Детте, Парламент сессияларын ашады; 1 страница

7) Парламент сессиялары аралыындаы кезеде з бастамасымен, палаталар трааларыны немесе Парламент депутаттары жалпы саныны кемінде штен біріні сынысымен Парламентті кезектен тыс сессиясын шаыра алады, онда сессияны шаыруа негіз болан мселелер ана аралады;

8) Парламент Сенаты сынан заа бір ай ішінде ол ояды, зады халыа жария етеді не зады немесе оны жекелеген баптарын айтадан талылап, дауыса салу шін айтарады; егер Парламент Конституцияны 54-бабы 2-тармаыны 2) тармашасында белгіленген талаптарды сатай отырып, брын абылданан шешімді растайтын болса, бір ай ішінде заа ол ояды;

9) Парламенттi арауына Конституцияа згертулер мен толытырулар енгiзу туралы жоба беруге хаылы;

9-1) за шыару бастамасы тртібімен Парламент Мжілісіні арауына занамалы актілер жобаларын зіні арнайы жолдауымен енгізеді;

10) за жобаларын арауды басымдыын белгiлеуге, сондай-а за жобасын арауды шыл деп жариялауа, яни Парламенттi осы жобаны оны енгiзiлген кнiнен бастап бiр ай iшiнде арауа мiндеттi екендiгiн бiлдiретiн сыныс енгiзуге ыы бар. Осы талапты Парламент орындамаан жадайда Республика Президентi За кшi бар, Конституцияда белгiленген тртiппен Парламент жаа За абылданана дейiн кшi болатын жарлы шыаруа хаылы;

11) Парламент Палаталарыны кез келген бiрлескен отырыстарына немесе оны Палаталарыны блек отырыстарына атысуа жне сз сйлеуге ыы бар;

12) кiмет мшесi задарды орындамаан жадайда Сенат немесе Мжiлiс Конституцияда кзделген тртiппен абылдаан Парламент Сенатыны немесе Мжiлiсiнi оны ызметiнен босату жайындаы тiнiшiн арайды, сондай-а Парламенттi тиiстi Палатасы Палата депутаттары жалпы саныны кпшiлiк даусымен Республика Президентiне Yкiметтi осы мшесiн ызметiнен босату туралы алаш тiнiш берген кннен бастап алты ай ткен со ол туралы айталап мселе ойса, Yкіметтi ол мшесiн ызметiнен босатады;

13) Конституцияда кзделген тртіппен Парламентті немесе Парламент Мжілісін тарата алады.

Ескерту. 9-бапа згерістер енгізілді - Р 1999.05.06. N 378, 2006.12.11. N 200 (ресми жарияланан кнінен бастап олданыса енгізіледі), 2007.06.19. N 265 Конституциялы задарымен.

10-бап. Республика Президентiнi кiметке

атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) Парламент Мжілісіні келiсiмiмен Республиканы Премьер-Министрiн ызметке таайындайды; оны ызметтен босатады;

2) Премьер-Министрді таайындааннан кейінгі он кн мерзім ішінде оны енгізген сынысы бойынша кімет рылымын айындайды, Республиканы кімет рамына кірмейтін орталы атарушы органдарын рады, таратады жне айта рады, кімет мшелерін ызметке таайындайды; сырты істер, ораныс, ішкі істер, ділет министрлерін ызметке таайындайды; кімет мшелерін ызметтен босатады;

3) кiмет мшелерiнi антын абылдайды;

4) жйелi трде Премьер-Министрдi кiмет ызметiнi негiзгi баыттары туралы жне оны барлы маызды шешiмдерi туралы баяндамасын тыдайды, оны барысында Премьер-Министр кiмет жмысы туралы есеп бередi;

5) Премьер-Министрдi сынысы бойынша Республиканы мемлекеттiк бюджетi есебiнен сталатын барлы органдар шiн аржыландыру мен ызметкерлердi ебегiне аы тлеудi бiрыай жйесiн бекiтедi;

6) аса маызды мселелер бойынша кiмет отырыстарына траалы етедi;

7) кiметке Парламент Мжiлiсiне за жобасын енгiзудi тапсырады;

8) Республика кіметі мен Премьер-Министрі актiлерiнi кшiн жояды не толы немесе iшiнара тотата трады;

