді алдына ойан масаттарына жетуіне, экономикамызды лемдік дегейдегі бсекелестікке ттеп беруіні тырлы факторы болып табылады.
Мемлекетіміз нары экономикасын орнатты. 140-тан аса мемлекеттерімен экономикалы байланыса шыты. Сйтіп, бкіл лем тіршілік етіп отыран бсекелестік кеістік есігін айара ашты. Ендігі келешек бізді осы лем дегейінде бсекеге абілеттігімізде. Білім мен біліктілік, рухани дегей, басару жйесі, заман згерістеріне дайынды, шыаран затыны сапасы, істеген ызметті брі де лем кеістігіндегі бсекеге тсті. тылы келмесе, бсекеге абілеттілігіді арттыр, осы мселені кешенді трде шеш, еш саланы дамуын назарынан тыс алдырма, озы лгіні бойыа сіір, жасампаз рпа сір. Міне, лемдегі жаандану рдісінен, одан тылмаудан туатын талаптар осы – деп, парламент мжілісіні депутаты, академик Кенжеали Саадиев ой орытады.
Елімізді президенті Н. . Назарбаев зіні «сындарлы 10 жылдар» деген ебегінде жаандану процесіні жаымды, жаымсыз жатары да бар. алай дегенмен де, жаандану процесінде лтты тлтумалыты кейбір тстарын жоалтып алу аупі бары рас жне онымен санасуа тура келеді. Алайда мселен кейбір мемлекеттерде, Жапонияда жаандану процестері, оамда мдени тлтумалытарды жоалуына рындаран жо. рындыру былай трсын, Жапон оамы байыры мдениетін жаа технологиямен шебер йлестіріп, мдени тлтумалыына ылау тсірмей, даму стінде дейді.
Білімгерлерді БЖ-ді орындау барысында жалпы арастыратын мселелері осы жоарыда аталан баыттарды арастырумен ана шектелмейді.Білімгерлер осымша мліметтер арылы да з беттерінше зерттеу жргізулеріне болады.
2.Негізгі блім.
Таырып бойынша БЖ масаты: Берілген БЖ – таырыбын осымша материалды жне тмендегі дебиеттерді пайдаланып толытыру, жаандануды азастандаы проблемалаыны мнін ашу.
2.2.БЖ міндеті:
А) Берілген таырыпты осымша материалды кмегімен толытырып, талыа дайындау, реферат жазу.
Талылау сратары:
Б) азастан жне Жаандану, ерекшеліктері мен жаымды жне жаымсыз жатары.
В) лемдегі жаанды атынастар мен атыыстар.Антиглобалистер мселесі.
Г) Бсекеге абілеттілік, лемдік стандарттарды ендіру.(Мселен,білім саласындаы 12 жылды мектеп лгісі)
3.Есеп беру формалары.
1) Зерттелген таырыпты талыа салу.
2) Коллоквиум алу.
4.БЖ –ді орауа ойылатын талаптар:
1. Білімгер дайындаан баяндамасын мегеріп, проблемалар мен оны шешу жолдарына байланысты талылауа тскен мселелер бойынша з ой-пікірін білдіру.
2. азастанны бсекеге абілеттілігі, 50-дамыан мемлекеттер атарына осылуы иял немесе іске асатын саясат, Жаандануа саяси баа беру.
3. Талылау соында, нтижесін анытау шін коллоквиум алу.
Коллоквиумге -ге ойылатын талаптар:
1. Коллоквиум – топа ойылатын ысаша баылау сратары.
2. Білімгер з ой тйінін, орытындысын білдіру ажет.
3. Сраа жауаптан ауытымауы керек.
4. Мселені мні ашылуы ажет.
5.сынылатын дебиеттер.
1. «Жаандану жне жалпыадамзатты міндет» //Егемен азастан 23 суір, 2004 жыл.
2. Н.Назарбаев. «Сындарлы 10 жыл» А.,2003 ж. 80-83 б,б.
3. Президентті 18 апан 2005 жылы азастан халына жолдауы.//Егемен азастан 20 наурыз, 2004 жыл.
4. Нысанбаев А, «Глобализация и транзитное общество» //Саясат,№12, 2001.19-22 б,б.
5. Забирова А.Т. «Глобальные и локальные характеристики Казахстанского общества» //Саясат, №12, 2001 ж. 26-30 б,б.
6. «Глобализация:за и против» //Саясат, №12, 2001 ж.4-б.
7. «аламдастыруды аза лты шін андай аупі бар?» //Жас Алаш, 6 шілде, 2002.
8. «Глобализация: результаты опроса жителей города Алматы» //Саясат,№12,2001,50-б.
9. Смайыл А. «Жаандану: теория мен рекет» //Егемен азастан, 2005 ж, 28 азан.
10. Шайхутдинов М. «Глобализация и национальное государство: проблемы и противоречия» //Каз.правда.25 январь, 2005 г.
11. Кошанов А.К. «Устойчивое развитие экономики Казахстана в условиях глобализаций» //Саясат, №12, 2001 ж, 14-17 б,б.
12. Слтанов К. «Саясат мраты- ркендеу» //Егемен азастан 2003 ж, 20 желтосан.
13. Нысанбаев . «Дербес даму жне жаандану» //Егемен азастан, 2001 ж, 9 араша.