ІІІ. й тапсырмасын бекіту

1.Биогенді миграция задылыыны сер ету принципі андай?

2. Ноосфера деген не?

3. Траты даму деген не?

ІV. Жаа саба:

"Адам-Табиат" жйесін комплексті тсіну жне оны адам іс-рекеті мен табиатты гармоникалы дамуы ретінде згеріске шырауы - азіргі ылыми-техникалы прогресті экологизациялауды интелектуалды базисін райды жне ол тмендегі принциптерге сйенеді:

1. мір сруді рухани сипаты - табиат пен оам арым-атынасын реттейтін экологиялы моральді негізі.

2. Болаша мамана трбие, білім беру жйесі - экологиялы ойлауды дамыту принциптері негізінде рылуы шарт.

3. Кез келген маманны негізгі аидасы - "биосфераны блдірмеу" болуы тиіс.

4. Ойлау — глобальды, ал іс-рекет — локальды болсын.

5. Белгілі территориялар масштабында жне бкіл планета бойынша техносфераны басаруды репрезентативті экологиялы модельдерін жзеге асыру.

6. Шаруашылы нормалары мен дегейін адам жне биосфера коэволюциясы негізінде дамыту.

7. Табии ресурстарды рациональды пайдалануды бірыай нормалары негізінде, табиат орауды экологиялы критерийлерін комплексті унификациялау.

8. Іс-рекет бірлігі - табиат бірлігінен туындайды.

9. ылым, техника, ндіріс - экологиялы ммкіндіктер тоысында ана баалануы жне дамуы тиіс.

10 ылыми-техникалы іс-рекетті барлы баыттары -экологиялы когерентті болуы ажет.

Табиат деген ымды, біз зімізді оршаан орта — тау-тас, зен-кл, жан-жануар, сімдіктер жне т.б. заттардан тратын дниелер деп тсінеміз. Ал енді, бан згеше бір ке маынада анытама берсек, табиат дегеніміз -адамзат оамы тіршілік ететін материалды-энергетикапык, жне букіллемдік информациялы дниелер жиыны. Берілген анытамалардан табиат дегеніміз - тек жер бетін мекендейтін адамзат, жан-жануарлар, сімдіктер дниесі анаемес, сонымен атар, жансыз дниелер де, оны ішінде - литосфера, энергетикалы ор, пайдалы кен азбалары кіретін дние лемі екендігі крінеді.

Бл мселеде айтыландармен атар, екінщі дние (Вторая природа) деген де тсінік бар. Бл ым бойынша адамзат олымен, ебегімен жасалан дниеліктерді брі - соы тсінікке жатады. Яни, жайалан егістік алабынанбастап, аламсапка дейін "екінші дниелік" заттары болып табылады. "Екінші дние" заттары да табиат еншісі болып табыландытан, оларды табиат ымына кіретініне ешкім шек келтіре оймас.

Адамдарды табиата тигізетін серлері жне оларды салдары ртрлі болады. Оларды кейбіреулері шаын ауматы алуы ммкін. Мысалы, зендерге салынан плотина, кішкене клшіктерді пайда болуына, сол аумата су дегейіні жоарылауына, ал кейбір шрайлы айматы тіптен су астында алып оюына келіп соады.

Физиологиялы адаптация деп - оректенетін азы рамы мен тріне арай ас орыту жуйелеріні бейімделуін айтады. Мселен, шл жне шлейттегі жан-жануарлар, жндіктер з шлін, асазаны мен денесіндегі майларды биохимиялы тотытыру нтижесінде басады.

Фотосинтез- сімдіктер дниесіні бейорганикалы заттардан, крделі органикалы осылыстар (кмірсулар) тзуін сипаттайды жне бл — сол сімдік тіршілік етуі шін мтаждытан туындаан физиологиялы бейімделу.

Кнкріс сипаттаы адаптация (поведенческие или этологические адаптации) тіршілік иелеріні здеріне ыайлы жне олайлы жадай іздеуінен туындаан. оршаан ортамен жылу трінде энергия алмасу барысында, жндіктер кн кзіне ыздырынады немесе кн ыстытыыны аптабынан клекеге, індерге тыылады.

Жан-жануарлар, тек температура згерісіне ана емес, ауа ылалдылыы, жер дымылдыы, кн сулесіні жарытыы жне де баса экологиялы факторлара з организмдерін бейімдейді, яни адаптацияланады.

V. Бекіту:

1. Адамзат жне жан-жануарлар экологиясы айырмашылыы?

2. Физиологиялы адаптация деген не?

3. Адамдарды табиата тигізер сері андай?

VI.йге тапсырма беру:

Таырыпты оу, тсіну.

 

№19

Кні:

Пні:

Сынып: 10 а, б, в

Сабаты таырыбы: сімдіктер экологиясы.

Сабаты масаты:

Білімділік. Оушыларды сімдіктерді экологиялы топтарымен таныстыру.

Дамытушылы: Оушыларды сыни трысынан ойлауды дамыту.

Трбиелік: Оушыларды ебекке,оршаан ортаны орауа трбиелеу.

Сабаты типі: Жаа білім беру.

Сабаты трі: Аралас саба

Сабаты діс – тсілдері: Тсіндіру, сра – жауап, кесте,

Пнаралы байланыс: География.

Сабаты крнекілігі: Тірек – сызбалар, кестелер.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру блімі

ІІ. й тапсырмасын срау

ІІІ. й тапсырмасын бекіту

ІV. Жаа саба

V. Бекіту кезеі

VІ. йге тапсырма беру

Сабаты барысы: