Дрігер науастан диагнозын жасыруа ылы ма?
ІІІ. орытынды
Кіріспе
Дрігер – ай-айсымызды болсын орайтын Алладан келген жауынгер, оаар аланымы. Наыз дрігер аншама адамны кіліне шарапат сеуіп, міріне шипанр сыйлайды. Адам болып дниеге келген сттен бастап оны е бірінші ыы - мір сру. ы деген рбір сала бойынша за жзінде бекітілген. Дрігерді атап айтатын ытарын білгені медицина саласына кптеген жеілдік береді. Осы ытара сай істелген жмыста еш уаытта шалалы болмауы тиіс. азіргі заман талабына сай дрігерді барлыы да зіні ыы жайлы мліметті біле жргені арты болмас еді. Дрігерлік маманды – жауапкершілікті, біліктілікті талап ететін жауапты ызмет. Оны жмысында са-тйек болмайды, себебі, оны жмысы адамны бл мірдегі е ымбат денсаулыы мен мірін сатауа байланысты маманды. Тптеп келгенде, оны олында адам мірі, болаша тадыры болады. Алдына міт артып келген науаса кмек крсету – дрігерді е басты міндеті.А халатты абзал жандарды абыройлы парызы науастара шбсіз, рі адал кмек крсету жне аморлы крсету екендігін сзсіз білеміз. Бл тек міндеті, ал сол жандарды ыы жайлы біле бермейміз.кінішке орай болаша дрігерлерде з ытарын біле бермейді. Дрігер мен емделушіні арасында кптеген тсініспеушіліктер алыптасады.
Мысалы, науасты психикалы,соматикалы немесе жасына байланысты дрігер сыратты себептерімен пайда болуы жайлы толы малмат жинай алмаса, дрігерді іс-рекеттері зіндік сипата ие болады. Ал, бл з кезегінде ауіп -атер дегейін жоарылатады.
Дрігерлерді ытары.
рбір дрігер з ытарымен танысып, оларды пайдалана білуі керек. Болаша дрігерлер зіні ытарын біле жріп оыан дрыс емес, йткені бл оны мірлік маызы емес. Дегенмен, дрігерлер з ытарын білгені жн жне ол рашан ескертіліп труы ажет. Дрігерлер кптеген жадайларда науастардан жне оны туысандарынан жаымсыз сздер естіп жатады. Міне, осындай кездерде дрігерді де ыы, намысы оралуы керек. Е бірінші, дрігерді негізгі ыы ол – медициналы тла атауына ие болу. Екінші, ыы ол – кез келген дрігер науасты емдеуден бас тарта алады. Егер ол науас кейбір ережелерді сатамаса, яни дрігерді таайындауларын тиянаты орындамаса. Бндай жадайда бас дрігерге хабарласып, науасты ары арай емдеуден бас тартуа ылы. шінші, дрігерлер медициналы ассоциацияны руа ылы. Тртінші, дрігер эвтаназияа ылы (науас срауы бойынша).
Дрігер науасты емдеуден бас тартуа ылы.
Брімізге млім, науас зі емделетін дрігерін тадауа жне емделу орнын тадауа ылы. Ал дрігер ше? Дрігерде науасты емдеуден бас таруа ыы бар ма? Бл экстренді жадайлара жне дрігерді квалификациясыны ары арай науасты емдеуге деген тмен болуына атысы жо.
Егер науас дрігерді таайындауларын орындамаса, ол кезде дрігер науасты емдеуден бас тартуа ылы. Науас емдеу орталыындаы задарды бзаны шін дрігер ары арай емді зуге ылы.
Дрігер науасты емдеуден бас тарта алады, егер бл науасты міріне ауіпсіздік тудырмаан жадайда. Дрігер зіні ріптестерімен аылдаса отырып та бл ыты жзеге асыруына болады. Тек бл науасты міріне жне оршаан ортаа зиян келтірмеуі тиіс. Біра науасты емдеуден бас тарту, ойластырылмаан жадайлара жатады. Поликлиникаларда бл ы жзеге асырылмайды. Науасты емдеуден бас тарту те сирек кездеседі.
Дрігер иын науастарды емдеуге міндетті емес. Оны ешкім мжбрлей алмайды. Дрігер мен науас арасында рашан сенімділік болу керек. йткені бл ары арай емні дрыс жргізілуне жне науасты жазылуына маызды рл атарады. Дрігер мен науасты арасында сенімділікті болмауы есебінен дрігер науасты емдеуден бас тартуа ылы. Бл кезде дрігер басару органдарын брін дерлік ескертіп, науастан емді баса дрігермен жргізуін срау керек.
