Жадайлы есептер
Тапсырма №1: жадайлы есепті шешу (білім, практикалы жне ыты дадылар)
Идентификациялау кезеіні масаты МГКК (арашыана мнай газ конденсат кеніші) аймаында аныталан химиялы заттардан оларды азаа зиян келу ммкіндігін ескере отырып, денсаулы шін ауіп атерді орнату болып табылады.
Кезені негізгі міндеті басым, индикаторлы химиялы заттарды тадау болып табылады. Бл трындар денсаулыы шін ауіп атер дегейін сипаттау жне оларды пайда болу кздерін сипаттауа ммкіндік береді.
Бірінші кезеде трындар денсаулыына потенциалды ауіп туызатын химиялы заттарды анытау масатында технологиялы рдістерді ескере отырып, талдау жргізілді. Штатты тртіпте жне бір рет кп млшерде шыарылан шыарындыларды суммарлы клемі мен шыарындыларды шамалары аныталды.
Инвентаризация бланкісіне сйкес арашыана кен орнынан шыан ластаушы заттар 272 кздерден шыады, оларды ішінде 164 йымдастырылан нктелі жне йымдастырылмаан трі 108. Талдау шін небрі атмосфераны ластайтын 44 заттар берілді. (Кесте 1).
Осыан сйкес ауіптілікті идентификациялау кезеінде тадалынып алынан заттарды басымдылыы жнінде нтиже шыарындыларды блшектерін шашыратып моделдеу кмегімен ластаышты болжамдалан дегейін алдын ала есептеуден кейін жргізіледі.
Кесте 1 – Атмосфераа шыарылатын ластайтын заттарды тізімі
| № | Заттарды аталуы | Код | жылына шыарылуы/т | ШРЕКсс | Rfc | Sfi | HRI | HRIc | HRI бойынша Ранг | HRI бойынша Ранг |
| Ккіртті ос тотыы | 9857,425 | |||||||||
| Кміртегі тотыы | 3069,9791 | |||||||||
| Азот тотыы | 2340,841 | |||||||||
| Кмірсутектер С1-С5 | 1113,5417 | |||||||||
| Азот тотыы | 403,1997 | |||||||||
| Кмірсутектер С6-С10 | 381,0103 | |||||||||
| Кмірсутектер С12-19 | 239,9359 | |||||||||
| Метан | 125,0303 | |||||||||
| Кйе | 98,5822 | |||||||||
| алыан заттар | 93,3894 | |||||||||
| Бейорг ша: SiO2 20-70% | 69,7955 | |||||||||
| Бейорг ша.: 20% SiO2 тмен | 46,137 | |||||||||
| Ккірт сутек | 31,8639 | |||||||||
| 2,2'-Оксидиэтанол (Диэтиленгликоль) | 9,7559 | |||||||||
| Минералды майлар | 6,4986 | |||||||||
| ш(2-гидроксиэтил)амин (Триэтаноламин) | 6,4805 | |||||||||
| Бензол | 4,5885 | |||||||||
| Метанол (метил спирті) | 3,8111 | |||||||||
| Ксилол | 3,444 | |||||||||
| Толуол | 2,8894 | |||||||||
| 2-Метилпропан-1-ол изобутилді спирт) | 2,4405 | |||||||||
| Формальдегид | 2,0394 | |||||||||
| Уайт-спирит | 2,0025 | |||||||||
| Темір тотыы | 1,0931 | |||||||||
| Меркаптандар | 0,6154 | |||||||||
| Тз ышылы | 0,6035 | |||||||||
| Бейорг. ша: SiO2 70% жоары | 0,542 | |||||||||
| Метилмеркаптан | 0,5107 | |||||||||
| Дициклогексиламина аз еритін тз (Ингибитор коррозии МСДА) | 0,4166 | |||||||||
| Этантиол (Этилмеркаптан) | 0,412 | |||||||||
| Диметилдисульфид | 0,34 | |||||||||
| Фторлы сутек | 0,229 | |||||||||
| Пропан-1-тиол (Пропилмеркаптан) | 0,1886 | |||||||||
| абразивті ша ( а корунд; Монокорунд) | 0,0773 | |||||||||
| резеке алдытарынан шыан са майда ша (ТУ-17 РСФСР 03024 83-009-90) | 0,0651 | |||||||||
| 1-Бутантиол (Бутилмеркаптан) | 0,0622 | |||||||||
| Ккірт ышылы | 0,042 | |||||||||
| Марганец тотыы | 0,038 | |||||||||
| ішкі олефин негізінде Алкилбензолдар С11-14 | 0,0359 | |||||||||
| 1-Пентантиол (Амилмеркаптан) | 0,0086 | |||||||||
| Пентилендер (амилены – изомерлер оспасы) | 0,0055 | |||||||||
| Фторидтер нашар еріткіш. | 0,0026 | |||||||||
| Бенз/а/пирен | 0,0002 | |||||||||
| Этилбензол | 0,0001 | |||||||||
| Барлыы: |
Сратар:
8. Шыарынды клемі бойынша басым заттарды анытаыз.