9) егер кiмет пен оны кез келген мшесi здерiне жктелген мiндеттердi одан рi жзеге асыруы ммкiн емес деп санаса немесе егер Парламент Мжілісі не Парламент кiметке сенiмсiздiк бiлдiрсе, олар млiмдеген орнынан тсуi туралы, сондай-а кiмет жргiзiп отыран саясатпен келiспейтiн немесе оны жргiзбей отыран кiмет мшесi млiмдеген орнынан тсуi туралы шешiмдi абылдайды;

10) кiмет немесе оны кез келген мшесi млiмдеген орнынан тсудi он кн мерзiм iшінде абылдайды немесе абылдамай тастайды;

11) кiметтi немесе оны мшесiнi орнынан тсуiн абылдамай тастаан ретте олара з мiндетiн одан рi жзеге асыруды тапсырады;

12) з бастамасы бойынша кiметтi кiлеттiгiн тотату, Премьер-Министр мен кiметтi кез келген мшесiн ызметтен босату туралы шешiм абылдауа хаылы;

13) з актiлерiмен кiметке Республика Конституциясы мен задарында белгiленгеннен баса атару мiндеттерiн жзеге асыруды жктеуге хаылы;

14) Республика кiметiне за шыару тапсырмаларын бередi.

Ескерту. 10-бапа згерістер енгізілді - Р 1999.05.06. N 378, 2007.06.19. N 265 Конституциялы задарымен.

11-бап. Республика Президентiнi Конституциялы

Кееске атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) Конституциялы Кеестi Траасы мен екi мшесiн ызметке таайындайды, конституциялы заа сйкес оларды мерзiмiнен брын ызметтен босатуа хаылы;

2) Республика Конституциясыны 72-бабында кзделген жадайларда Конституциялы Кееске тiнiш білдіредi;

3) Конституциялы Кеестi шешiмiне толы немесе оны бiр блiгiнде арсылытар енгiзедi.

12-бап. Республика Президентiнi соттара

жне судьялара атысты кiлеттігі

Республика Президенті:

1) Жоары Сот Кеесіні кепілдемесін негізге ала отырып, Республика Жоары Сотыны Траасын жне судьяларын ызметке сайлау жне ызметтен босату шін Парламент Сенатына сынады;

2) Жоары Сот Кеесіні кепілдемесі бойынша жергілікті жне баса да соттарды траалары мен судьяларын ызметке таайындайды жне ызметтен босатады.

Ескерту. 12-бап жаа редакцияда - Р 2007.06.19. N 265 Конституциялы заымен.

13-бап. Республика Президентiнi прокуратура

органдарына атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) Парламент Сенатыны келiсiмiмен Республиканы Бас Прокурорын бес жыл мерзiмге ызметке таайындайды; оны ызметтен босатады.

2) Бас Прокурорды сынысы бойынша Республика Бас Прокурорыны орынбасарларын ызметке таайындайды жне ызметтен босатады;

3) р тосанда кемiнде бiр рет Бас Прокурорды елдегi задылыты жай-кйi туралы есебiн тыдайды.

14-бап. Республика Президентiнi Орталы сайлау

комиссиясына атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) азастан Республикасы Орталы сайлау комиссиясыны Траасын жне екі мшесін таайындайды;

2) Орталы сайлау комиссиясы туралы Ереженi бекiтедi;

3) Орталы сайлау комиссиясы Траасыны таайындалан республикалы референдума, Парламент, мслихаттар депутаттарын, зге де жергiлiктi зiн-зi басару органдарыны мшелерiн сайлауа зiрлiк барысы туралы жне референдум мен сайлау нтижелерi жнiндегi хабарламасын тыдайды.

Ескерту. 14-бапа згеріс енгізілді - Р 2007.06.19. N 265 Конституциялы заымен.

15-бап. Республика Президентiнi лтты

Банкке атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) Парламент Сенатыны келiсiмiмен Республика лтты Банкiнi Траасын ызметке таайындайды; оны ызметтен босатады;

2) лтты Банк Траасыны сынысы бойынша лтты Банк Траасыны орынбасарларын ызметке таайындайды жне ызметтен босатады;

3) р тосанда кемiнде бiр рет лтты Банк Траасыны Республика лтты Банкiнi жмысы туралы есебiн тыдайды.

Ескерту. 15-бапа згеріс енгізілді - Р 2007.06.19. N 265 Конституциялы заымен.