Дрігер науастан диагнозын жасыруа ылы ма?
Шындыында, кейбір кездерде науаса диагнозын жасыруа тура келеді. Бл емдеу барысымен байланысты. Жалпы, науас зіні ауруы туралы брін білуге ылы. Кейбір науастар здеріні диагноздары туралы білгілері келмейді. йткені ол науаса иынды тудырып, зін жаман сездіруге ыпал тигізуі ммкін. Соны есебінен науастар з диагнозын, дрігерді жасыруын срайды. Сол себепті кейде дрігерлер науасты диагнозын жасырады. Бл науасты мітін збеуге баытталан.
Дрігерді ытары:
· Медициналы іс-рекеттерін бекітілген тртіпте алып бару ыы (фармацептикалы салада, жеке медициналы практикада, емшілікте).
· Ебек келісімі бойынша жмыс алып бару ыы (ебекті орау талаптарына сйкес жмыс алып баруа жадай жасау, зіні маманды ар намысын орау ыы).
· олы жеткен практикалы жне теориялы даярлы дрежесіне байланысты квалификацияланан категорияларды алу ыы.
· Егер мірге немесе денсаулыа ауіп тудыратын жмыс болса, оны міндетті трде сатандыру ыы.
· Егер азаматты денсаулыына зиян, дрігерді ателігіне байланыссыз келтірілген болса, оны міндетті трде сатандыру ыы.
· Егер азаматты міріне ауіп туып тран жадайда ешандай кедергісіз мекеме, йым жне баса да азаматтара тиісті байланыс ралдары мен транспорт трлерін пайдалану ыы.
· Отыз кнге дейінгі мерзім мен жмыса абілетсіздігі жнінде пара беру ыы.
· Дрігерді тртібіне кнбейтін науастардан бас тарту ыы.
· зіні ытарын орау шін мамандалан ассоцияциялар мен жне баса да йымдар ру ыы.
ОРЫТЫНДЫ
Дрігерді ыы рашан оралуы керек. Дрігерлер де соны есебіне з міндеттерін тиянаты орындап, ателікке жол бермеуі тиіс.рбір дрігер з ыын толы, жетік мегерген жадайда ана, кптеген жетістіктерге жете алады. Жмысында да, ем жргізу процесінде де талай о нтижелерге ол жеткізері сзсіз. Бекітілген дрігер ыын блжытпай орындауы нтижесінде, зіні ріптестерімен де науастармен де жасы арым атынаста бола алады. з лауазымын ктеріп, ріптестері арасында ерекше рметке, сыйластыа ие болып, болашата лкен табыстара ол жеткізуі бден ммкін. Ал керісінше дрігерлік ы жнінде млдем хабарсыз дрігерсыма азаматтар, денсаулыы тмен науастара кмек беріп, жадайын жасарту орнына керісінше оны денсаулы крсеткіштерін млдем нашарлатып алуы ажап емес. Сондытан рбір медициналы жоары оу орындарыны студенттері болашата жетік наыз маман дрігер болу шін з ытарын білуі ажет.
олданылан дебиеттер:
1. Е.Оразаов «Дрігерлік кеес» Алматы -1967ж.
2. «Медицина тарихы» - А.М Алиев, Алматы 2007
3. Купреев Е. « Дрігер парызы» 1998ж.
3.С. Елеусізова «арым-атынас психологиясы» Алматы-1995ж.
4.«Жетісу» журналы - «Бас хирургты гімесі» - 2006ж,
Мемлекеттік меншік ыы[деу]
Мемлекеттік меншік ыы (аылш. right of state ownership) - Мемлекеттік меншік республикалы жне коммуналды меншік трінде крінеді.
Республикалы меншік мемлекеттік азынадан жне занамалы актілерге сйкес мемлекеттік республикалы зады тлалара бекітіліп берілген мліктен трады.
Коммуналды меншік жергілікті азынадан жне за жаттарына сйкес коммуналды зады тлалара бекітіліп берілген мліктен трады.
Жерді пайдалану ыы[деу]
Жерді пайдалану ыы (аылш. land right) - тланы мемлекеттік меншіктегі жер учаскесін теулі жне (немесе) теусіз негізде шектеусіз мерзімге (траты жер пайдалану) немесе белгілі бір мерзім ішінде (уаытша жер пайдалану) иелену жне пайдалану ыы.