9. Канцерогенді заттарды анытаыз.
10. Канцерогенді ауіп атерді есептеіз.
11. ауіптілік коэффициентін есептеіз.
12. ауіптілік бойынша заттарды ранжирлеіз.
13. рбір затты сер ету баытын анытаыз.
14. ауіптілік идентификациясыны кезеіні беймлімділігін крсетііз.
Тапсырма №2: жадайлы есепті шешу (білім, практикалы жне ыты дадылар зіреттілігі)
«Азыр» ядролы сына аймаында ауыз су кзі ретінде шахталы дытар пайдаланылады. ауіп-атерді баалау шін келесі мліметтер бойынша ауіптіліктерін идентификациялау ажет:
Кесте 2. Азыр» ядролы сына аймаындаы шахталы ды суыны канцерогенді жне канцерогенді емес ауіп атерлері
| № | Затты аталуы | Код | Концен-трация | ШРЕК | Rfd (референтті доза) | Sfo (канц. потен-циал факторы)HR | HQ (канц емес ауіп атер) | HLO (канцер. ауіп атер) |
| Темір | 0,34 | 0,3 | ||||||
| Мыс | 0,09 | 1,0 | ||||||
| Никель | 0,00025 | 0,1 | ||||||
| Цинк | 0,12 | 5,0 | ||||||
| Марганец | 0,0002 | 0,1 | ||||||
| Кобальт | 0,0012 | 0,1 | ||||||
| Сынап | 0,0003 | 0,0003 | ||||||
| Кадмий | 0,009 | 0,001 | ||||||
| орасын | 0,19 | 0,03 | ||||||
| Аммиак | 0,6 | |||||||
| Нитриттер | 0,5 | 0,002 | ||||||
| Нитраттар | 1,2 | |||||||
| Кальций | 200,4 | 75-200 | ||||||
| Магний | 136,6 | |||||||
| Фтор | 1,5 | 0,7-1,5 |
Сратар:
8. Шыарындылар клемі бойынша басым заттарды анытаыз.
9. Канцерогенді заттарды анытаыз.
10. Жеке канцерогенді ауіп-атерді есептеіз.
11. ауіптілік коэффициентін есептеіз.
12. ауіптілік бойынша заттарды ранжирлеіз.
13. рбір затты сер ету баытын анытаыз.
14. ауіптілік идентификациясыны кезеіні беймлімділігін крсетііз.
Таырып:«Доза-концентрация-сер» туелділігін баалау.
Тапсырма №1.
№1 есеп негізінде 2 саба
- Канцерогенді емес ауіп –атерді баалау параметрлерін анытаыз;
- Жеке ауіп- атерді анытаыз;
- Канцерогенді емес ластаушыларды серінен денсаулы шін олайсыз серлерді сипаттаыз;
- Канцерогенді емес ластаушыларды серінен денсаулыа олайсыз серлерді сипаттаыз;
- «доза/концентрация-сер» туелділігін баалау кезеінде беймлімділікке талдау берііз;
Тапсырма №2.
№2 есеп негізінде 2 саба
- Канцерогенді емес ауіп атерді баалау крсеткіштерін анытаыз;
- Жеке ауіп атерді анытаыз;
- Канцерогенді емес ластаушыларды серінен денсаулы шін олайсыз серлерін сипаттаыз;
- Канцерогенді ластаушыларды сері шін ммкін олайсыз серлерін сипаттаыз;
- «доза/концентрация-сер» туелділігін баалау кезеіне талдау берііз
Таырып:Экспозицияны баалау.
Тапсырмаларды орындалу нтижелері бойынша орытынды білімін баылау:
Тапсырма №1.
№1 есеп негізінде 2 жне 3 саба:
- сер ету аумаын сипаттаыз;
- Адама оршаан ортада химиялы заттарды таралу жолдарын анытаыз;
- сер ету дегейін анытаыз (экспозицияны санды сипаттау);
- Экспозиция мен дозаны есептеіз;
- Экспозиция кезеінде беймлімділікке талдау берііз.
Тапсырма №2.
№2 есеп негізінде 2 жне 3саба:
- сер ету аумаын сипаттаыз;
- оршаан ортада химиялы заттарды таралу жолдары мен адам азасына серін анытаыз;
- сер ету дегейін анытаыз (экспозицияны санды сипаттау);
- экспозиция жне дозаны есептеіз;
- экспозиция кезеінде беймілімділікті талдау берііз.
Таырып.ауіп атерді сипаттау. Беймлімділікті баалау.
Тапсырма №1.
№1 есеп негізінде 2, 3 и 4саба:
- Канцерогенді жне канцерогенді емес ауіп- атерге сипаттама берііз;
- Экспозиция кезеінде беймлімділікке талдау жасаыз.
Тапсырма №2.
№2 есеп негізінде 2, 3 и 4 саба:
- Канцерогенді жне канцерогенді емес ауіп- атерге сипаттама берііз;
Экспозиция кезеінде беймлімділікке талдау жасаыз.