16-бап. Республика Президентiнi Республикалы бюджеттi

атарылуын баылау жнiндегi есеп комитетiне

атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) Республикалы бюджеттi атарылуын баылау жнiндегi есеп комитетiнi Траасын жне екі мшесін бес жыл мерзiмге ызметке таайындайды, оларды ызметiнен мерзiмiнен брын босатуа хаылы;

2) Республикалы бюджеттi атарылуын баылау жнiндегi есеп комитетi туралы Ереженi бекiтедi;

3) р тосанда кемiнде бiр рет Республикалы бюджеттi атарылуын баылау жнiндегi есеп комитетi Траасыны Республикалы бюджеттi атарылуын баылау жнiндегi есеп комитетiнi жмысы туралы хабарламасын тыдайды.

Ескерту. 16-бапа згерістер енгізілді - Р 1999.05.06. N 378 Конституциялы заымен.

17-бап. Республика Президентiнi кiмдерге

атысты кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) облыстарды, республикалы маызы бар алаларды жне Республика астанасыны кімдерін ызметке тиісінше облыс, республикалы маызы бар алалар жне астана мслихаттарыны келісімімен таайындайды;

2) облыстарды, республикалы маызы бар алалар мен астана кiмдерi актiлерiнi кшiн жояды не толы немесе iшiнара тотата трады;

3) з зыретiндегi мселелер бойынша кiмдерге тапсырмалар бередi жне оларды орындалуы жнiнде кiмдердi есебiн тыдайды;

4) з алауы бойынша кiмдердi ызметiнен босатуа, сондай-а облыстарды, республикалы маызы бар алалар мен Республика астанасыны кiмдерiне тиiстi мслихаттар з депутаттары жалпы саныны кпшілік даусымен сенiмсiздiк бiлдiрген жадайда, оларды ызметтерiнен босатуа хаылы.

4-1) аудандарды, алаларды (астана мен республикалы маызы бар алаларды оспаанда), алалардаы аудандарды, ауылды (селолы) округтердi, ауылдарды, селоларды (поселкелердi) кiмдерiн таайындауды немесе сайлауды тртiбiн белгiлейдi.

Ескерту. 17-бап толытырылды - Р 1999.05.06. N 378, 2007.06.19. N 265 Конституциялы задарымен.

17-1-бап. Республика Президентiнi зiне тiкелей

баынатын жне есеп беретiн мемлекеттiк

органдара атысты кiлеттiгi

1. Республика Президентiне тiкелей баынатын жне есеп беретiн мемлекеттiк органдар басшыларыны кiлеттiгi жаадан сайланан Президент ызметiне кiрiскен кезде тотатылады. Бл орайда олар Мемлекет басшысы осы органдарды басшыларын таайындаана дейiн з мiндеттерiн атара бередi.

2. Республика Президентiне тiкелей баынатын жне есеп беретiн мемлекеттiк органдар басшыларыны сынуы бойынша Республика Президентi:

1) осы мемлекеттiк органдар туралы ережелердi, оларды рылымы мен жалпы штат санын бекiтедi;

2) егер Республика Президентi згеше белгiлемесе, Республика Президентiне тiкелей баынатын жне есеп беретiн органдар басшыларыны орынбасарларын, осы органдар ведомстволарыны басшыларын ызметке таайындайды жне ызметтен босатады;

3) аталан мемлекеттiк органдарды ведомстволарын рады, таратады жне айта йымдастырады. Егер Республика Президентi згеше белгiлемесе, бл ведомстволар орталы атарушы органдарды ведомстволары шiн кзделген мртебенi иеленедi.

3. Республика Президентi зi белгiлейтiн тртiп пен мерзiмде Республика Президентiне тiкелей баынатын жне есеп беретiн мемлекеттiк органдар басшыларыны аталан органдарды жмысы туралы есептерiн тыдайды.

Ескерту. 17-1-баппен толытырылды - Р 1999.05.06. N 378 Конституциялы заымен.

18-бап. Республика Президентiнi республикалы

референдума атысты кiлеттiгi

1. Республика Президентi конституциялы заа сйкес з бастамасы бойынша, Парламенттi, кiметтi немесе сан жаынан облыстарды, Республика астанасы мен республикалы маызы бар алаларды брiн бiрдей дрежеде бiлдiретiн Республиканы сайлау ыы бар кем дегенде екi жз мы азаматыны бастамасы бойынша республикалы референдум ткiзу туралы шешiм абылдайды.