Айрыша ы[деу]
Айрыша ы (аылш. exclusive right; prerogative) - Авторды немесе сабатас ытар иеленушіні туындыны, орындаушылыты, ойылымды, фонограмманы, эфирлік немесе кбілдік хабар тарату йымдарыны хабарын замен белгіленген мерзім ішінде з алауы бойынша кез келген діспен пайдалану жніндегі мліктік ыы. Млік засыз тартылып алсынса, за аясында ылмыс істеуші удаланады.
олайлы оршаган ортаа ы[деу]
олайлы оршаган ортаа ы - экологиялы ы тобына жататын, адамны негізгі конституциялы ытарыны біреуі. Бл ы ен жас «рпа буынына» атысты болып саналады. Ол баса экологиялы ытармен: коршаан ортаны жадайы туралы шынайы апарат алу ыы жне экологиялы ы бзушылыпен адамны денсаулыы жне млкіне келтірілген залалды теу ыымен бекітіліп, толытырылады.
мір сру ыы[деу]
мір сру ыы (аылш. right for life) - халыаралы ы пен кптеген демократиялы елдерді конституциясымен оралатын адамны жеке негізгі ытарыны бірі. мір сру ыыны мазмны кп ырлы жне р трлі елдерде (елім жазасыны трліше режимдері саталуы себепті) зара айырмашылыы болады. азіргі заманы конституцияларды біратарында, мір сру ыы, замен лім жазасы таайындалуы ммкін ылмыс шеберін белгілеу, сондай-а лім жазасы трінде жазалау олданылмайтын адамдар тобын крсету арылы натыланады.
Жеке басты пиясын сатау ыы[деу]
Жеке басты пиясын сатау ыы (аылш. right for private life secrecy) - Азаматты жеке бас пиясын, оны ішінде хат алысу, телефон арылы сйлесу, кнделіктер, естеліктер, жазбалар, ішкі жан сыры, бала асырап алу, туу пиясын, дрігерлік, адвокатты пияны, банктік салымдар пиясын сатауа ыы.
Жеке бас пиясы за жаттарында белгіленген реттерде ана ашылуы ммкін.
Кнделіктерді, жазбаларды, естеліктерді жне баска жаттарды жариялауа - олардын авторыны келісімімен, ал хаттарды оларды авторы мен алысушысыны келісімімен ана жариялауа жол беріледі. Олардын айсыбірі айтыс болан жадайда аталан жаттар айтыс болан адамнын артында алан жбайыны жне балаларыны келісімімен жариялануы ммкін
Некеге тран азаматтарды ытары[деу]
Некеге тран азаматтарды ытары (аылш. rights of getting married couple) - Неке жне отбасы, ана, ке, бала мемлекетті орауында болады.
Некеге труы кезінде жне отбасылы лтты тіл жне діни белгілері бойынша азаматтарды ытарын шектеуді кез келген нысандарына тыйым салу.
Азаматтарды неке-отбасы атынастардаы ытары за негізінде жне отбасы мшелері мен зге азаматтарды денсаулыын, адамгершілігін, ытарын зады мдделерін орау масатында аншалыты ажет болса, сондай шамада ана шектелуі ммкін.
Азаматтарды азаматты ораныс жніндегі ытары мен міндеттері[деу]
Азаматтарды азаматты ораныс жніндегі ытары мен міндеттері (аылш. rights and duties of individuals for civil defence) - азастан Республикасыны азаматтары, республика аумаында тратын шетел азаматтары мен азаматтыы жо адамдар: осы заманы заымдау ралдарын олдануды табии жне техногендік сипаттаы ттенше жадайларды зардаптарынан зіні мірі мен денсаулыын орауа ылы; азаматты ораныс міндеттерін орындау кезінде аза тапан жадайда аза тапандарды отбасыларына азастан Республикасыны олданылып жрген задарына сйкес материалды жне зге де тлемдер тленеді; сондай-а азаматтар: Азаматты ораныс шараларын орындауа атысуа, сондай-а азаматты ораныс бойынша оудан туге; «Баршаызды назарыыза!» деген дабыл беру бойынша іс-имыл жасауды тртібін, жымды жне жеке орану ралдарын пайдалануды ережесін, корануды негізгі дістері мен зардап шеккендерге алашкы медициналы кмек керсету тсілдерін білуге жне орындауа міндетт