2. Республика Президентi Парламенттi, кiметтi немесе Республика азаматтарыны референдум ткiзу туралы бастамасы бойынша мына шешiмдердi бiрiн абылдайды:

1) референдум ткiзу туралы;

2) референдум ткiзбей-а, оны мнi ретiнде сынылып отыран мселе жнiнде Республика Конституциясына, конституциялы заына, заына згертулер мен толытыруларды немесе зге шешiмдi абылдау ажеттiгi туралы;

3) референдум ткiзу туралы сынысты абылдамай тастау туралы. Егер Республика Президентi Конституцияа згерiстер мен толытыруларды республикалы референдума шыару туралы Парламенттi сынысын абылдамай тастаса, Парламент Палаталарыны райсысыны депутаттары жалпы саныны кемiнде бестен тртiнi кпшiлiк дауысымен Парламент Конституцияа осы згерiстер мен толытыруларды енгiзу туралы за абылдауа ылы. Мндай жадайда Республика Президентi бл заа ол ояды немесе оны республикалы референдума шыарады.

3. Референдум бастамашыларыны келiсiмiмен Республика Президентi оны ткiзгенге дейiн оны бастамашыларыны з еркiн нерлым аны бiлдiруi шiн референдума сынылатын мселенi (мселелердi) тжырымын натылауа хаылы.

Ескерту. 18-бап толытырылды - Р 1999.05.06. N 378 Конституциялы заымен.

19-бап. Республика Президентiнi зге де кiлеттiгi

Республика Президентi:

1) жыл сайын азастан халына елдегi жадай жне Республиканы iшкi жне сырты саясатыны негiзгi баыттары туралы ауызша не жазбаша жолдау арнайды. Егер арнау Парламент сессиясында жария етiлсе, ол талыланбайды, ол бойынша сра ойылмайды;

2) стратегиялы жоспарларды, республикалы бюджеттi жне оны орындалуы туралы есептi зiрлеу тртiбiн белгiлейдi, мемлекеттiк бадарламалар мен стратегиялы жоспарларды бекiтедi;

3) Республиканы мемлекеттiк наградаларымен марапаттайды жне рметтi, жоары скери жне зге де ататарды, сыныпты шендердi, дипломатиялы дрежелердi, бiлiктiлiк сыныптарын бередi; аталан наградалардан, ататардан, шендерден, дрежелер мен сыныптардан айырады;

4) азастан Республикасыны азаматтыына абылдау, оны сатау жне одан шыу, Республика азаматтыын алпына келтiру туралы шешiм абылдайды;

5) саяси баспана беру мселелерiн шешедi;

6) азаматтара кешiрiм жасауды жзеге асырады;

7) Республика Мемлекеттiк хатшысын ызметке таайындайды жне ызметтен босатады, оны мртебесi мен кiлеттiгiн анытайды;

8) лтты валютаны олданылу тртiбiн, мерзiмi мен шарттарын белгiлейдi;

9) Президент кімшілігін жасатайды; Республика Президентіне тікелей баынатын жне есеп беретін зге де мемлекеттік органдарды рады , таратады жне айта рады;

10) ауіпсіздік Кеесін жне зге де консультативтік-кеесші органдарды, сондай-а азастан халы Ассамблеясы мен Жоары Сот Кеесін рады;

11) Мслихат кілеттіктерін мерзімінен брын тотатады;

12) Республика Конституциясына жне задарына сйкес баса да кiлеттiктердi жзеге асырады.

Ескерту. 19-бапа згерістер енгізілді - Р 1999.05.06. N 378, 2007.06.19. N 265 Конституциялы задарымен.

III тарау

азастан Республикасы Президентiнi

Актiлерi

20-бап. Республика Президентi актiлерiнi нысандары

1. Республика Президентi азастан Республикасыны бкiл аумаында мiндеттi кшi бар жарлытар мен кiмдер шыарады.

2. Республика Конституциясыны 53-бабыны 4) тармашасында кзделген ретте Президент задар шыарады, ал Конституцияны 61-бабыны 2 тармаында кзделген ретте за кшi бар жарлытарын шыарады. Парламент пен оны Палаталарыны зыретiне енбейтiн зге жадайларда Республика Президентi заа туелдi актiлер - жарлытар жне кiмдер шыарады.

3. Республика Президентi ол оятын Парламент актiлерi, сондай-а кiмет бастамасымен шыарылатын Президент актiлерi, тиiсiнше осы актiлердi задылыы шiн зады жауапкершiлiк жктелетiн Парламенттi р Палатасы Трааларыны не Премьер-Министрдi алдын-ала олдары ойылып тиянаталады.

4. Республика Президентi тиiстi Жарлытар мен кiмдер шыаратын мселелер тiзбесi осы Конституциялы заны 21 жне 22-баптары бойынша аныталады. ажет болан жадайларда Республика Президентi з кiлеттiктерiн жзеге асыру кезiнде зiнi тиiстi кiлеттiктерiнi андай акт нысанында, Жарлы немесе кiм нысанында жзеге асырылатындыын дербес анытай алады.

Ескерту. 20-бапа згеріс енгізілді - Р 1999.05.06. N 378 Конституциялы заымен.

21-бап. Республика Президентiнi жарлытары

1. Республика Президентiнi жарлытары Республика Конституциясы мен задарыны негiзiнде жне соларды орындау шiн шыарылады.

2. Республика Президентiнi жарлытарымен:

1) Президенттi Республика Президентiнi актiлерiн шыаруды талап ететiн конституциялы кiлеттiгi жзеге асырылады;

2) мемлекеттiк билiктi барлы тарматарыны келiсiмдi жмыс iстеуiн жне кiмет органдарыны азастан халы алдында Конституциямен жне задармен белгiленген жауаптылыын амтамасыз ету мселелерi шешiледi;

3) Парламенттi зады зыретiне кiрмейтiн, сондай-а кiмет пен баса да мемлекеттiк органдарды замен белгiленген зыретiне жатпайтын мселелердi ыты реттеу жзеге асырылады;

4) азастан Республикасыны экономикалы жне леуметтiк-саяси дамуыны стратегиялы мселелерi бойынша шешiмдер абылданады.

3. Республика Президентi шыаратын жарлытарды ана нормативтiк ыты акт кшi болады.

22-бап. Республика Президентiнi кiмдерi

1. Республика Президентiнi кiмдерi Конституцияны, задарды жне Президент жарлытарыны негiзiнде жне соларды орындау шiн шыарылады.

2. Республика Президентiнi кiмдерiмен:

1) кiмшiлiк-кiмдiк, жедел жне жеке сипаттаы мселелердi шешу жзеге асырылады;

2) Республика Президентiнi зыретiне сйкес конституциялы мртебесi жо лауазымды тлалар ызметке таайындалады жне босатылады.

23-бап. Республика Президентiнi актiлерiн дайындау

жне оларды Президенттi арауына енгiзу

1. Республика Президентi актiлерiнi жобаларын дайындауды мыналар жзеге асырады:

1) Президент кімшілігі жне Республика Президентіне тікелей баынатын жне есеп беретін зге де мемлекеттік органдар;

2) Республика кiметi;

3) Жоары Сот;

4) кiмет рамына кiрмейтiн Республиканы орталы атарушы органдары;

5) Республика Президентi белгiлейтiн зге де мемлекеттiк органдар мен лауазымды тлалар.

2. Республика Президентiнi арауына енгiзiлетiн актiлердi жобалары:

1) аза жне орыс тiлдерiнде дайындалып, Президенттi арауына енгiзiледi;

2) за техникасы мен iс жргiзу талаптарына сай келуге тиiс.

3. Президент шыаран актiлердi нмiрлеу Республика Президентiнi кiлеттiк мерзiмiне жргiзiледi. Президент актiлерiнi тпнсалары мен оан осымша материалдар Президент кiмшiлiгiнi тиiстi рылымды блiмшесiнде саталады жне зада белгiленген мерзiм аяталан со Республика Президентiнi Архивiне жiберiледi.

4. Президент актiлерiнi жобаларын дайындауды замен белгiленген тртiбiнi саталуын жне оларды Мемлекет Басшысыны арауына сынылуын баылауды Президент кiмшiлiгiнi Басшысы жзеге асырады.

Ескерту. 23-бапа згеріс енгізілді - Р 2007.06.19. N 265 Конституциялы заымен.

24-бап. Республика Президентiнi актiлерiне згертулер

мен толытырулар енгiзу, сондай-а оларды

кшiн жою тртiбi

1. згертулер мен толытырулар:

1) Республика Президентiнi жарлытарына Президент жарлытарымен енгiзiледi;

2) Республика Президентiнi кiмдерiне Республика Президентiнi кiмдерiмен енгiзiледi.

2. Республика Президентi жарлытарыны кшiн жою Республика Президентi жарлытарымен, Республика Президентi кiмдерiнi кшiн жою Республика Президентiнi жарлытарымен жне кiмдерiмен жргiзiледi.

3. Республика Президентiнi бiрдей за кшi бар актiлерiнi арасында алшаты туындаан жадайда, егер Республика Президентiнi тиiстi актiсiнде згеше кзделмесе, кейiнiрек кшiне енген акт басшылыа алынуа тиiс.

25-бап. Республика Президентiнi актiлерiн кшiне